Tíminn - 13.05.1995, Page 5

Laugardagur 13. maí!995
Tímomynd CS
Jón Kristjánsson:
Brestur á stormur?
Alþingi kemur saman eftir helgina og þá
munu nýju þingmennirnir setjast í stóla
sína. Þaö er myndarlegur hópur, sem áreið-
anlega mun láta til sín taka á þessum vett-
vangi á næstu árum. Síðan ríkisstjórnin
komst á laggirnar hefur verið unnið að
undirbúningi þess að koma nýju þingi á
laggirnar með nýjum nefndum sem fá þá
umboð til starfa. Almenn stjórnmálaum-
ræða hefur einkennst nokkuð af þessu og
bollaleggingum um hvaða stöður ákveðnir
einstaklingar munu fá.
Stormur eba logn?
Fólk veltir því fyrir sér með hverjum blæ
þinghaldið sem nú er að byrja verður. Ein-
kennist það af harðvítugum átökum stjórn-
ar og stjórnarandstöðu eða verður um
meinlítið orðaskak að ræöa. Það er ljóst að
á fimmtudaginn í næstu viku verða um-
ræður um stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnar-
innar og mun vafalaust sýnast sitt hverj-
um. Hins vegar er staðreyndin sú að mjög
lítið hefur borið á skoðanaskiptum um
stjórnarsáttmálann hingað til. Stjórnar-
andstaöan virðist hafa öörum hnöppum að
hneppa. Þab verður svo að koma í ljós
hvort verður logn eða stormur á vorþing-
inu.
Skoðanakönnu
Ein skoðanakönnun um fylgi flokkanna
hefur birst eftir kosningar. Hún leiöir í ljós
þá niðurstöðu að stjórnarflokkarnir bæta
við sig fylgi, en stjórnarandstaðan tapar.
Þetta kann í fljótu bragbi að þykja mikill
fengur fyrir ríkisstjórnarflokkana, en ég vil
vara við ab ofmetnast af þessu. Það er hefð
fyrir því að fólk vill gefa nýrri ríkisstjórn
tækifæri og hún hefur sína hveitibrauðs-
daga og vib hverja nýja ríkisstjórn eru
bundnar væntingar. Stríðsgæfan í stjórn-
málum getur hins vegar verib völt og skjótt
skipast vebur í lofti. Því má ekki gleyma
þegar litið er á útkomu stjórnarflokkanna
úr könnuninni.
Því er hins vegar ekki að neita að þessi
niðurstaða sýnir að ákvörðunin um að taka
upp þetta stjórnarsamstarf nýtur mjög
mikils fylgi meðal þjóðarinnar, svo mikils
að þótt einhverjir kunni að vera óánægðir
þá koma enn fleiri til liðs. Það er reyndar í
fullu samræmi vib þá tilfinningu sem
greinarhöfundur hefur. Vantrúin á sam-
starf á vinstri væng stjórnmálanna var
óneitanlega mjög áberandi í kosningabar-
áttunni og hef ég ekki orðiö vitni að slíku
fyrr í svo miklum mæli.
Hvers vegna?
Það eru óvissutímar í þjóðfélaginu. Fólk
veit að mikil vandamál eru uppi. Atvinnu-
leysi er verulegt, og undirstöðuatvinnuveg-
ir landsmanna eiga enn
við erfiðleika að stríða.
Ég hef það á tilfinning-
unni að við þessar að-
stæður veðji fólk fremur
á flokka sem hafa sterka
og ákveðna forustu og
eru ekki í eilífum um-
ræðum um að leggja
sjálfa sig niður. Ég hygg
að vantrúna á samstarf
til vinstri megi ekki síst rekja til hinnar ei-
lífu naflaskobunar sem fram fer í þessum
flokkum, ásamt þeim furðulegu reglum
sem í gildi eru um að skipta út forustu-
mönnum flokkanna í miðjum bardaga.
Útskiptareglur.
Ég er alveg sannfærður um ab útskipta-
regla Kvennalistans var það sem gekk næst-
um af þeim flokki dauöum í síðustu kosn-
ingum. Það er vissulega ekki eina ástæðan
fyrir lélegu gengi flokksins, en áreiöanlega
sú veigamesta ásamt því að kjósa ekki for-
mann líkt og aðrir stjórnmálaflokkar. Nú
eru uppi deilur í flokknum um ástæður
fylgistapsins, en mér sýnist nokkuð vanta á
að forustukonur Kvennlistans dragi réttar
ályktanir af atburðarásinni.
