Morgunblaðið - 04.07.2006, Síða 20

20 ÞRIÐJUDAGUR 4. JÚLÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
20%
Sætúni 4
Sérhönnuð málning
fyrir íslenskar aðstæður.
ÍSLANDS
MÁLNING
Útimálning
Viðarvörn
Lakkmálning
Þakmálning
Gólfmálning
Gluggamálning
Innimálning Gljástig 3, 7, 20
Verð frá kr. 298 pr.ltr.
Gæða málning á frábæru verði
Allar Teknos vörur eru framleiddar skv. ISO 9001 gæðastaðli.
Afsláttur af málningarvörum
Sími 517 1500
Í GREIN Guðna Elíssonar sem birt-
ist í Lesbók Morgunblaðsins um
helgina viðraði hann þá skoðun sína
að gjörbylta þurfi bókasafnsmálum
Háskóla Íslands til að gera hann að
frambærilegum rannsóknaháskóla.
Orðrétt segir Guðni: „Háskóli Ís-
lands hefur ekkert að gera meðal
100 bestu háskóla í heiminum á með-
an ekki er betur staðið að bókasafns-
málum þessarar æðstu menntastofn-
unar í landinu.“ Hann hvetur til þess
að íslensk stjórnvöld gjörbreyti af-
stöðu sinni til menntamála svo hægt
verði að byggja upp vísindasamfélag
hér á landi.
Framlagið þyrfti að þrefalda
Sigrún Klara Hannesdóttir lands-
bókavörður tekur í sama streng og
Guðni. „Ég er Guðna hjartanlega
sammála og er honum innilega
þakklát fyrir að hafa vakið athygli á
þessu, því þetta er orðið verulega al-
varlegt mál.“
Að hennar sögn hefur framlag
Háskóla Íslands til ritakaupa farið
jafnt og þétt lækkandi síðari ár. Fyr-
ir árið 2006 er heildarframlagið til
bókakaupa 49 milljónir króna, en
þar af fara 13 milljónir króna í að
greiða fyrir landsaðgang að rafræn-
um tímaritum. Því er um 36 millj-
ónum króna af fjármagni Háskólans
varið til bókakaupa.
„Þetta fjármagn þarf að minnsta
kosti að tvöfalda, helst þrefalda svo
við getum staðið keik og sagt að við
séum að bjóða okkar stúdentum og
vísindamönnum upp á sem besta að-
stöðu. 100 milljónir á ári er eitthvað
sem menn gætu verið sæmilega sátt-
ir við,“ segir Sigrún.
Hún bendir á að líta verði á vönt-
un á fjármagni til bókasafnskostsins
í ljósi reksturs Háskólans í heild
sinni, enda leggi skólinn hluta af
sínu rekstrarfé í bókakaup Lands-
bókasafnsins. Hún segist t.d. skilja
að ákveðið sé frekar að „klípa af
bókakaupafénu“ í stað þess að
sleppa því að kenna námskeið.
„Vandinn er að það er ekki úr nægu
að spila og ekki hefur fengist aukn-
ing á ritakaupafé í samræmi við
fjölgun nemenda.“
Sigrún segir að hugvísindadeildin
sé í sérstökum vanda, en Guðni er
dósent við deildina. Þar nægi ekki
aðgangur að rafrænum gagnasöfn-
um heldur verði einnig að kaupa nýj-
ar bækur, enda lítið gagn í því að
notast við gamlar
bækur í bókmennta-
fræði, íslenskum fræð-
um eða kennslu er-
lendra tungumála.
Auk þess sinnir Hug-
vísindadeildin stórum
fræðasviðum eins og
fornleifafræði, heim-
speki, listfræði, kvik-
myndafræði, sagn-
fræði o.m.fl., en hefur
aðeins úr 3 milljónum
að moða til bóka-
kaupa, eins og fram
kom í grein Guðna.
Sigrún telur að
nauðsynlegt sé að
taka reiknilíkanið fyr-
ir framhaldsnema til gagngerrar
endurskoðunar og auka veitingar
fjár sem er notað til kennslu hjá
meistaranemum og doktorsnemum.
