Tíminn - 21.11.1995, Side 10

Tíminn - 21.11.1995, Side 10
10 Þri&judagur 21. nóvember 1995 UTLOND UTLOND UTLOND UTLOND UTLOND UTLOND UTLOND UTLOND Forsetakosningarnar í Póllandi: Kwasniewski vann Clinton og Bandaríkjaþing komust ab brábabirgba- samkomulagi: Hafa mánub til ab semja um framhaldib Varsjá — Reuter Alexander Kwasniewski bar sigur úr býtum í forsetakosn- ingunum í Póllandi sem fram fóru á sunnudag. Þegar taln- ingu var að mestu lokið í gær hafði Kwasniewski fengið tæp 52% atkvæða en Lech Walesa, frelsishetja Pólverja sem verið hefur forseti landsins frá því 1990, hafði hlotið rúm 48%. Þrír ráðherrar í ríkisstjórn- inni, sem höfðu notið stuðn- ings Walesa, sögðu af sér emb- ættum þegar ljóst var að Wa- lesa hefði borið lægri hlut. Þab eru varnarmálaráðherrann, ut- anríkisráðherrann og innanrík- isráðherrann. Ósigurinn hlýtur að teljast töluvert áfall fyrir Walesa, enda þótt að Kwasniewski sé vart lík- legur til að breyta um stefnu í efnahagsmálum landsins svo neinu nemi. Fyrir flesta Pólverja táknar ósigur Walesas e.t.v. endalok tímabils sem hefur haft mikib tilfinningalegt gildi fyrir þá, en sumir þeirra þykjast þó sjá al- varlegri blikur á lofti. „Þessi sig- ur táknar ekki aðeins ósigur frambjóbanda görnlu and- kommúnísku stjórnarandstöð- unnar," skrifar Adam Michnik, fyrrverandi félagi Walesa. „Þetta er táknræn endurkoma þess anda sem ríkir meðal arf- taka einræðisskipulagsins." Hann sagði hins vegar að Wa- lesa hefði hlotib sömu örlög og Winston Churchill: „Hann vann stríðið og tapabi síðan í kosningum." í kosningabaráttunni gerði Walesa þab öllum ljóst að hann hefði engu gleymt, og kallaði Kwasniewski „bolsévíka" hve- nær sem tækifæri gafst. En svo virðist sem meirihluti Pólverja hafi komist að þeirri niður- stöðu að baráttunni gegn kommúnismanum sé lokið og endanlegur sigur hafi unnist. Kwasniewski hefur ennfrem- ur boðað sættir og fullyrt að all- ar stjórnmálahreyfingar ættu að taka þátt í að móta framtíð Póllands. „Verkefni okkar er aðeins hægt að hrinda í fram- kvæmd ef vib störfum öll sam- an," sagði hann. Washington — Reuter Yfir 700.000 ríkisstarfsmenn í Bandaríkjunum sneru aftur til vinnu í gær eftir að Bill Clinton forseti og þingið höfðu náð bráðasamkomulagi sem bindur endi á sex daga fjársvelti ríkis- stofnana. Clinton féllst á að fjárlagahallanum yrði útrýmt á sjö árum í staðinn fyrir 10, en Repúblikanar féllust í staðinn á það að fjármagn til heilsugæslu, menntamála og fleiri mála yrði ekki skoriö niður jafn gífurlega og þeir höfðu stefnt að. Samkomulagið byggir á því að ríkisstofnunum sé veitt fjár- magn til þess að halda úti óskertri starfsemi til 15. desem- ber nk., þannig að Clinton og Repúblikanar geti notað tímann í þennan tæpa mánuð til þess að koma sér saman um sjö ára fjárhagsáætlun þar sem lagðar verða línurnar um skatta og út- gjöld ríkisins fyrir þetta tímabil. Clinton lýsti raunar efasemd- um sínum um að unnt reyndist að útrýma fjárlagahallanum á sjö árum, en hann taldi að til þess þyrfti 10 ár. Hann lagði hins vegar á það áherslu að nú fyrst væri hægt að fara að hefja alvöru samningaviðræöur um langtíma fjárhagsáætlunina. Fannst frosin í ísnum eftir 501 ár Lík Inkastúlku fannst í sumar á toppi fjallsins Ampato í Perú í S-Ameríku. Þykir fundur stúlkunnar geysilega merkilegur og talib er ab hann gefi frcebimönnum miklar upplýsingar um fórnarathafnir hinna fornu Inka. Argentínskir fornleifafrœbingar fundu þennan Inkadreng, sem fórnab hef- ur verib gubunum, í7.000 metra hæb íAndesfjöllum. Eldgos geta haft hræðilegar af- leiðingar í för með sér fyrir þá sem búa í nálægð viö eldfjöll. En til eru jákvæðar hliðar á þeim líka. Árið 1993 hófst mikiö gos í eldfjallinu Caban- conde í Perú. Fjallið jós heitri ösku yfir nálægt fjall, Ampato og varð þetta til þess að íshetta þess bráðnaði. í sumar sem leið fór mannfræöingurinn John Reinhard ásamt perúsk- um félaga sínum í könnunar- ferb upp á Ampato og bjugg- ust þeir ekki við neinu sér- stöku. En þegar á toppinn var komið, í rúmlega 6200 metra hæð, blasti við þeim sjón sem þeir gleyma aldrei. Heit askan hafði brætt íslag ofan af ein- stökum fornminjum; þarna uppi lá frosið og fullkomlega varðveitt lík Inkastúlku í gröf sem talin