Tíminn - 20.07.1996, Blaðsíða 12

12
Laugardagur 20. júlí 1996
Vilji til ab gera enn betur
Feröafélagib fór sína fyrstu Kjalar-
ferð, sem var ferb inn að Hvítár-
vatni, árib 1934, fjórum árum eft-
ir ab sæluhúsib í Hvítámesi var
reist, en Hvítá var brúub neðan
vib útfallib úr Hvítárvatni árib
1935. Árib 1936 komust Feröafé-
lagsmenn í fyrsta sinn á bíl inn ab
Hvítárnesskálanum, en fyrsta bíl-
feröin á Hveravelli var árib 1937.
í framhaldi af þessu varb Kjalar-
svæbib eitt helsta ferbasvæbi
Ferbafélagsins, þar risu sæluhús
hvert af öbra, þó ekki tækist á
þeim áram ab hrinda í fram-
kvæmd hugmynd um gönguleib í
kringum Langjökul varbaba sælu-
húsum eba skálum. Frá 1937, eft-
ir ab bílfært var orbib á Hvera-
velli, var talsvert um ferbir þang-
ab og því töldu forrábamenn
Ferbafélagsins naubsynlegt ab þar
risi sæluhús.
Ab uppruna er húsib verka-
mannaskáli, er notabur var við
Sogsvirkjunina, og var því valinn
staður norðan við fossinn i læknum
sem rennur til austurs frá hvera-
svæðinu. Ástæða þeirrar staðsetn-
ingar var nálægð við bæði kalt og
heitt vatn, en húsið var strax hitað
upp með hveravatni. Sæluhúsið,
sem í daglegu tali er nefnt gamli
skálinn, hefur verið margendurnýj-
að. Það nýjasta er endurnýjun á
svefnlofti fyrir tveimur árum, þar
sem m.a. var komið fyrir svefnbálk-
um. Húsið rúmar 30 næturgesti.
Eftir að sæluhús Ferðafélagsins kom
til, fluttu fjallmenn Húnvetninga
og aðrir er smöluðu svæðið sig úr
elsta sæluhúsinu og hafa æ síðan
gist í sæluhúsi Ferðafélagsins og lík-
að vel.
Árið 1958 var gerð laug við læk-
inn, er fer nokkuð vel í umhverf-
inu, en hún er staðsett sunnan við
gamla skálann og nýtur jafnan mik-
illa vinsælda.
Nýrra sæluhúsinu var komið fyrir
árið 1980 á Breiðamel og veitti
Náttúruverndarráð leyfi fyrir hús-
byggingunni. Árið 1989 fékkst leyfi
Náttúruverndarráðs til að flytja
húsið niður að bílastæðinu á móts
við eldra húsið, og komið var fyrir
vatnssalerni, einnig með leyfi ráðs-
ins. Með þessu móti var hægt að
koma heitu vatni í húsib og einnig
er eitt salernið hitaö upp með jarð-
hita og nýtist það því að vetrarlagi.
Verönd sæluhússins var stækkuð og
skjólveggur gerður ab hluta. Húsið
er um 90 fm og rúmar 38 nætur-
gesti.
Sjálfboðaliðar koma mikið vib
sögu varðandi framkvæmdir og
endurbætur sæluhúsanna og svo
var um þennan flutning.
Ferbafélagsskálar í felulitum
Nýlokib er vib ab mála skála
Ferbafélags íslands á Hveravöll-
um í „felulitum", eba litum sem
falla ab umhverfinu. Tilgangur-
inn meb þessu er ab minnka
hugsanlega sjónmengun af skál-
unum, sem ábur vora í mjög áber-
andi litum sem skára sig úr um-
hverfinu.
