Morgunblaðið - 04.07.2006, Qupperneq 25

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 4. JÚLÍ 2006 25
UMRÆÐAN
ÞEIR sem hafa áhuga á nýlið-
inni tíð geta sem betur fer gjarnan
leitað til fólks sem kom við sögu.
Ómetanlegt er að geta spurt um
ýmsa atburði og fengið að heyra
skoðanir og minn-
ingar þeirra sem voru
í eldlínunni. Söguhetj-
urnar taka manni nær
alltaf vel, segja frá
eftir bestu samvisku
en viðurkenna auðvit-
að fúslega að þar með
sé ekki sagan öll
sögð. Minnið geti ver-
ið brigðult og menn
hafi tengst atburðum
það náið að erfitt sé
að leggja hlutlægt
mat á þá.
En svo er líka til
fólk eins og Hreggviður Jónsson,
fyrrverandi þingmaður Borg-
araflokksins, Frjálslynda hægri-
flokksins og Sjálfstæðisflokksins.
Hann fór mikinn í grein um land-
helgismál Íslendinga hér í blaðinu
29. júní sl. og vildi halda því til
haga að hefði hann sjálfur ekki
tekið til sinna ráða ásamt hópi
manna værum við Íslendingar á
vonarvöl. Í stuttu máli sagði
Hreggviður Jónsson að ef það yrði
ekki gert að þungamiðju í sögu
þorskastríðanna á áttunda áratug
síðustu aldar að í júlí 1973 skor-
uðu hann og 49 aðrir Íslendingar á
Alþingi og ríkisstjórn að lýsa yfir
vilja til 200 mílna fiskveiðilögsögu
yrði sú saga „algjört bull“.
Tilefni skrifa Hreggviðs Jóns-
sonar er yfirlit mitt um sögu land-
helgismálsins og þorskastríðanna
sem birtist í sérblaði með Morg-
unblaðinu í lok maímánaðar. Um
það yfirlit segir Hreggviður m.a.:
„Ekki er einu orði minnst á tilurð
200 mílnanna og framgang
þeirra.“ Þetta er auðvitað algjört
bull. Í umfjöllun minni stóð m.a.
að sumarið 1974 hefði þriðja haf-
réttarráðstefna Sameinuðu þjóð-
anna verið haldin í Caracas, höf-
uðborg Venesúela. „Greinilegt var
að 200 mílna efnahagslögsaga átti
sífellt meira fylgi að
fagna,“ sagði þar
áfram.
Við þetta má bæta
hér í örstuttu máli að
hugmyndir um 200
mílna lögsögu ríkja
má t.d. rekja til ráða-
manna í Norður- og
Suður-Ameríku laust
eftir síðari heims-
styrjöld. Snemma á
áttunda áratug síð-
ustu aldar var svo
orðið ljóst að fjölmörg
ríki myndu senn taka
sér slíka lögsögu. En Hreggviður
Jónsson vill sniðganga með öllu
þessa mikilvægu þróun mála á al-
þjóðavettvangi. Hann vill líta sér
nær og segir: „Hópur manna,
Morgunblaðið og Sjálfstæðisflokk-
urinn skópu 200 mílurnar og
gerðu yfirráð Íslands yfir 200 míl-
unum að veruleika.“ Hann klykkir
svo út með þessari kostulegu rök-
semdafærslu: „Værum við enn
með 50 mílurnar, ef við 50 menn
hefðum ekki bundist samtökum
um 200 mílna áskorunina? Svar,
já.“
Sem sagt, hefðu Hreggviður
Jónsson og hinar þjóðhetjurnar 49
ekki gengið fram fyrir skjöldu
hefði nákvæmlega ekkert gerst í
landhelgismálum Íslendinga. Ekki
einu sinni Sjálfstæðisflokkurinn
hans sjálfs hefði tekið við sér,
hvað þá aðrir flokkar. Við værum
hér án 200 mílna, einir þjóða á
Norður-Atlantshafi og þótt víðar
væri leitað. Ekkert hefði gerst,
enginn hefði tekið af skarið þessi
rúmlega þrjátíu ár sem eru liðin
síðan Hreggviður Jónsson og vinir
hans breyttu gangi Íslandssög-
unnar.