er vera a.m.k. 500 ára gömul. Einnig fundust tvö önnur lík: stúlka, um 10-12 ára gömul og óþekkjanlegt lík, sennilega 12-14 áia. Bæbi þessi voru í mun verra ásig- komulagi en hið fyrstnefnda. Fórn til handa Fjallagubinum Reinhard telur ab stúlkunni, sem hann kallar „Juanita", hafi verib fórnað Fjallagubin- um til dýrðar og að hún hafi verið á bilinu 12-14 ára gömul þegar fórnin fór fram. Margs- konar hlutir fundist einnig á sama stab og stúlkan, m.a. fjaðrir, bein og leirmunir. Sjálf var Juanita í fósturstellingu þegar hún fannst, en hún er ellefti einstaklingurinn úr röb- um Inka sem finnst og er talið ab hafi verið fórnað. Það sem gerir fundinn svo merkilegan er ab hún fannst frosin og þessvegna er hún mjög vel geymd og heil. Flest líkanna sem fundist hafa, hafa verib frostþurrkuð, en þannig geym- ast þau ekki eins vel. Staðsetning og aðstæðurnar þar sem hún fannst þykja einnig mjög merkilegar, þar sem fórnarstaðurinn er mjög heill og gefur þetta Reinhard mjög góðar hugmyndir um þær athafnir sem hafa farið fram við fórnina. Þeir hafi m.a. fundið mikið af grasi á staðnum, sem talið er ab hafi verið borið upp á lamadýrum og notað til þess ab mynda göngustíg að fórnarstaðnum, einskonar „rauðan dregil". Fórnaö undir áhrifum Juanita fannst brosandi á fórnarstaðnum. Það rennir stobum undir þá skoðun Rein- hard ab henni hafi verið gefið áfengi áður en henni var fórn- aö og fórnin hafið farið þann- ig fram að stúlkan hafi senni- lega verið grafin lifandi. Lík- legt er talið að hin tvö hafi verið kyrkt eða rotuð áður en þau voru grafin, þar sem engin sjáanleg lýti hafi verið á þeim. Talið er að fórnir hafi verið mjög algengar meðal Inka, þó ekki mannfórnir, þeim hafi aballega verið beitt þegar mik- il áföll dundu yfir samfélagið, t.d. uppskerubrestur eða mikl- ir þurrkar. Reinhard bendir á að til þess að „gera klárt" fyrir þessa til- teknu fórn hafi Inkarnir þurft að klifra alla þá leið sem hann fór og það hafi abeins verið hægt að því gefnu að nálæg eldfjöll hafi gosið fyrst. Og hann telur að í augum Ink- anna hafi fjöllin ekki aðeins verið heimili guðanna, heldur verið raunverulegir guðir, sem gátu sent allskyns óáran yfir íbúana: snjóflób, grjóthrun og fleira. Þessvegna hafi Inkarnir brugðið á það ráð að fórna börnum þegar mikib lá við, ekki bara lamadýrum, en al- gengt var ab slíkum dýrum væri fórnað daglega. Sex milljóna veldi Talið er að veldi Inkanna, sem náði hámarki sínu á 15. öldinni hafi veriö samsett úr um 100 smáríkjum á svæði sem nú er strandlengja Chile, en þab hafi einnig teygt sig inn í Argentínu, Bólivíu, Ekva- dor og Perú, þar sem stærstur hluti þess var. Þegar mest var er talið ab þetta hafi verib 6 milljón manna samélag. Sá sem stjórnaði veldinu var ein- valdurinn Inka og var hann talinn vera sonur sólarinnar. Margt bendir til þess að leið- togarnir hafi verið umburðar- Fórnab á altari gubanna; júanita var unglingur þegar henni var fórnab til ab friba Fjallagubinn. Hún fannst ótrúlega heil eftir ab hafa legib í ís í um 500 árá toppi Ampato fjallsins í Perú. Fundur hennar þykir mjög merkilegur og á mögulega eftir ab veita mikla inn- sýn íheim Inkanna. lyndir, leyft menningarlega fjölbreytni og heimastjórn svæða. Veldi Inkanna leið sem kunnugt er undir lok á 16. öld með innrás Spánverja. En meö þessum nýjasta fundi vonast fræðimenn til þess að geta komist að enn frekari vitneskju um samfélag Inkanna, bæði menningar- lega, félagslega og stjórnmála- lega. Öll líkin sem fundust í sumar eru nú geymd í frysti og bíða frekari rannsókna, m.a. DNA rannsóknar, en meb henni vonast vísindamenn- irnir til þess aö geta sagt til um það hvaða S-Ameríkuþjóðir eru skyldastar Inkunum. G.H.Á Byggt á Newsweek Evrópusambandib: Refsiabgeröir á Nígeriu Brussel — Reuter Utanríkisráðherrar Evrópu- sambandsins samþykktu á fundi sínum í gær refsiaðgerð- ir á Nígeríu vegna lífláts mannréttindafrömuðanna níu. Meðal annars verður al- gjört vopnasölubann á Níger- íu, auk þess sem erfiðara verb- ur fyrir nígeríska herforingja og fjölskyldur þeirra að fá vegabréfsáritanir. Rábherrarn- ir sögðust enn fremur vera að ræða enn frekari refsiaðgerðir gegn Nígeríu. ■

x

Tíminn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.