Tíminn - 16.04.1996, Síða 1

80. árgangur Þriðjudagur 16. apríl 72. tölublað 1996
ÁTVR bauð til útsölu —
biöraðir við vínbúðir við
opnun í gœr:
Eöalvínin
ruku út
Um miöjan dag í gær var út-
söluáfengið hjá vínbú&um
ÁTVR svo til allt til þurr&ar
gengiö ef svo má segja. Vi& út-
sölurnar var fólk mætt í hóp-
um vi& opnun kl. 9 og gerði
hagstæö innkaup, ekki síst á
léttvínum, hvítvíni og rauö-
víni. Me&altalsafslátturinn
nam um 25%.
Þorgeir Baldursson verslunar-
stjóri í vínbúöinni í Holtagörð-
um sagði í samtali við Tímann
að hjá þeim hefði verið byrjað
með 40 tegundir um morgun-
inn en um þrjúleytið í gær var
eitthvab eftir af tveim tegund-
um, pínuflöskum af 12 ára
Black & Label viskíi og ein lí-
kjörstegund. Þorgeir sagði að
við opnun búðarinnar hefðu 40
til 50 manns beöið við dyrnar.
„Margt af þessu er eðalvín, en
við erum að losa okkur við hálf-
flöskurnar, það er lítill markað-
ur fyrir þær, aðallega að veit-
ingahús kaupi þær," sagði Þor-
geir Baldursson í gær. -JBP
Biöröö fyrir utan ATVR ígcerdag, en margir hugbust nýta sér útsölutilbobin.
Tímamynd: S
r /mwm1 ■ n f i
tm £ Tjiií •'v, f. % 1

