Tíminn - 25.05.1995, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 25. maí 1995
5
FÖSTUDAGS
PISTILL
Garöyrkjufélag íslands 110 ára:
Bókaútgáfa í tilefni afmælisins
Aiuia fjálu G&tiifónir«Auöui' Ss eíiisdóttir»1-ritVi Bjðig
Garðurinn
Hugmyndir að skípulagi og efiiisvali
Garðyrkjufélag íslands verður
110 ára 26. maí. Félagið var
stofnað í Reykjavík 1885 af 18
helstu fyrirmönnum bæjarins,
en félagar nú eru um 3.500 víðs-
vegar um landið.
Fyrsti formaður félagsins var
Schierbeck landlæknir, en nú-
verandi formaður er Sigríður
Hjartar.
Garðyrkjufélagið er félag
áhugamanna um ræktun, hvort
heldur er á stofublómum, garð-
og matjurtum eða stórviði, og
opið öllum sem vilja gerast fé-
lagar.
Félagsgjald árið 1995 er kr.
1.800. Innifalið í árgjaldi eru:
Garðyrkjuritið: ársrit um 200
síður, með fjölmörgum greinum
um ýmiss konar ræktun — kem-
ur út í júníbyrjun.
Fréttabréf: 6-8 sinnum á ári,
árstíðabundnar fréttir.
Pöntunarlistar: vorlaukar,
haustlaukar, frælisti.
Fræösluferðir í Reykjavík: 4-5
á vetri.
Skoðunarferðir.
Garðaskoðun á höfuðborgar-
svæðinu, árshátíð garðáhuga-
fólks.
Bókasafn.
Markmið félagsins hefur frá
upphafi verið að örva trú
manna á gróðurmætti íslands
og gera sem flestum aðgengileg-
ar upplýsingar um ræktun og
hvernig best er aö standá að
verki við íslenskar aðstæður.
G.í. hefur gefið út allmargar
bækur um ræktun, m.a. Mat-
jurtabókina, Sveppabókina og
Skrúðgaröabókina, sem nú eru
uppseldar.
Félagið minnist 110 ára af-
mælisins með útgáfu bókarinn-
ar Garöurmn, hugmyndir aö
skipulagi og efhisvali. Höfundar
eru Anna Fjóla Gísladóttir ljós-
myndari og landslagsarkitekt-
arnir Auður Sveinsdóttir og
Fríða Björg Eðvarðsdóttir, en
Gísli B. Björnsson teiknari ann-
aöist útlitshönnun bókarinnar.
Þetta er fyrsta íslenska bókin
sem fjallar einkum um hönnun
garösins, fjölbreytni í skipulagi
og efnisvali, en um gróðurinn er
fyrst og fremst rætt sem nokkurs
konar byggingarefni garðsins.
Á hverjum degi á ég leið um
Austurstræti.
Þar er iðandi mannlíf og stór-
borgarbragur yfir umferð gang-
andi jafnt sem akandi. Ys og
þys, flaut, óþolinmæði, tafir og
allt sem við þekkjum svo vel.
Reykjavík stækkar um leiö og
landsmönnum fjölgar og sífellt
fleiri ókunnug andlit ber fyrir
augu.
Hluti af þeim stórborgarbrag,
sem óðum færist yfir höfuð-
borgina okkar, er svo her stöðu-
varða sem sekta óheppna öku-
menn.
Það vakti því athygli mína
fyrir nokkrum vikum þegar ég
sá bílum lagt dag eftir dag inni á
sjálfu Lækjartorgi, þar sem
bannað er að leggja, og eins
veitti ég því athygli að bílum
var lagt austast við götuna —
alltaf sömu bílunum.
Aldrei sá ég hins vegar að
sektarmiða hefði verið komið
fyrir undir rúðuþurrkum þess-
ara bíla.
Bókin Garöurinn er mjög veg-
leg. Hún er 208 síður, prýdd 340
ljósmyndum úr íslenskum görð-
um og um 80 skýringarteikning-
um. I henni er m.a. að finna
ýmsar hugmyndir aö skipulagi
Ég fór að athuga máliö, því
ekki hefur svo lítið veriö rætt
um stöðugjöld og bílastæöi að
undanförnu.
