Tíminn - 03.02.1990, Blaðsíða 2

' 2 Tíhiinrt,'1'1'j
' Laúgardágur'3. ffebrúar 1990
Hressileg verðmyndun á augnlinsum frá verði þeirra
komnum á hafnarbakkann og þar til þær koma í augun:
Smásöluverslun á
augnlæknastofum
Nokkur brögð eru aö þvi að augnlæknar séu jafnframt
smásalar fyrir linsur og selji þær á lækningastofum sínum.
Þessar lækningastofur fjölga þannig útsölustöðum fyrir
augnlinsur en þær er einnig hægt að fá í gleraugnaverslunum.
Tímanum er ekki kunnugt um að fleiri hópar sérfræðinga
stundi smásölu á varningi sem tengist sérgrein þeirra samhliða
læknisstörfunum. Nokkuð skiptar skoðanir eru um rekstur af
þessu tagi sumir spyrja um siðferðileg sjónarmið, en þeir sem
honum mæla bót benda á hagræði fyrir sjúkling að geta keypt
sér linsur hjá augnlækni sínum.
Eftir því sem næst verður komist
er meðalverð á pari af augnlinsum
komið á hafnarbakka (c.i.f. verð)
nálægt 1.000,- kr. Eitt þúsund
krónur. Komið upp í augun góður
kostar linsuparið um 12.400,- kr. ef
þú ert að fá þér linsur í fyrsta sinn.
Annars 9.000.
Tíminn kannaði lauslega hvað það
kostar að fá linsur og í Ijós kom að
það er dýrt. Nokkrir augnlæknar
selja linsur sem þeir ýmist kaupa af
innflytjendur hérlendis eða flytja
inn sjálfir og nánast enginn verð-
munur virtist vera á linsum keyptum
hjá augnlækni eða hjá gieraugna-
verslun og í báðum tilfellum þarf að
greiða lækni fyrir að mæla upp
augun ef vel á að vera.
Erfiðlega gekk að fá upplýsingar
um hvað par af linsum kostar komið
á hafnarbakka í Reykjavík. Stærsti
innflytjandinn; Austurbakki h.f.
neitaði að gefa það upp, sagði það
trúnaðarmál milli heildverlsunarinn-
ar og smásala. Gleraugnaverslanir
sögðu að verð væri nokkuð misjafnt
eftir framleiðendum og ýmsum öðr-
um þáttum en flestir sögðu að lin-
surnar kostuðu þá nálægt 2 þúsund
krónum að meðaltali.
Á síðasta ári voru flutt inn sam-
kvæmt upplýsingum Hagstofunnar
um 325 kíló af mjúkum linsum og sé
gert ráð fyrir því að parið vegi um
eitt gramm eru það 162.500 pör.
C.i.f. verð linsanna var tæpar 12
milljónir kr. Búast má við samkvæmt
þessum magntölum að talsverðar
birgðir séu til í landinu af linsum.
Ef við gefum okkur áfram að
linsuparið vegi eitt gramm þá er
meðal c.i.f. verð um 740 kr. Parið af
augnlinsum kostar því með virðis-
aukaskatti um þúsund kall.
Ef við gefum okkur áfram að
innflytjandinn leggi 100% ofan á til
að fá upp í kostnað sinn við innflutn-
ing og birgðahald þá fær gleraugna-
kaupmaðurinn eða augnlæknirinn
parið á um tvö þúsund kall.
Fyrir sinn snúð rukka þessir aðilar
því neytandann um mismuninn eða
eitthvað um tíu-ellefu þúsund krón-
ur ef manneskja er að fá linsur í
fyrsta sinn, annars um 3.400 kr.
lægri upphæð.
Hafi tíu þúsund pör af linsum
verið seld á árinu sem gæti verið
nærri lagi og sé reiknað með að
helmingur þeirra fengið linsur í
fyrsta sinn hafa þeir greitt nálægt
hundrað milljónum ofan á kostnað-
arverð þessara tíu þúsund linsa.
Pess skal getið að frjáls álagning
er á augnlinsum. Engir tollar eða
önnur opinber gjöld leggjast á linsur,
önnur en virðisaukaskattur.
„Þú getur unnið á Tímanum og átt
hálft Morgunblaðið. Þú gætir setið á
Alþingi fyrir Sjálfstæðisflokkinn og
verið ritstjóri Tímans,“ sagði Ólafur
Ólafsson landlæknir.
Landlæknir sagði þetta þegar
hann var spurður að því hvaða
augum hann liti það að augnlæknar
væru að vasast í innflutningi og sölu
á augnlinsum á stofum sínum í
samkeppni við sérhæfða innflytjend-
ur.