Ab sögn Páls Sigurðssonar, for-
seta FÍ, var sú stefnumörkun gerð í
stjórn félagsins að mála með þess-
um hætti alla skála félagsins, enda
væru ekki lengur fyrir hendi í sama
mæli og áður þau rök, að skálar eða
sæluhús FÍ þyrftu af öryggisástæð-
um að vera í sterkum, áberandi lit-
um. Fjallamenn í dag væru t.d. yfir-
leitt búnir góðum staðsetningar-
tækjum, ef þeir væru á ferð aö vetri
til. Þó verða sett öflug glitaugu á
skálana, sem eru þeim eiginleikum
gædd að vera lítið áberandi í dags-
birtu, en sjást vel ef bílljós eða önn-
ur kastljós falla á þau.
Auk skálanna tveggja, sem FÍ hef-
Nýi skáli Feröafélags íslands hefur nú veriö málaöur jarögrænn og mold-
rauöur til þess aö hann falli betur inn í umhverfiö. Sama gildir um önnur
mannvirki FÍ á Hveravöllum og veröa allir skálar FÍ í óbyggöum málaöir í
jaröarlitum. Tímamynd Rut
ur á Hveravöllum, hefur salernisað- litum, sem og kofi sem sauðfjár-
staðan þar líka verið málub í jarðar- veikivarnir hafa á svæðinu. ■
Hveravellir voru
upphaflega frib-
lýstir árið 1960 og
hefur Náttúru-
verndarráð með
höndum stjórn
svæöisins. Um
svæðið gilda ýms-
ar reglur, m.a. er
öll mannvirkja-
gerð háð leyfi
Náttúruverndar-
ráðs. Ferðafélag-
inu er samkvæmt
þeim heimilt að
hafa þar skála, en
samráð skal hafa
um staðsetningu,
stærð og gerb
mannvirkja.
Land- og skála-
verðir starfa á
Hveravöllum yfir
sumarmánuðina,
frá því upp úr
miðjum júní til ág-
ústloka, og eru
þeir núorðið alveg
kostaðir af Ferðafélaginu, en áður
tók Náttúruverndarráð þátt í helm-
ingi kostnaðar. Ferðafélagiö hefur
samið við veðurathugunarfólk að
sjá um gæslu yfir vetrartímann.
Auk venjulegra endurbóta og við-
halds má helst nefna göngupalla er
settir voru upp í júlí 1993, en þeir
halda fólki frá því að stíga út á
hverahrúðrið og brjóta það. Með
því að fólk heldur sig á göngupöll-
unum hefur hættan á brunaslysum
vegna hveranna stórlega minnkað
og var raunar ekkert slíkt slys síðast-
liðið sumar. Sjálfboðaliðar Ferðafé-
lagsins hafa átt sinn þátt í gerð
göngupallanna og göngustíga, en
fjárstuðningur til framkvæmda við
pallana og til endurbóta á elsta
sæluhúsinu, sem kemur við sögu á
eftir, kom frá Fjallasjóbi að frum-
kvæði Feröafélagsins.
Sama sumar voru rotþrær endur-
nýjaðar fyrir salernið samkvæmt
ströngustu kröfum, endurnýjuð
hitalögn fyrir nýrra húsið og smíb-
aður pallur fyrir laugargesti sunnan
og vestan við eldra húsið, svo eitt-
hvað sé nefnt.
Fræðsla er besta aðferðin til að
fyrirbyggja slæma umgengni og
henni sinna landveröir með ágæt-
um, en upplýsingabæklingurinn,
sem gefinn var út í fyrra í samvinnu
F.í. og Náttúruverndarráðs, hefur
þarna mikið gildi. Verðir hafa
reyndar nefnt það að sauðkindin
skapi mun meira vandamál en
ferðafólkiö, er hún traðkar út og
brýtur viðkvæmt hverahrúðrið og
jafnvel étur það. Eitt brýnasta nátt-
úruverndarmálið þarna ætti því að
vera að fækka sauðkindinni, eða
a.m.k. halda henni frá svæðinu.
Af þessu má sjá ab sitthvaö hefur
verib gert svæðinu og húsunum til
góða, og að sjálfsögðu er áhugi og
vilji fyrir því að gera enn betur. Það,
sem best kæmi út varðandi nýrri
skálann, er að bæta við hann álmu
er hýsti sal með borðaðstööu fyrir
skála- og dagsferöagesti. ■