| KC ' jTjr jFÍ ‘Hb ÍA. ,

Björn Grétar Sveinsson formaöur Verkamannasambandsins telur aö ekki sé fyrir hendi nœgj-
anlegt traust á milli samningsabila og stjórnvalda fyrir kjarasamning til aldamóta:
í umræbu ab semja ab-
eins til sex mánaba í einu
Vísitala neysluverðs
hcekkaði 0,2%:
Verðhækkanir
á grænmeti
Verðhækkanir á grænmeti
(4,3%) og dagblöðum (7,9%)
eru meginorsakavaldar þeirr-
ar 0,2% hækkunar sem varð á
vísitölu neysluverðs milli
mars og apríl. Sú hækkun
samsvarar 2,1% verðbólgu á
ári.
Ýmsir aðrir liðir vísitölunnar
hækkuðu heldur milli mánaða.
Þannig hækkuðu innlendar vör-
ur aðrar en matvörur að jafnaði
um 1% milli mánaða, en þessar
vörur eru mjög lítill hluti vísi-
tölugrunnsins. Þar á móti kem-
ur að margir vöruliðir lækkuðu
smávegis í verði. Vísitala
neysluverðs hefur hækkað um
2,3% síðustu tólf mánuði.
Ríkissjóður greiddi í fyrra 12,4
milljaröa í vexti af skuldum
sínum, sem var t.d. 18% hærri
upphæð heldur en hann
(Tryggingastofnun) greiddi í
allan lífeyri til þeirra 26.000
íslendinga sem náð hafa 67
ára aldri. Þar af fóru 7,9 millj-
arðar í vexti af erlendum lán-
um, sem er t.d. miklu hærri
upphæð heldur en rekstrar-
kostnaður allra grunn-og sér-
skóla í landinu. Vaxtagreiðsl-
urnar hækkuðu um 16% frá
árinu áður, á sama tíma og
Bjöm Grétar Sveinsson formað-
ur Verkamannasambands ís-
lands segir að í umræðu manna
á meðal innan hreyfingarinnar
hafi það sjónarmið heyrst að
við gerð næstu kjarasamninga
eigi ekki að semja nema til sex
mánaða í einu. Hann ítrekar þó
að engin formleg ákvörðun
hafi verið tekin innan sam-
bandsins um þessi mál. Hins-
ellilífeyririnn hækkaði ekk-
ert.
En árið 1994 fór álíka upphæð í
vextina og lífeyrisgreiðslurnar
(um 10,6 milljarðar).
Vaxtagreiðslur ríkissjóðs námu
sem svarar 186.000 kr. á hverja
fjögurra manna fjölskyldu í land-
inu í fyrra. Vaxtahítin gleypti
þannig um 3/4 af öllum tekju-
sköttum einstaklinga á árinu.
Einnig má t.d. benda á að hefði
ríkissjóöur getað varið þessum
vaxtakrónum til launahækkana
til starfsmanna sinna heföu ríkis-
vegar sé það hans persónulega
mat að til þess að hægt sé að
semja til langs tíma þurfi að
ríkja gagnkvæmt traust á milli
samningsaðila og stjómvalda.
Það traust sé ekki fyrir hendi
um þessar mundir og í því sam-
bandi nægir að minna á áform
stjórnvalda um breytingar á
vinnulöggjöfinni í andstöðu
við verkalýðshreyfinguna.
starfsmenn verið á 40% hærra
kaupi í fyrra.
Upphæð vaxtagreiðslna ríkis-
sjóbs, lífeyrisútgjalda og launa-
kostnaðar kemur fram í skýrslu
skýrslu Ríkisendurskoðunar um
framkvæmd fjárlaga 1995, en
þetta er meðal allra stærstu út-
gjaldaliðanna. Um 12.440 millj-
ónir króna á ári, þýðir nærri 240
milljónir í vaxtagreiðslur á viku
hverri, rúmlega 34 milljónir
hvern dag ársins og m.a.s. rúm-
lega 1,4 milljón króna í vexti á
hverri einustu klukkustund. ■
Formaður VMSÍ telur einnig að
það þyrfi að auka kaupmáttinn
um 40%- 50% í dagvinnu til að
íslenskt verkafólk standi jafnfæt-
is við það sem gerist og gengur
meðal verkafólks á öðrum Norb-
urlöndum. Þá sé það ekki heldur
líklegt til þess að menn séu ginn-
keyptir við samningi til alda-
móta með það í huga að á und-
anförnum misserum og árum
hefur það verið miklum erfiðleik-
um háð að fá samningsaðila til
að standa við þá samninga sem
gerðir hafa verið við verkalýðs-
hreyfinguna. í því sambandi
minnir Björn Grétar á að á þess-
um tíma sé líklega búið að semja
um allt ab 1500%-1800% kaup-
hækkun til þeirra lægst launuðu,
en megnið af því hafi verið tekið
til baka af þeim sem verkalýðs-
hreyfingin hefur þurft að treysta
hverju sinni.
Eins og fram hefur komið þá
telur Félag járniðnaðarmanna að
vib gerð næstu kjarasamninga
verði látið reyna á langtíma-
samning og þá til aldamóta.
Undir þetta sjónarmið hefur m.a.
tekið Benedikt Davíðsson forseti
ASÍ. Járniðnabarmenn leggja
hinsvegar þunga áherslu á að í
slíkum samningi mundu upp-
sagnarákvæði verða skýr og af-
dráttarlaus ef markmið hans
næðu ekki fram að ganga. En ab-
almarkmið slíks samnings væri
að ná á samningstímanum svip-
uðu kaupmáttarstigi og félagsleg-
um réttindum og tíðkast á Norð-
urlöndum.
Björn Grétar segir að eins og
samskiptareglurnar hafa verið að
undanförnu á milli helstu við-
semjenda þeirra, atvinnurekenda
og ríkisvalds þá séu þær vörður
fleiri sem letja til gerðs langtíma-
samnings en hitt. í því sambandi
minnir hann m.a. á þau átök
sem urðu á milli aðila við endur-
skobun núgildandi kjarasamn-
ings í nóvember sl. sem lyktaði
með því ab stærstu aðildarfélög
Verkamannasambandsins voru
dæmd til að hlíta gildandi kjara-
samningum í Félagsdómi, þótt
þau hefðu sagt honum upp
vegna þess að forsendur hans
væru brostnar. Auk þess hafa ver-
ið deildar meiningar á milli ríkis-
valds og verkalýðshreyfingar um
þær efndir sem stjórnvöld „lof-
uðu" á yfirstandandi samnings-
tíma. Þar fyrir utan sé ekki
gleymdur úrskurður kjaradóms
frá sl. hausti og þáttur Alþingis í
launamálum þingmanna svo
nokkuð sé nefnt.
-grh
Vaxtagreibslur ríkissjóbs hœkkubu 16% í fyrra og voru 12,4 milljarbar:
1,4 m. kr. í vexti á klst.