Tíminn - 12.07.1995, Side 3

Mi&vikudagur 12. júlí 1995
SMi
3
Kartöflur lœkkaö og hœkkab um allt aö 80% á tólf mánaöa tímabili:
Matur aftur upp jafnt
og hann lækkabi í júní
Vísitala neysluverös hækkabi um
0,3% milli júní og júlí. Hækkun-
in stafar aö mestu leyti af 1,5%
mebaltalshækkun á matvöru —
þannig ab matvöruverö hækkaöi
nú aftur jafn mikiö og þab lækk-
abi í mánuöinum á undan.
Verö á kartöflum hækkaöi nú 7.
mánuðinn í röð og þaö um rúm-
íslenska leikhúsiö:
Þessa dagana standa nú yfir hjá
íslenska leikhúsinu æfingar á
leikritinu í djúpi daganna eftir
Maxim Gorkí. Þýbingin er eftir
meistara Megas, en leikstjóri er
Þórarinn Eyfjörb.
Þetta víöfræga leikrit var upp-
haflega sett á sviö í Rússlandi áriö
1902 og fjallar um þjóöfélagsað-
stæöur sem ríkjandi voru í austur-
vegi á þeim tíma. Þó er í uppfærslu
íslenska leikhússins ekki reynt að
endurskapa Moskvu og Rússland
lega 20% aö þessu sinni. Verö á
kartöflum er svo öfugsnúiö aö kart-
öflurnar eru ódýrastar þegar þær
eru nýjar á haustin, en verðið
hækkar síöan og hækkar eftir því
sem þær verða eldri og verri og
komast á verötoppinn í ágústbyrj-
un. Kartöflur em nú nærri 80%
dýrari en í byrjun desember, en
þessa tíma, heldur farin sú leið að
finna samsvörun í samtímanum.
Leikarar í sýningu íslenska leik-
hússins, sem færð er á svið í Lind-
arbæ, eru alls 17 talsins. Meöal
þeirra má nefna Hinrik Ólafsson,
Bryndísi Petru Bragadóttur, Kjart-
an Bjargmundsson, Valgeir Skag-
fjörö og fleiri. Ennfremur verður
hópur ungs fólks frá Hinu húsinu,
menningarmiðstöb ungs fólks í
Reykjavík, með í þessari upp-
færslu. ■
einungis 14% dýrari en fyrir ári.
Grænmeti og ávextir hækkuðu
líka mikið, eöa rúmlega 5% aö
meðaltali — á móti 8% lækkun
mánuði áöur. Agúrkur em ágætt
dæmi um gífurlegar verösveiflur á
grænmeti. Þær lækkuðu um 36% í
júní og hækka nú aftur um 55% í
júlí og kosta þar með aftur álíka
mikið og í maí. Paprika lækkaði
um þriðjung. Dilkakjötið hækkaði
líka um rúmlega 4% af þeim tæp-
lega 6% sem það lækkaði mánuð-
inn á undan. Sú skýring verður aft-
ur á móti ekki fundin á tæplega 4%
verðhækkun á gosdrykkjum.
Bensínverðiö er aftur á móti eitt
af því sem færist bæði upp og niö-
ur, líkt og agúrkurnar og fjalla-
lambið. Sú 3% hækkun, sem varð í
júní, er farin aö stærstum hluta til
baka meb 2,3% lækkun í júií.
Þar sem vömverð er nú löngu
hætt að breytast bara upp á við, er
verðbólgan ennþá afar lítil, eða
1,4% á síðustu 12 mánuðum. Jap-
an er eina OECD-landið sem státar
af minni verðbólgu, en meðaltal
ESB-landanna var 3,3% veröbólga
s.l. ár. ■
Úr djúpi daganna
Deilt um lögsögu yfir Þórsmörk. Hœstiréttur dœmir í málinu í haust:
Hver á Þórsmörkina?
Hæstiréttur mun í september
næstkomandi dæma í mála-
ferlum milli Fljótshlíöar-
hrepps og Vestur-Eyjafjalla-
hrepps um lögsögu yfir Þórs-
mörk. Héraösdómur Suöur-
lands dæmdi í mars á síðasta
ári Eyfellingum Þórsmörkina,
en þeim dómi var áfrýjaö til
Hæstaréttar, sem mun segja
síbasta orðib.