Og viti menn: í framglugga
bílanna mátti sjá bréf frá ein-
hverju borgaryfirvaldi um
heimild til að leggja bílum
þarna. Að vísu skildist mér á
bréfinu aö þetta væri vegna að-
fanga og flutnings verkfæra til
vinnu viö breytingu á húsi við
götuna, en miðað við þá notkun
leyfisins, sem ég hafði oröið
vitni að, höfðu hin sömu yfir-
völd verið skilin þannig, að bíl-
eigendunum væri heimilt aö
leggja þarna að vild. Ekki virtust
yfirvöldin heldur gera neitt til
þess að koma málum í annað
horf.
Ég gat ekki að því gert að ég
fór að hugsa til alls þess fjölda
sem vinnur venjulega vinnu í
miðbænum og verður að haga
sér samkvæmt reglum þjóðfé-
lagsins þegar hann leggur bíln-
um sínum. Þessu fólki þætti ef-
garöa við ólíkar aðstæður og
skipulagsuppdrætti eftir 20 ís-
lenska landslagsarkitekta.
Bókin skiptist í 17 kafla og
fjölmarga undirkafla og gefa
kaflaheitin nokkra hugmynd
Frá
mínum
bæjar-
dyrum
LEÓ E. LÖVE
laust ekki slæmt að mega leggja
ókeypis viö dyrnar á vinnustað
sínum.
Mér komu í hug fleiri dæmi
um hegðan manna sem kallaðir
eru til vinnu þar sem þröngt er
um stæði.
Hver hefur ekki séð fólksbíla á
umferðareyjum þegar fram-
kvæmdir eru, eða jafnvel á svo
helgum stað sem inni á sjálfum
Austurvelli — og vinnandi
menn í nánd?
Þessi lenska passar ekki í nú-
tímaþjóðfélagi.
Það er vísasti vegur til að
um efnistök, en þau eru:
Saga garðsins; Ákvæði skipu-
lags- og byggingarlaga; Undir-
búningur að skipulagi og mótun
garðsins; Uppmæling lóðarinn-
ar; Garðstíllinn; Garðhönnun;
Nýting lóöarinnar; Hæðarmun-
ur; Yfirborð; Girðingar, skjól-
veggir; Tjarnir, pottar, gos-
brunnar; Grasflötin; Leiksvæði,
leiktæki; Lýsing; Gróðurinn;
Gamlir garðar; Helstu stofnanir
og félagasamtök. Auk þess er
skrá yfir heimildir og ljósmynd-
ir.
Bókin er mjög aðgengileg. Þar
haldast í hendur góð efnistök og
frábærar myndir og teikningar.
Hún er drjúgur hugmynda-
banki, sem hægt er að leita til
aftur og aftur. Þessi bók á erindi
til allra, sem gaman hafa af
ræktun, hvort heldur á huglæg-
an eða hlutlægan hátt. Að sjálf-
sögöu á hún mikið erindi til
garðeigenda, jafnt væntanlegra
garðeigenda, eigenda nýlegra
eða gamalla garða og sumarbú-
staðaeigenda. Þeir, sem hafa
gaman af fallegum myndum úr
íslenskum görðum og vilja fræð-
ast um garðrækt, verða heldur
ekki sviknir.
brjóta niður allt sem heitir lög-
hlýðni og virðing fyrir reglum
samfélagsins, ef alltaf er hægt
ab fá undanþágur frá reglum
eba taka sér rétt án þess ab vib
því sé amast.
Það getur vel verið að íslend-
irigar séu að fara í gegnum tíma-
bil sem kallast mætti fjörbrot
gamla kunningja- og undan-
þáguþjóöfélagsins, en mikið er
það leiðinlegt tímabil.
Einkum er þreytandi að verða
þess var, nú á síðustu árum
þessa árþúsunds, að undanþága
og kunningsskapur, í bland við
slappleika eftirlitsaðila, skuli
gæta í svo ríkum mæli við ein-
falda framkvæmd sem viðhald
virðingar fyrir allsherjarreglu.
