Tíminn - 10.10.1995, Qupperneq 4

4
Þri&judagur 10. október 1995
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: jón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Gu&mundsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 563 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmi&ja hf.
Mána&aráskrift 1550 kr. m/vsk. Verð í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Næturlífið í miðborg Reykjavíkur um helgar hefur
verið í sviðsljósinu undanfarna viku. Ekki vegna
þess að ástandið sé verra eða betra en það hefur
verið um langa hríð. Heldur vegna þess að borgar-
stjóri og lögreglustjóri héldu blaðamannafund,
lýstu þar yfir áhyggjum og ræddu hugsanlegar
leiðir til úrbóta.
Fjölda kráa á litlu svæði, miklu bjórflæði og að
veitingahúsin loka öll samtímis er kennt um læt-
in, niðurlæginguna sem birtist í vímuefnakófinu
og ofbeldið sem þarna er beitt og yfirleitt allt það
menningarsnauða siðleysi sem þarna er haft í
frammi.
Vel má vera að þarna sé hluti skýringarinnar, en
alhlít er hún ekki. Mikill fjöldi þeirra, sem setja
svip á helgarniðurlæginguna, eru unglingar sem
ekki fá inngöngu á krárnar, en safnast saman og
veltast um kófdrukkin af gambra og landa og mið-
ur sín af neyslu annarra vímuefna.
En þótt athyglin beinist einkum að miðborginni
og því ömurlega ástandi sem þar ríkir um helgar,
er víðar pottur brotinn. Agaleysi og skortur á virð-
ingu fyrir sjálfum sér og öðrum og þeim lögum og
reglum sem fólki er gert að lifa eftir, er greinilega
uppspretta margra og hörmulegra tíðinda.
Um og eftir hverja helgi eru fréttir af afbrotum,
slysum og ofbeldisverkum að verða álíka fyrirferð-
armiklar og frásagnir af íþróttakappleikjum, sem
þó eru ærið plássfrekar.
Lögregla um land allt stendur í ströngu að stilla
til friðar í heimahúsum. Nauðganir og barsmíðar
eru orðnar sígilt fréttaefni eins og veðurfregnir.
Drukknir bílstjórar að gera óskunda í byggð og úti
á vegum, jafnvel uppi á hálendinu, þykja eins
sjálfsagðir og messurnar um hverja helgi. Fullir
sjómenn slangra um sjóinn á skemmtibátum sín-
um og slysavaldar í umferðinni stinga af frá fórn-
arlömbum sínum.
Rán, innbrot, brugg og smygl eru fastur liður í
fréttakróníkum og háskalegt aksturslag skilur eftir
sig blóöi drifna slóð og gífurlegt verðmætatjón.
Oft er verið að jafna ástandinu við það sem verst
gerist í skuggahverfum erlendra stórborga. Það er
vondur samanburður og verður þá að taka tillit til
þess að forsendur þess agaleysis og ofbeldis, sem
verst gerist í vesældarhverfum milljónaborga, eru
allt aðrar en sagt er að við búum við í Reykjavík
eða á íslandi yfirleitt.
Yfirvöldin standa að mestu ráðþrota gegn þeirri
agalausu hegðun sem orðin er landlæg. Kurteisi og
tillitssemi við náungann er á hröðu undanhaldi,
enda verður lítið vart við að uppalendur séu þess
umkomnir eða kæri sig um að leggja rækt við að
kenna umgengnisreglur og almenna mannasiði.
Vitur maður var eitt sinn spurður um hvað væri
kurteisi. Hógværð og lítillæti, var svarið. Lítið fer
fyrir því í samfélagi framapotara og eiginhags-
munalýðs.
Áhugi borgarstjóra og lögreglustjóra til að bæta
siðlaust ástand í miðborginni er góðra gjalda verð-
ur. En líta verður til fleiri átta og grafa dýpra, ef
leita þarf uppi orsök vandamálanna, en þau verða
aldrei leyst nema komist verði fyrir ræturnar.
Atli Rúnar, Gubrún, Heimir og Dóra
Atli Rúnar Halldórsson, fyrrum
varafréttastjóri Ríkisútvarpsins —
hljóðvarps, ritar hugvekju í dag-
blaðið Dag á Akureyri um helgina.
Þetta er bráðskemmtileg lesning hjá
Atla og fróöleg, því hann er að fjalla
um þá breytingu í lífi sínu þegar
hann hætti aö vinna hjá ríkinu og
geröist sjálfstæður atvinnurekandi í
kompaníi með fleiri góðum mönn-
um í almannatengslafyrirtækinu
Athygli hf.