Það er „tómt mál að tala um það að
HÍ verði á meðal þeirra hundrað
bestu þegar við erum eins og lélegur
framhaldsskóli hvað varðar bóka-
kaupin. Þetta er bara hlutur sem
menn verða að horfast í augu við.“
Málið þarf að skoða út frá
menntastefnu yfirvalda
Rögnvaldur Ólafsson, dósent við
raunvísindadeild HÍ og fulltrúi í
stjórn Landsbókasafns, er sammála
því að auka þurfi framlög til bóka-
kaupa. „Það vita allir sem þar koma
að málum,“ segir Rögnvaldur.
Hann segir að fjárveitingar til
safnsins séu orðnar á eftir því sem
gerist erlendis, miðað við þá þróun
sem hefur orðið í þekkingar- og
menntamálum í heiminum und-
anfarin ár. Hann telur hins vegar að
líta verði á málið í samhengi við
menntastefnu í landinu og í sam-
anburði við menntastefnu annarra
landa. Skoða verði málið út frá þeirri
stefnu sem Kristín Ingólfsdóttir,
rektor HÍ, hefur markað skólanum í
stað þess að leggja allt kapp á vanda
safnsins.
„Það er ekkert vit í að hafa jafn-
gott bókasafn og Harvard eða aðrir
ef við höfum ekki skóla sem getur
nýtt sér bókasafnið. Það þarf að líta
á málið í heild sinni, en ekki blása
upp eitt ákveðið mál. Bættur tíma-
rita- og bókakostur er einn þáttur af
mörgum sem þarf til að hér þrífist
góð mennta- og rannsóknastarfsemi.
Það má heldur ekki gleyma því að
það hafa verið tekin merkileg skref.“
Rögnvaldur nefnir í því samhengi
að landsaðgangurinn að rafrænum
tímaritum hafi bætt til muna að-
stöðu til rannsókna.
Ennfremur bendir Rögnvaldur á
að hluti vandans snúist um skiptingu
fjárveitingarinnar milli deilda, þótt
vissulega þurfi að leggja meiri fjár-
muni í kaup á bókum fyrir Háskól-
ann á heildina litið.
Hvorki náðist í Þorgerði Katrínu
Gunnarsdóttur menntamálaráð-
herra né Kristínu Ingólfsdóttur
rektor vegna þessarar umræðu.
Menntun | Þörf talin á átaki í framlögum til tímarita- og bókakaupa við Landsbókasafnið
Tómt mál að tala um Háskóla
Íslands í hópi 100 þeirra bestu
Eftir Hjálmar S. Brynjólfsson
hsb@mbl.is
Rögnvaldur
Ólafsson
Sigrún Klara
Hannesdóttir
KOLBEINN Ketilsson óperusöngv-
ari var að búa sig undir notalega
fótboltahelgi við sjónvarpið á föstu-
daginn þegar umboðsmaður hans í
London hringdi í hann, með þá
spurningu hvernig hann ætlaði að
verja helginni. „Ég ætla að slappa af
og horfa á fótbolta,“ svaraði Kol-
beinn. Umbinn var feginn að helg-
arplön Kolbeins voru ekki önnur en
fótbolti, og sagði að bragði: „Fót-
bolti – ég held nú ekki, því þú ert á
leiðinni til Parísar að syngja annan
þáttinn í Tristan og Ísold, annað
kvöld á tónleikum með Frönsku
þjóðarhljómsveitinni í Champs-
Elysée leikhúsinu, Kurt Masur
stjórnar og Deborah Voigt er Ísold.“
Og hvað gerir ungur og upprenn-
andi en þó vel sviðsvanur tenór þeg-
ar slíkt kostaboð býðst – að syngja
undir stjórn eins fremsta hljómsveit-
arstjóra heims og með söngkonu
sem er talin besta Ísold í heiminum í
dag – hlutverk sem fleiri söngvara
dreymir um að fá að syngja en nokk-
urn tíma fá tækifæri fyrir utan þá
sem vildu svo gjarnan ráða við það
og verða hetjutenórar, en geta aldr-
ei? „Ég hugsaði mig ekki um heldur
kíkti í nóturnar, pakkaði kjólföt-
unum og hoppaði upp í næstu flug-
vél til Parísar og var kominn á hótel
um miðnættið,“ sagði Kolbeinn í
samtali við Morgunblaðið í gær. „Ég
hef aldrei sungið hlutverkið op-
inberlega en var búinn að undirbúa
mig fyrir það á síðasta ári fyrir Ba-
stilluóperuna í París. Þegar til kom
fékk ég ekki nægilegar sviðsæf-
ingar og ákvað að koma ekki fram.