Þessi söguskoðun er auðvitað
arfavitlaus og sjálfshólið vand-
ræðalegt. Þeir sjálfstæðismenn
sem stóðu í fararbroddi í landhelg-
isbaráttunni á áttunda áratugnum,
menn eins og Jóhann Hafstein,
Geir Hallgrímsson, Gunnar Thor-
oddsen, Matthías Bjarnason og
Guðmundur H. Garðarsson, vissu
vel að þróun mála á alþjóðavett-
vangi myndi hafa afgerandi áhrif á
aðgerðir hér heima. Það var önnur
aðalástæða þess að Sjálfstæð-
isflokkurinn gerði útfærslu í 200
mílur að helsta baráttumáli sínu
fyrir Alþingiskosningarnar 1974;
hin var sú að menn voru reynsl-
unni ríkari eftir kosningarnar
þremur árum fyrr þegar sjálfstæð-
ismenn liðu fyrir það hefðbundna
sjónarmið sitt að vera andvígir
einhliða aðgerðum í landhelgismál-
inu.
Hreggviður Jónsson var svo
dómharður í grein sinni að hann
verður að taka því að honum sé
svarað í sömu mynt. Hann getur
spurt eins oft og hann vill í Morg-
unblaðinu hvort hér við land væri
bara 50 mílna lögsaga ef þeir fé-
lagarnir 50 hefðu ekki skrifað und-
ir skjal og hann getur svarað eins
oft og hann vill, rogginn og raup-
samur, að sú sé nú raunin. Aðrir
sem muna eða hafa kynnt sér sög-
una í heild sinni brosa í kampinn
yfir þessum mannalátum.
Þegar Hreggviður Jónsson
breytti Íslandssögunni
Guðni Th. Jóhannesson skrifar
um þróun landhelgismála ’Sem sagt, hefðu Hregg-viður Jónsson og hinar
þjóðhetjurnar 49 ekki
gengið fram fyrir skjöldu
hefði nákvæmlega ekkert
gerst í landhelgismálum
Íslendinga. ‘
Guðni Th. Jóhannesson
Höfundur er sagnfræðingur.
Sagt var: Ég er sammála því sem Jón sagði í ræðunni.
RÉTT VÆRI: Ég er samþykk(ur) því sem …
Eða: Ég er Jóni sammála um efni ræðunnar.
Gætum tungunnar
MINNINGAR
✝ Óli HaukurSveinsson fædd-
ist í Reykjavík 16.
maí 1931. Hann and-
aðist í Heilbrigðis-
stofnun Suðurlands
laugardaginn 24.
júní síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
hjónin Sveinn Sæ-
mundsson, rann-
sóknarlögreglumað-
ur frá Lágafelli í
Landeyjum, f. 12.
ágúst 1900, d. 19.
apríl 1979, og Elín
Geira Óladóttir, hús-
freyja frá Höfða á Völlum, f. 5.
ágúst 1905, d. 17. september
1988. Systkini Óla Hauks eru Sæ-
mundur Sveinsson og Valborg
Sveinsdóttir.
Óli Haukur kvæntist Margréti
Stefánsdóttur, sem fæddist í
Reykjavík 18. september 1932 og
andaðist 21. febrúar 1991. Börn
þeirra eru: 1) Anna María, f. 14.
ágúst 1954, átti fyrir Arngrím
Jónasson, sem er látinn, og með
honum fjögur börn: Stefán, Árna
Hrannar, Margréti og Jónas
Hauk. Seinni maður Önnu Maríu
er Gylfi Þorkelsson og eiga þau
tvo syni: Ragnar og Ara. 2) Elín
Geira, f. 26. september 1955, hún
á einn son, Óla Hauk Valtýsson.
3) Hafdís, f. 27. ágúst 1959, gift
Jóhannesi Bjarnasyni, þau eiga
þrjú börn: Jóhönnu, Hafþór Odd
og Lindu Rós.