„Þetta er löglegt. Hins vegar má
deila um það hvort þetta sé heppilegt
út frá siðferðislegum sjónarmiðum,“
sagði landlæknir ennfremur. - sá
Grímsey:
Dökkt útlit í
atvinnumálum
Samtök sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu:
Ráðast gegn
vargfuglinum
Samtök sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu hafa ákveðið
að stefnt skuli að útrýmingu vargfugls á höfuðborgarsvæðinu.
Að sögn Jónasar Eyjólfssonar framkvæmdastjóra SSH var
óskað eftir því við veiðistjöra Pál Hersteinsson að hann
mótaði tillögur I þessum efnum.
Grímseyingar eru nú mjög
uggandi um horfur í atvinnumál-
um vegna mikillar kvótaskerð-
ingar undanfarið. Fyrir 3-4 árum
bárust um 2000 tonn af þorski á
land í Grímsey, en nú er svo
komið að stærri bátar staðarins
hafa um 600 tonna kvóta, auk
þess sem nokkrar trillur leggja
upp. Afli Grímseyjarbáta hefur
því verið skertur um ríflega
helming. íbúar Grímseyjar 115
talsins byggja afkomu sína nær
alfarið á fískveiðum og úrvinnslu
sjávarafurða og hafa ekki að
neinu öðru að hverfa.
í samtali við Tímann sagði Þorlák-
Akureyri:
Háskólinn
fær eina
milljón
Stjórn Sölusambands íslenskra
fiskframleiðenda ákvað á fundi sínu
nýlega að gefa nýstofnaðri sjávarút-
vegsdeild Háskólans á Akureyri eina
milljón króna. Verja skal fénu til
rannsókna tengdum saltfiskvinnslu
á íslandi í samráði við SÍF.
Skólamenn á Akureyri taka gjöf-
inni með opnum örmum og segja
hana koma sér vel til að unnt sé að
ráðast í rannsóknir, enda sé óendan-
lega margt hægt að gera í stærri eða
minni verkefnum. Gjöf stjórnar SÍF
sýnir áhuga sölusambandsins til að
byggja upp öflug tengsl milli at-
vinnugreinarinnar og Háskólans.
ur Sigurðsson oddviti í Grímsey að
þrfr 10 tonna bátar sem skiluðu
300-400 tonna þorskafla að landi
áður en kvótinn var settur á mættu
nú veiða um 100 tonn. Það gefur
auga leið að það þýðir mikinn sam-
drátt í atvinnu og að með þessum
litla kvóta geta útgerðarmenn ekki
endurnýjað báta sína. Grímseyingar
stunda nær eingöngu úrvinnslu sjáv-
arafla, svo þeir hafa ekki að neinu
að hverfa ef útgerð dettur uppfyrir.
Þorlákur sagði að með tilkomu nýrr-
ar ferju opnuðust möguleikar á betri
nýtingu, því karfi og fleiri tegundir
sem ekki hafa verið tök á að vinna í
Grímsey yrðu þá sendar til vinnslu-
stöðva í landi. Það leysir hins vegar
ekki vanda Grímseyinga varðandi
kvótamál, þar verða aðrar aðgerðir
að koma til.
Garðar Ólafsson útgerðarmaður
tók í sama streng. Hann gerir út 50
tonna bát, og er það stærsti báturinn
í Grímsey. Garðar sagðist hafa feng-
ið 30 tonna skerðingu nú og eftir
stæðu um 270 tonn auk þess sem
hann gæti gert út á rækju. Garðar
sagði að þegar kvótakerfinu var
komið á hafi því verið lýst yfir að við
skerðingu kvóta yrði tekið tillit til
staða eins og Grimseyjar, Bakka-
fjarðar og Borgarfjarðar eystri sem
eingöngu byggðu afkomu sína á
sjávarútvegi. Það hefði hins vegar
ekki gengið eftir og nú væri staðan
sú að menn gætu varla dregið fram
lífið hvað þá farið út í fjárfestingar
eða endurnýjun báta. Þá er höfnin
hérna svo Iítil að hún rúmar ekki
stærri báta ef menn vildu reyna að
fara þá leiðina. Menn hafa velt
fyurir sér að kaupa báta til úrelding-
ar og ná þannig í kvóta, en það dæmi
gengur ekki upp þegar engir pening-
ar eru til sagði Garðar að lokum:
- HÍ A - Akureyri
Óvenjulegt ástand að
ska-ast á bókamarkaðnum
vegna niðurfellingar virð-
isaukaskatts af bókum:
Engar
bækur
tfyrir
1. nóv.?
Virðisaukaskattur fellur niður
af bókum frá og með 1. nóvember
n.k. og lækka þá bækur umtals-
vert í verði eða um 24,5%. Má af
þessum sökum búast við því að
bókaútgáfa leggist í dvala þangað
til?