Tristan er talið eitthvert erfiðasta
hlutverk sem samið hefur verið fyr-
ir tenór og því óðs manns æði að
syngja það án æfinga.“
Kolbeinn kunni því hlutverkið vel,
en ástæða þess að hringt var í hann
var sú að tenórinn sem átti að
syngja í Champs-Elysée leikhúsinu
veiktist eftir fyrri tónleikana sem
voru á fimmtudag. „Ég fékk því
enga hljómsveitaræfingu nú heldur,
en gat verið með nótur til að styðjast
við. Ég var hættur að hugsa um
Tristan og búinn að leggja það á
hilluna í bili, eftir Bastilluóperuna,
en hafði þennan sólarhring til að
fara í gegnum þetta og rifja upp.
Þetta er ekki bara erfitt raddlega
heldur líka snúið músíklega.“
Kolbeinn segir að það sé auðvitað
brjálæði að syngja þetta án þess að
hafa svo mikið sem fengið að ræða
við hljómsveitarstjórann um hraða
og annað slíkt – en enginn tími var
til þess. „Við Kurt Masur heils-
uðumst og fórum svo beint inn á
svið. Þetta var þó mjög gaman, því
við fundum vel inn á hvor annan og
gátum músíserað vel saman. Ég hitti
Deboru Voigt rétt fyrir tónleikana
og hún kynnti sig: „Hi, I’m Debbie“.
Ég er búinn að syngja með mörgum
frægum söngvurum en hún er alveg
sérstök. Hún er númer eitt í þessu
fagi í dag, en syngur þó líka ítalska
óperu.“
Vel fylgst með Kolbeini
Kolbeinn hitti Didier de Cottig-
nies, sem ræður listamenn til starfa
með hljómsveitinni. Sá hafði heyrt
Kolbein syngja hlutverk Eneasar í
Trójumönnunum eftir Berlioz á
Tónlistarhátíðinni í Salzburg, árið
2000, og vissi líka af því að Kolbeinn
hafði átt að vera varamaður Ben
Heppners í Bastilluóperunni í fyrra.
„Didier sagði mér eftir á, að hann
hefði getað fengið tvo aðra söngv-
ara til að stökkva inn með svo stutt-
um fyrirvara, en að hann hefði frek-
ar viljað ungan Tristan, en „gamlan
traktor“, og því hefði hann valið
mig. Hann sagði að ég hlyti að hafa
stáltaugar að hafa látið slag
standa.“
Kolbeinn segir að það að gera
þetta með svona stuttum fyrirvara
hafi verið hálfgerð sjokk-þerapía,
en að allt hafi gengið vel. „Óp-
erustjórinn þorði nú samt ekki að
segja mér af því fyrr en eftir á að
þessu var útvarpað beint.“
Kolbeinn segir að það sé ekki
endilega betra að syngja á tón-
leikum heldur en í óperuuppfærslu.
„Í kjólfötunum er maður í allt öðr-
um skorðum en í búningi á sviði, og
túlkunin verður öðru vísi. Í leiknum
kemur svo margt af sjálfu sér, með-
an í tónleikaforminu þarf maður að
búa meira til. En viðtökurnar voru
góðar og allt gekk þetta vel,“ segir
Kolbeinn Ketilsson, en skipuleggj-
endur tónleikanna voru líka himin-
lifandi og buðu Kolbeini strax að
koma aftur að syngja með hljóm-
sveitinni. „Ég hlakka svo sann-
arlega til.“
Kolbeinn Ketilsson snaraði sér í hlutverk Tristans með sólarhringsfyrirvara
Vildu ekki gamlan traktor í hlutverkið
Georg Zeppenfeld, Kolbeinn Ketilsson, Iris Vermillion og Debora Voigt á sviðinu í Champs-Elysée leikhúsinu.
Kolbeinn Ketilsson og Kurt Masur hljómsveitarstjóri.
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is