Auðvitað eru dæmin um bíla-
stæðin aðeins sett hér fram til
umhugsunar, umhugsunar um
hvað mikið vantar upp á til þess
að við getum talið okkur til
þroskaðra stórborgarbúa — á
svo ótal mörgum sviðum.
ÁSGEIR
HANNES
AGINN, DÁTINN
OG BOLTINN
„Agi verður ab vera!" sagbi góbi
dátinn Svejk og hefur þó engin
önnur persóna bókmenntanna
orðið jafn oft fyrir barðinu á agan-
um og dátinn sjálfur. Pistilhöfund-
ur er undir sömu sökina seldur
meb agaleysib og tekur í sama
streng og dátinn góbi: Agi verður
að vera.
ísland er eina þekkta lýðveldið í
heiminum sem hefur ekki lotib aga
frá landnámi. Þrátt fyrir agaleysi
Ingólfs Arnarsonar í skattamálum,
komst gamla þjóbveldið miklu nær
aganum meb skipulagðri óreiðu
heldur en sjálft lýðveldið meb lög-
um, reglugerðum og embætti
skattrannsóknarstjóra. Agi verður
hvorki fyrirskipabur né pantaður.
Ekki keyptur eba seldur. Agi er
hefb og hefur þróast með þjóðum
í aldanna rás.
Gæfa íslendinga er ab hafa ekki
borið vopn í þúsund ár, og um
leið reyndar gæfuleysi þjóbarinnar
í handbolta. Vopnaburbi fylgir her-
skylda og herskyldu fylgir agi. Svo
einfalt er það nú. Hefðu íslending-
ar alist upp við herskyldu, mundi
landslið þjóbarinnar keppa í hand-
bolta á næstu ólympíuleikum.
íslendingar nábu eins langt á
heimsmeistaramótinu í handbolta
og agalaus þjóð getur náð innan
um þjóbir sem ganga í takt.
Lengra verbur einfaldlega ekki
komist meb leikabferb Ingólfs Arn-
arsonar. Úrslitin eru ekki strákun-
um að kenna og alls ekki Þorbergi
þjálfara. Þorbergur Abalsteinsson
sýndi þann kjark að segja starfi
þjálfarans lausu, og væri óskandi
að ýmsir félagar hans í pólitík
tækju hann til fyrirmyndar.
Svisslendingar vissu hvað klukk-
an sló þegar þeir léku við íslend-
inga, og ekki nema von hjá úrmak-
araþjóð. Fyrir leikinn voru þeir sig-
urvissir og sögðu agann mundu
duga best gegn íslendingum. Svo
einfalt var það nú. Pistilhöfundur
átti því láni ab fagna að læra um
gastrónómíu í Sviss á sínum tíma
og kynntist þar aga Vilhjálms Tell
lásbogaskyttu. Er það ólíku saman
ab jafna við aga Ingólfs Arnarsonar
skattgreibanda.
Þab er engin hending að í
fræknustu sigurliðum íslendinga
spiluðu strákar frá félagsliðum í
helstu herveldum á fastalandi álf-
unnar. Geir Sveinsson hélt höfði
alla keppnina í Laugardalnum og
bjó þar vissulega ab þjálfun sinni
undir spænskum heraga frá tímum
Frankós og jafnvel frá dögum El
gamla Cid. Vib eigum því tveggja
kosta völ til ab ná dampi í hand-
boltanum og mikið skal til mikils
vinriá:
Koma á þegnskylduvinnu fýrir
ungt fólk til ab kynnast andanum á
bakvið agann. Unglingarnir
mundu taka til hendinni við hin
ýmsu þjóbþrifaverk og læra bæbi
að ganga í takt og hengja upp föt-
in sín. Hinn kosturinn er gamla
þjóbaríþróttin niburgreibslur. Við
hrun járntjaldsins flæddu íþrótta-
menn að austan vestur á bóginn
og réðu sig til betri félagsliða álf-
unnar upp á vatn og brauð. ís-
lendingar geta svarað fyrir sig meb
því ab greiba landslibsmönnum
föst laun til að aubvelda þeim ab
ná samningum vib félögin á fasta-
landinu.
Fordæmib er greiðslur kennara-
launa til stórmeistara landsins í
skák.
Undanþágur