Hilmar Baldursson aðstoðar-
framkvæmdastjóri prentsmiðj-
unnar Odda sagði að vegna niður-
fellingarinnar væri næsta vfst að
sérkennilegt ástand eigi eftir að
skapast á bókamarkaðnum. Mjög
líklegt væri að bóksala yrði lítil
sem engin fram til 1. nóvember.
Að sögn Hilmars er enn ekki
byrjað að prenta bækur á þessu
ári enda er bókaútgáfa almennt
mjög lítil fyrstu mánuði ársins.
Lang flestar bækur sem út koma
eru gefnar út síðustu fjóra mán-
uði ársins.
Hilmar sagði að vegna niður-
fellingarinnar 1. nóvember mætti
því búast við að annað hvort
muni bækur safnast verulega upp
hjá prentsmiðjum og útgefendum
þegar sá dagur tekur að nálgast
eða þá að frestað verði allri
útgáfu og jafnvel prentun bóka
að verulegu leyti þar til eftir þann
dag.
Eitt væri þó ljóst að þær 300-
350 milljónir sem ríkisvaldið
hugðist ná með virðisaukaskatti
af bókum, þær ættu ekki eftir að
skila sér. - sá
Fj árveitinganefnd Alþingis ákvað
að tillögu veiðistjóra að veita fé til
rannsókna á vargfugli, þar sem lítil
vitneskja liggur fyrir. Jónas sagði að
á þessu ári yrði aðallega unnið að
rannsóknum, þ.e. mæla stofnstærð-
ina, varpstaði, hegðun fuglsins og
ferðir, og fæðuval, svo eitthvað sé
nefnt. „Þetta þarf að vita svo hægt
sé að fara út í einhverjar stórtækar
fækkunaraðgerðir. Það er sjálfsagt
að fara út í fækkunaraðgerðir og
verður gert, en það verður að vita
hvaða árangur fækkunaraðgerðirnar
bera,“ sagði Jónas.
Hann sagði að til væru ýmsar
leiðir til að eyða fuglinum, hægt væri
að skjóta hann, eitra fyrir honum
eða steypa undan honum og annað
slíkt. „Það væru bara happa og
glappa aðferðir. Það sem veiðistjóri
vill gera er að telja fuglinn fyrst, sjá
hvar hann heldur sig o.s.frv. Fara
síðan á næsta ári út í stórtækar
fækkunaraðgerðir og þá er hægt
1992 að mæla árangurinn af starf-
inu,“ sagði Jónas.
Alþingi samþykkti að leggja til 1,8
milljón króna í rannsóknir á varg-
fugli, einkum sílamáv á suðvestur
horni landsins á þessu ári og er sú
vinna þegar hafin. Sveitarfélögin á
höfuðborgarsvæðinu, sem er níu
talsins munu leggja til um eina
milljón króna til takmarkaðra veiða
sem lið í rannsóknaráætluninni.
„Hugmyndin er að skipta höfuð-
borgarsvæðinu í ákveðin hólf og
veiða innan þeirra," sagði Jónas.
Hann sagði að í raun vissu menn
lítið hversu víðtækt vandamálið
væri. Á síðasta sumri kom upp
tilfelli í Rangárvallasýslu þar sem í
teknum sýnum voru 60 til 80%
skoðaðra fugla smitaðir salmónellu.
„Það er gígantísk tala miðað við
sambærilegar tölur erlendis. Ef þetta
er staðbundið þá er minni ástæða til
að óttast, en ef þetta næði yfir landið
allt. Hjá Hollustuvernd ríkisins er
fyrirhugað að fara að vinna að
allsherjar aðgerðum í fækkun á fugl-
inum, því þetta er orðið alvarlegt
heilbrigðismál ef fuglinn er smitaður
salmónellu,“ sagði Jónas.
Jónas sagði að hlutverk SSH væri
að samræma aðgerðir sveitarfélag-
anna og fá þau sameiginlega í verk-
efnið og sagði hann að það samstarf
gegni ágætlega.
Samtök sveitarfélaga á höfuð-
borgarsvæðinu eru níu talsins, þ.e.
Reykjavík, Kópavogur, Hafnar-
fjörður, Bessastaðahreppur, Kjal-
arneshreppur, Kjósarhreppur,
Garðabær, Seltjarnarnes og Mos-
fellsbær. - ABÓ
Leiðrétting
í þriðjudagsblaði Tímans var fjall-
að um leikrit Ólafs Hauks Símonar-
sonar „Kjöt“. Mishermt var að
leikrit þetta hefði hlotið verðlaun í
leikritasamkeppni Leikfélags
Reykjavíkur í fyrra. Verðlaunin
hlaut Guðrún Kristín Magnúsdóttir
fyrir leikritið „Ég er hættur! Farinn."
Guðrún er beðin velvirðingár á
mistökum þessum.