Atli segir ýmislegt frá þessum
umskiptum og viðbrigðunum sem í
því felast að fara undan starfsörygg-
isverndarvæng verndarvæng ríkis-
vakjsins. Varafréttastjórinn fyrrver-
andi sendir útvarpsstjóranum sín-
um dálítið eitra&a pillu og er þar
með að gefa til kynna að mismun-
andi viðhorf og hugmyndafræði sé
í gangi í ríkisgeiranum og í einka-
geiranum. Atli segir frá eina veru-
lega ágreiningsefninu, sem komið
hefur upp í eigendahópnum í At-
hygli frá því hann slóst í hópinn.
Guðrúnu á skipti-
borðib
í hugvekju sinni segist Atli hafa
gert þá kröfu, þegar hann kom inn í
fyrjrtækið, að hann fengi að ráöa
Guðrúnu konu sína á skiptiborðið
og í afgreiðsluna, enda hefði hann
vanist því að forsvarsmenn fyrir-
tækja réðu konur sínar á skiptiborð
fyrirtækjanna sem þeir stjórnuöu.
Meðeigendur Atla voru ekki hrifnir
og sögðu einfaldlega nei takk. Orð-
rétt segir Atli: „Ég benti á að eitt
fyrsta verk séra Heimis hefði verið
að ráða frú Dóru sína.á skiptiborðið
í Útvarpshúsinu þegar hann kom úr
þjóðgarðinum. Hinir sögðu nei takk
samt."
Atli rekur síðan í greininni
hvernig frú Bóra hafi vísað gestum
upp á skrifstofu til Heimis á efstu
hæð hússins, en „skrifstofan er eins
nálægt himnaríki og arkitektúr og
skipulag leyfir", eins og fyrrum
varafréttastjóri útvarps kýs að orða
það í greininni. Síðan kemur fram
að þessi fjölskyldutengsl ráða-
manna og móttökuritara í útvarp-
inu hafi veriö tilefni líflegra vanga-
veltna hjá útlendingum, sem allir
héldu að útvarpsstjórinn væri kræf-
ur að halda svo opinskátt við eina
símastúlkuna að hann tæki hana
meira að segja með í veislur og boð.
Enginn þessara erlendu gesta virð-
ist, samkvæmt grein Atla Rúnars,
hafa trúað slíkri afsiðun upp á út-
GARRI
varpsstjóra í lýðræðisþjóðfélagi að
hann myndi ráða konu sína til
starfa við sömu stofnun og hann
stýrði.
Undir kraumar
eldur
Þessar háðsglósur Atla í garð síns
fyrrverandi yfirmanns á útvarpinu
verða ekki misskildar. Þær benda og
til að þarna hafi kraumað mikill
eldur undir, sem ekki hafi náð að
komast í kastljós fréttanna. Um leið
er í rauninni staðfestur samskipta-
máti yfirmanna og stjórnar stofn-
unarinnar, þar sem hin ískalda
kurteisi einkennir samskiptin á yfir-
borðinu, en óánægjan kraumar
undir. Þess vegna fer ekkert á milli
mála að varafréttastjórinn fyrrver-
andi er enn að hæðast að sínum
fyrri yfirboðara þegar hann segir:
„Ég er hins vegar enn á því að at-
huguðu máli að fyrirkomulagið í
Efstaleiti sé eitthvað fyrir okkur í
einkageiranum og held því áfram
að reyna að koma Guðrúnu á skipti-
borðið. En meðeigendurnir segja
ennþá nei takk."
Þessi lokakveðja Atla Rúnars.til
séra Heimis væri ótvírætt hárbeitt
ádeila á þá stjórnendur sem láta
fjölskylduhagsmuni hafa áhrif á
mannaráðningar sínar, ef ekki
kæmu til fjölskyldutengsl Atla við
þann vettvang sem hann er að beita
sér á. Ekki ejnvörðungu heitir dálk-
urinn, sem Atli er ráðinn til að
skrifa í, „Jarðbrýr" til heiðurs
heimabæ hans Jarðbrú í Svarfaðar-
dal, heldur eru ritstjórarnir Óskar
Þór og Jóhann Ólafur, sem réðu
Atla til að skrifa í Dag, bræður hans.
Ádeila Atla á séra Heimi er því skrif-
uð úr eins konar fjölskyldualbúmi
þeirra Jarðb'rúarbræðra. Heimir
mun því trúlega eiga auðveldara
með að svara fyrir sig en ástæða
væri til, því hann mun eflaust
benda Atla Rúnari á aö ráða hana
Guðrúnu sina á skiptiborðið á Degi.
Garri
Frjálshyggjunni snúib á haus
Hér í þessu horni var sýnt fram á
það fyrir nokkrum dögum að Davíð
Oddsson, formaður Sjálfstæðis-
flokksins m.m., hugsaði eins og
sósíalisti og hefði sömu afstöðu til
frjálshyggju og Ólafur Ragnar
Grímsson, formaður Alþýðubanda-
lagsins. Afstaða þeirra félaga og
skoðanabræðra er sú, að það sem
menn fá úr opinberum sjóðum sé
ekki frá neinum tekið.