Um aldir hefur Þórsmörk til-
heyrt Fljótshlíðarhreppi. Ýms-
um hefur hinsvegar þótt sem
svo aö landfræðilega eigi Mörk-
in frekar að tilheyra Vestur-
Eyjafjöllum, þar sem hún er
austan hins mikla vatnsfalls
Markarfljóts. Héraðsdómur tók
undir þetta atriði og byggði
dóm sinn á síðasta ári á mörg-
um ævagömlum skjölum.
Fyrir hönd Fljótshlíðarhrepps
fer Jóhann H. Níelsson með
málið fyrir Hæstarétti en Ragnar
H. Hall fyrir Vestur-Eyfellinga.
Það er svo Kristinn Jónsson á
Staðarbakkka sem er oddviti í
Fljótshlíð og talsmaður þess
málsaðila en bróðir hans, Svein-
björn Jónsson í Stóru-Mörk, er
oddviti Vestur-Eyjafjallahrepps.
Ólafur Jónsson vib minnisvarbann um Sölva. Fœbingarstabur listamanns-
ins, bœrinn Fjaii, stób vestan í Fellinu. Ljósm. ÞÁ/Feykir
Minnisvaröi reistur um Sölva Helgason:
„Eg er djásn og
dýrmæti, drottni
sjálfum líkur"
Frá Guttormi Óskarssyni, fréttaritara Tím-
ans á Sau&árkróki:
Laugardaginn 1. júlí var afhjúp-
aður minnisvaröi um furðu-
manninn og alþýðulistamanninn
Sölva Helgason aö Lónkoti í
Sléttuhlíö, en nú eru 100 ár liðin
frá dauða hans. Sölvi fæddist að
Fjalli í Sléttuhlíð 16. ágúst 1820.
Heimkynni Sölva voru helst í
Sléttuhlíðinni, þar fæddist hann
og dó og leiðir hans lágu þar
gjarnan.
Minnisvarðinn er gerbur af lista-
manninum Gesti Þorgrímssyni.
Varðinn er blágrýtissúla og á
hleðslu við hlið styttunnar er meitl-
ub þessi sjálfslýsing Sölva: „Eg er
djásn og dýrmæti, drottni sjálfum
líkur".
Að athöfn lokinni var gestum
boðib inn í nýjan veitingasal, Sölva-
bar, sem Ólafur Jónsson hefur inn-
réttað mjög smekklega viö ferða-
þjónustuheimilið sem þeir feðgar,
Jón Snorri Snæbjörnsson og Ólafur
sonur hans, hafa rekið síban 1990.
Á veggjum barsins gefst fólki tæki-
færi á að virða fyrir sér úrval teikn-
inga og mynda Sölva Helgasonar. ■
Nýr samningur um sauöfjárrœkt er í smíöum þar sem lagt er til aö slá kvótakerfiö af. Arnór
Karlsson, formaöur samtaka sauöfjárbœnda:
„Kvótakerfið hefur ekki reynst vel"
Nýr tryggingayfirlœknir
veröur skipaöur innan
skamms:
Meirihlutinn
mælir
með Siguröi
Thorlacius
Meirihluti Tryggingaráös og
forstjóri Tryggingastofnunar
mæla meö Siguröi Thorlacius
í stööu tryggingayfirlæknis,
en skipaö veröur í stööuna á
næstunni. AIls 11 manns
sóttu um stöðuna, en heil-
brigbis- og tyrggingaráðherra
mun skipa í hana.
Aö sögn Þóris Haraldssonar,
aöstoöarmanns heilbrigðisráð-
herra, er nú beðið formlegs álits
áðurnefndra umsagnaraöila á
umsækjendum um stööuna og
einnig hefur stööunefnd, sem
fjallar um hæfni umsækjenda,
sitt aö segja. Fyrr verður ekki
skipaö í stööuna og þaö verður
svo formlega tilkynnt eftir aö
öllum umsækjendum hefur
veriö kynnt hvern ráöherra hafi
skipab.
Siguröur Thorlacius er 42ja
ára og hefur lokið sérmenntun í
heila- og iaugalækningum.
Hann starfar nú hjá læknadeild
Háskóla íslands og einnig sem
læknir í hlutastarfi hjá Trygg-
ingastofnun. ■
„Viö veröum aö viðurkenna
ab núverandi kvótakerfi hefur
ekki reynst nógu vel. Þá verö-
ur ab breyta því og ég hef trú á
ab þaö veröi gert. Þótt vinna
þar aö lútandi hafi gengið
hægt hefur verið unniö mark-
visst ab því aö finna ásættan-
lega niburstööu," sagöi Arnór
Karlsson, bóndi í Arnarholti i
Biskupstungum og formaöur
Landssamtaka sauðfjár-
bænda, í samtali vib Tímann í
gær.