Óli Haukur
kvæntist 28. ágúst
1993 Lilju Frið-
bertsdóttur frá Suð-
ureyri við Súganda-
fjörð. Lilja átti áður
Gunnar Guðmunds-
son frá Önundar-
holti í Villingaholts-
hreppi; hann er
látinn. Þau Lilja og
Gunnar eignuðust
fimm börn. Þau eru:
1) Aðalheiður Jóna,
gift Jóni Pálssyni og
eiga þau tvo syni. 2)
Kristín Bára, hún
eignaðist þrjú börn og eru tvö
þeirra á lífi. 3) Svanhvít, gift Sig-
urði Magnússyni, hún á einn son
og tvær stjúpdætur. 4) Guðrún
Lilja, gift Erni Arasyni, þau eiga
tvö börn. 5) Friðbert, kvæntur
Sigríði Einarsdóttur og eiga þau
tvö börn.
Óli Haukur Sveinsson ólst upp
í Reykjavík og var í sveit á Þor-
valdseyri undir Eyjafjöllum.
Hann stundaði nám í Vélskóla Ís-
lands og lauk þaðan prófi, auk
þess sem hann nam í Vélsmiðj-
unni Héðni um tveggja ára bil.
Hann var á millilandaskipum
Eimskips til 1963. Þá fluttist
hann að Írafossi, þar sem hann
vann hjá Landsvirkjun, uns hann
hætti störfum sjötugur.
Útför Óla Hauks verður gerð
frá Selfosskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 11.
Ég er ekki alveg viss um hver
mín fyrsta minningin um hann afa
á Író er, eða afa namm, eins og
hann var kallaður af okkur systk-
inunum. Írafossferðirnar voru
margar og alltaf var jafn spenn-
andi að fara um helgar í heimsókn
til ömmu og afa. Ég held að Portú-
galsferðin, þar sem viðMargrét
frænka fórum á kostum, standi upp
úr, fimm ára dömur sem létu sko
alls ekki hafa lítið fyrir sér …
Afi minn var góður maður, með
mikinn húmor, og stundun pínulítið
svartan. Það var aldrei langt í
„skotin“ sem slógu marga út af
laginu. Ég man að einu sinni þurfti
hann að leggjast inn á spítala og ég
flýtti mér í heimsókn og færði hon-
um blómvönd og það sem ég fékk
þegar ég færði honum hann var:
„Það er bara keyptur búðarvönd-
ur!“ Hann var einstaklega vel að
sér um allt sem tengdist ferðalög-
um. Ég sem þykist nú vera búin að
stúdera ferðamálafræði kom aldrei
að tómum kofunum hjá honum
þegar við ræddum saman um fjar-
læg lönd, siði og menningu annarra
þjóða. Hann ferðaðist ótrúlega
mikið um ævina og það má segja
að það hafi verið ástríða hjá hon-
um, að ferðast um heiminn og
segja frá ferðum sínum. Hann var
alltaf með ákveðna hugmynd um
hvert hann langaði næst.
Hann afi „hummaði“ sig svo
sannarlega í gegnum lífið, gegnum
allt súrt og sætt og núna þegar
komið er að því að hann hefur
kvatt þennan heim þá langar mig
bara að segja hversu vænt mér
þótti um hann afa á Író og hversu
mikil hetja hann hefur verið und-
anfarna mánuði. Hann mun ávallt
lifa í minningunni.
Guð blessi þig, afi minn.
Jóhanna Jóhannesdóttir.
Skipsklukkan hringdi kl. 6.00 24.
júní í upphafi morgunvaktar. Óli
var dáinn á sjúkrahúsinu á Sel-
fossi.
Okkur Siggu langar til að kveðja
góðan dreng, hann Óla hennar
Lilju, með stuttri kveðju.
Mér finnst að ég hafi kynnst Óla
fyrst á ströndum Norður-Afríku í
Túnis fyrir nokkrum árum og þá
kom fljótlega í ljós að Óli var ljúf-
menni og dáðadrengur. Óli var
einn af þessum mönnum sem geisla
af persónuleika og eftir stutt við-
kynni finnst manni að maður hafi
þekkt manninn miklu lengur og
betur en maður gerði í reynd, eftir
á að hyggja. En sökin er mín, ekki
Óla. Ég hefði getað spurt meira.
Þó að allnokkur aldursmunur
væri á okkur Óla, þá skipti það
ekki máli, báðir með sömu mennt-
un frá Vélskólanum og höfðum
starfað sem vélstjórar og báðir
skotnir í konum að vestan.