Þess vegna er allt í lagi að vaða í
sjóöina og láta þá borga fyrir sig
langskólamenntun vítt um heim og
þegar kaup og kaupaukar forsætis-
ráðherra og allra best stæðu emb-
ættismanna landsins, sem fá launin
greidd úr ríkissjóði og sveitarsjóð-
um eru hækkaðir ríflega, heldur
Davíb því blákalt fram ab engum
komi svona háttarlag við vegna
þess að fúlgurnar séu eki teknar frá
neinum.
Það var í sjónvarpsviðtali við
Milton Friedman sem Ólafur Ragn-
ar viðrabi sína sósíalisku hug-
myndafræði um fjármagnið og
Davíð hélt nákvæmlega sömu skob-
unum á lofti þegar hann fyrir
nokkrum dögum var ab sýna fram á
réttæmi Kjaradóms og viturlega
ákvörðun Alþingis um kaupauka og
skattfríðindi til handa ráðherrum
og þingmönnum.
Enginn skilur neitt
Svona ríkisforsjárhyggja, eins og
nefndir flokksforingjar eru haldnir
af, er auðvitab í algjörri andstöðu
við frjálshyggjuna sem býður~aö
menn eigi ekki að vera kostgangarar
í fríu fæði hjá skattborgurum eða
yfirleitt að lifa í vellystingum prak-
tuglega á þeirra kostnab.
En þótt Davíö standist ekki prófið
og ríkisforsjársinninn komi í ljós
þegar gljáinn er skafinn af glans-
mynd frálshyggjunnar er hinu þó
erfiðara ab kyngja fyrir þá sem ját-
ast undir trúarbrögðin frá hagfræði-
deild Chicagoháskóla, að Hannes
Hólmsteinn botnar hvorki upp né
niður í frjálshyggjunni en boðar
villukenningar í hennar nafni.
Á víbavangi
í Reykjavíkurbréfi Morgunblabs-
ins á sunnudag er flett ofan af gjör-
vallri hugmyndafræði Hannesar
Hólmsteins og sýnt fram á að hún
sé í algjörri andstöðu við kenni'ngar
æðstu presta Chicagoskólans í
veigamiklum atriðum. Nú þarf eng-
inn að vera hissa á því þótt Davíö sé
kominn á allaballalínuna í hug-
myndafræðinni. Hann hefur tekiö
mark á Hannesi Hólmsteini.
Allt í plat
í Reykjavíkurbréfi er sýnt fram á
að Hannes Hólmsteinn er í algjörri
andstöðu við uppáhaldsnemanda
Friedmans, nóbelsverðlaunahafann
Gary S. Becker, sem er margfaldur
prófessor og doktor í frjálshyggju
við hinar bestu menntastofnanir og
forseti Mont Pélerin-samtakanna og
hefur yfirleitt hlotnast allur sá heið-
ur sem hægt er ab veita préláta
frjálshyggjunar. Hann hefur meira
að segja fengið að boröa meö Hann-
esi Hólmsteini og þegiö fréttir af ís-
lenskri frjálshyggju.
Morgunblaðib margvitnar í Bec-
ker sem er á svipaðri skoðun og
Styrmir um fiskveiðistjórnun og
veiðileyfagjald og í algjörri and-
stöðu viö stefnu Davíðs Óddssonar
og yfirlýsingar Hannesar Hólm-
steins um kvótakerfið og þær gjafir
sem stjórnmálamenn færa útgerð-
armönnum, fjölskyldum þeirra og
afkomendum.
Enn sem komið er heyrist ekki
bofs í Hannesi Hólmsteini um
hvort ab hann eða gjörvallur Chic-
agoskólinn og fræðimenn frjáls-
hyggjunnar hafi á réttu að standa.
Það er slík gjá á milli skoðana og
kenninga frjálshyggjupostula Sjálf-
s.tæðisflokksins og allra hinna frjáls-
hyggjumannana aö það er engu lík-
ara en ab um sé að ræða andstæða
póla.
Kannski er það engin tilviljun ab
þeir Davíb og Ólafur Ragnar eru
skoðanabræbur og líta á meðferð á
famlögum skattborgarana sömu
augum. Ef Hannes Hólmsteinn hef-
ur misskilið kenningar frjálshyggj-
unar um kvótagjafir og skattfríöindi
þeirra sem stjórnmálamenn af-
henda auðlindir svona hrapalega,
hvaða vitleysum öðrum skyldi
hann hafa verið ab hvísla að for-
ystuliði Sjálfstæðisflokksins, sem
halda að þeir séu frjálshyggjumenn
vegna þess að þeir trúa á villukenn-
ingar Hannesar Hólmsteins, sem er
álíka illa að sér í frjálshyggju og
Davíð Oddsson.
OÓ