Samninganefndir Bændasam-
taka íslands og ríkisvaldsins
vinna nú aö gerö nýrra samn-
inga um sauöfjárframleiðslu í
landinu. í samningsdrögum
sem nú liggja fyrir er gert ráö
fyrir ab kvótakerfi eöa fram-
leiðslustýrning í greininni veröi
aflögö. Arnór Karlsson segir aö
þetta muni hafa sína kosti — og
galla jafnframt líka.
„Ef viö byrjum á kostunum
mun þetta gefa bændum sem
búa vel svigrúm til aö auka sína
framleiðslu. Jafnframt verður
þetta hvati á menn að leggja
alla sína framleiöslu inn í af-
urðastöö og þannig verður hægt
að koma frekar í veg fyrir
heimaslátrun. Gallarnir eru
hinsvegar aö þetta tekur for-
ganginn af þeim sem hann
fengu viö gerö síðasta búvöru-
samnings. Þar var kveðið á um
aö þeir sem seldu sinn kvóta
fengju greiðslu fyrir hann, en
nýi búvörusamningurinn mun
taka þetta af. Til móts viö þessa
bændur verður væntanlega
komið meö því aö grei&a ein-
hverjar beingreiöslur áfram,"
sagöi Arnór.
Arnór Karlsson sagði aö í
samningsdrögunum sem nú
liggja fyrir væri sá möguleiki
Nú standa fyrir dyrum fram-
kvæmdir viö tvo áningarstabi á
Öskjuhlíbarsvæbinu og er ætl-
unin aö þeim ljúki í sumar.
Lagningu smástíga um Öskju-
hlíöina á einnig aö ljúka í sum-
ar og segir Bryndís Kristjáns-
dóttir, formabur Umhverfis-
málaráös Reykjavíkur, aö þessar
framkvæmdir séu libur í þeirri
stefnu ab gera útivistarsvæbin í
borginni í senn aölabandi og
a&gengileg fyrir sem flesta ald-
urshópa.
uppi aö efla atvinnu í dreifbýli,
einkum fyrir sauðfjárbændur og
þá viö ýmiskonar landbætur.
Þaö gæti verib uppgræðsla,
skjólbeltaræktun eða land-
hreinsun.
Nýr búvörusamningur mum
taka gildi í september á næsta
ári, eöa þegar nýtt verölagsár í
landbúnaöi gengur í garð. Kæmi
samningurinn að einhverju
leyti í framkvæmd snemma á
næsta ári þegar greiðslumarki í
sauöfjárræktinni veröur úthlut-
„Með tilliti til þess langa og
skemmtilega stígs sem nær alla
leiö frá Ægissíðu og upp aö Elliöa-
vatni, þegar hann er fullgeröur,
fannst okkur vanta skemmtilegan
stað í Öskjuhlíöina þar sem fólk
vildi setjast niður meö nestið sitt
og horfa út á sjóinn. Því var ákveö-
iö að búa til slíkan staö viö Naut-
hólsvíkina, en síðan kom þaö til
aö breski sendiherrann lét í ijós
áhuga á að látá gera einskonar
minningarreit um breska her-
menn sem voru hér á íslandi, í til-
að og beingreiðslur verða borg-
aðar út.
Samninganefndir Bændasam-
taka íslands og ríkisvaldsins,
þ.e. fimm manna nefnd sem
ákvaröar heildsöluverö land-
búnaöarvara og sex manna
nefnd sem segir til um greiðslu
til bænda, ræöa nú þessi mál og
leita aö niöurstööu. Nú er verið
að kynna málin fyrir embættis-
mönnum og ráðherrum að sögn
Arnórs og málin skýrast enn
frekar á alveg á næstunni. ■
efni af því aö fimmtíu ár voru lið-
in frá stríöslokum. Niöurstaöan
varö sú aö gera slíkan reit aö öör-
um áningarstað og hann veröur
sunnan Öskjuhlíðar, þannig aö
þarna erum við komin meö tvo
staöi þar sem hægt er aö staldra
við og láta fara vel um sig. Á þess-
um stööum veröa borð og bekkir,
en í Nauthólsvíkinni verbur líka
komiö fyrir upplýsingum um nátt-
úmna, fuglalífið og fleira sem þá er
hægt að fræöast um í leiöinni,"
segir Bryndís Kristjánsdóttir. ■
Öskjuhlíö:
Tveir áningarstaöir í sumar