Útskiptareglan í Alþýðubandalaginu um
formanninn er þeim ekki síður þung í
skauti. Það er fullvíst að einmitt þessi regla
setti Ólaf Ragnar út af laginu í kosninga-
baráttunni. Það er ekkert gamanmál að
leggja í kosningar og hafa ekki umbob út
árið til þess að stjórna flokki sínum, og fá-
ránleikinn er fullkomnaður þegar sami
maður á að vera í forsvari fyrir stjórnar-
myndunarviðræðum. Það heföi verið
skrautlegt að vera nú í ríkisstjórn með Al-
þýðubandalaginu og vita ekkert hver
stjórnar flokknum í haust og forustumenn
hans heföu verið uppteknir við það í sum-
ar að vega hver annan og skipa sér í fylk-
ingar í formannskjöri. Allt þetta grefur
undan traustinu hjá þjóðinni á stjórnar-
andstöðuflokkunum.
Það mun verða harka í formannskjörinu
hjá Alþýðubandalaginu og ekki verður séð
fyrir um eftirleikinn, hver sem fer með sig-
ur af hólmi.
„Flokkur
fólksins"
„ Flokkur fólksins",
Þjóðvaki, á þegar við til-
vistarkreppu að stríða,
enda virðast umræbur
innan hans hníga fyrst
og fremst ab því hvenær
og hvernig eigi að leggja flokkinn niður og
sameina hann öðrum flokkum. Þab gefur
auövitab auga leið að flokkur þar sem for-
ustumennirnir em með hugan bundinn
við slíkt á ekki framtíð fyrir sér. Hann er
ekki kominn til þess ab vera í íslenskum
stjórnmálum, og spurningin er aöeins
hvert leiðirnar liggja úr honum.
Alþýbuflokkurinn
Þar á bæ berjast menn vib timburmenn-
ina af því valdafylleríi sem staöib hefur í
átta ár. Timburmenn eftir svoleiðis fyllerí
virðast svipaðir og eftir hin venjulegu. Þeir
lýsa sér í skapvonsku og dæmi um hana má
lesa á síðum Alþýðublaðsins þessa dagana.
Þar má lesa um það að ríkisstjórnin sé sam-
safn heimskingja, og helsta tilhlökkunar-
efni flokksins í stjórnarandstöðu er þegar
Páll Pétursson leggur fram „póstinn frá
Brússel" sem er gælunafn yfir þá lagasetn-
ingu sem á rætur að rekja til samninga um
Evrópska efnahagssvæöið. Ákvörbunin um
EES hefur verið tekin á Alþingi. Páll studdi
hana ekki á sínum tíma, en að sjálfsögðu
vinnur hann eins og abrir eftir þeim lögum
og leikreglum sem í gildi eru. Það er því
borin von að timburmennirnir læknist af
þeirri ánægju einni að tala við Pál félaga
minn um þetta mál.
Staðreyndin er sú aö Alþýðuflokkurinn
er enn hálfklofinn þar sem Guðmundur
Árni er í annarri fylkingunni móti Jóni
Baldvin og Sighvati.
Ab gera hosur sínar
grænar?
Hins vegar fékk Alþýöublabið alveg sér-
stakt gebvonskukast nú í vikunni sem
beindist ab Kristínu Ástgeirsdóttur, þeirri
sómakonu. Blaðið helgaði henni forustu-
grein og hamaðist leibarahöfundur eins og
naut í moldarflagi, svo að gripiö sé til lík-
ingar sem okkur sveitamönnunum er töm.
Hins vegar var hér ekki um einbera geö-
vonsku að ræöa, heldur úthugsaða tilraun
til þess ab gera hosur sínar grænar fyrir
Ingibjörgu Sólrúnu, borgarstjóra, en þær
flokkssysturnar eru ekki sáttar um þessar
mundir. Hvernig til tekst kemur í ljós í fyll-
ingu tímans.
Ekki traustvekjandi
Allur þessi sirkus stjórnarandstöbunnar
er því ekki traustvekjandi, enda er útkom-
an eftir því. Meirihluti þjóbarinnar er sam-
kvæmt skobanakönnunum þeirrar skoðun-
ar að þetta liö eigi ab sameinast, en varla
nokkur maður hefur trú á ab svo verbi.
Þetta er ekki góður vitnisburöur um álit
fólks á stjórnarandstöðunni í upphafi kjör-
tímabilsins.Samstöðu er þörf.
Þrátt fyrir þetta er full þörf á því fyrir rík-
isstjórnarflokkanna að gæta aö sér, og
ganga ótrauðir og samhentir ab þeim verk-
efnum sem framundan eru. Einungis
þannig mun þeim vel farnast. Það veröur
að skapa fólkinu í landinu grundvöll til
þess að lifa, og fyrirtækjunum grundvöll til
þess að komast af. Opinberar aðgerðir eiga
ab hníga ab þessum markmibum. Þetta er
erfitt verkefni sem þarfnast samstöðu.