Við Óli áttum sem sagt allnokk-
uð sameiginlegt og að vestfirskum
sið þá hét ég Hjölli hennar Siggu
og Óli var Óli hennar Lilju.
Vestfirðingar hafa alltaf tengt
konur, menn og börn við mæður,
feður eða kærasta t.d. Beggi
Binnu, Dúddi Svövu og Dúddi
Dúdúar.
Það var notaleg tilfinning að
horfa á Óla og Lilju í þessari ferð
okkar í Túnis, því þau voru svo ást-
fangin og alltaf að knúsa og kela
við hvort annað og þau voru nú
ekki beint unglingar, en það var
gaman að lifa.
Óli var duglegur að rækta garð
stórfjölskyldu Lilju sinnar. Við
þökkum fyrir að hafa fengið að
kynnast þessum góða dreng. Okk-
ur langar líka til þakka Óla og
Lilju fyrir að vera svona natin að
heimsækja og sinna tengdaforeldr-
um mínum, Heiðu og Óskari.
Elsku Lilja og fjölskylda Óla, við
sendum ykkur innilegar samúðar-
kveðjur. Megi Guð styrkja ykkur í
sorg ykkar.
Hjörleifur M. Jónsson.
ÓLI HAUKUR
SVEINSSON
NÁTTÚRUVERNDARSAM-
TÖK Íslands skora á
iðnaðarráðherra að lýsa
stuðningi sínum við
stækkun friðlandsins í
Þjórsárverum. Þar með
yrðu tekin af öll tvímæli
um að Norðlingaöldu-
veita sé úr sögunni og að
verin fái þá vernd sem
þeim ber.
Það er löngu tíma-
bært að iðnaðarráð-
herra með fulltingi rík-
isstjórnarinnar slái
Norðlingaölduveitu af
og lýsi stuðningi við
stækkun friðlandsins í samvinnu við
sveitarstjórn Skeiða- og Gnúpverja-
hrepps.
Fyrrverandi umhverfisráðherra,
Sigríður Anna Þórðardóttir, setti
málið aftur á byrjunarreit með úr-
skurði sínum í lok desember þess
efnis að Samvinnunefnd um Svæð-
isskipulag miðhálendisins hafi verið
heimilt að taka Norð-
lingaölduveitu út af
skipulagi sunnan
Hofsjökuls. Bæði Sig-
ríður Anna og núver-
andi umhverf-
isráðherra, Jónína
Bjartmarz, hafa nú
lýst yfir eindregnum
stuðningi við stækkun
friðlandsins.
Með til bréfi Nátt-
úruverndarsamtaka
Íslands dags. 10. jan-
úar lýsti Alcan á Ís-
landi því yfir að fyr-
irtækið myndi ekki kaupa orku frá
Norðlingaölduveitu. Hinn 17. janúar
samþykkti borgarstjórn tillögu
Ólafs F. Magnússonar þess efnis að
Reykjavíkurborg sem eigandi 45% í
Landsvirkjun leggist gegn Norð-
lingaölduveitu.
Samkvæmt skoðanakönnun sem
Gallup gerði fyrir Náttúruvernd-
arsamtökin í nóvember 2004 styðja
65% landsmanna stækkun friðlands-
ins í Þjórsárverum. Þjóðarpúls Gall-
up í janúar sl. sýndi að 65% þjóð-
arinnar eru andvíg
Norðlingaölduveitu.
Iðnaðarráðherra lýsi stuðningi við
stækkun friðlandsins í Þjórsárverum
Árni Finnsson skrifar
um umhverfismál ’Það er löngu tímabærtað iðnaðarráðherra með
fulltingi ríkisstjórn-
arinnar slái Norðlinga-
ölduveitu af…‘
Árni Finnsson
Höfundur er formaður Nátt-
úruverndarsamtaka Íslands.
Morgunblaðið birtir minningar-
greinar alla útgáfudagana.
Skil Minningargreinar skal senda í
gegnum vefsíðu Morgunblaðsins:
mbl.is (smellt á reitinn Morgun-
blaðið í fliparöndinni – þá birtist
valkosturinn „Senda inn minning-
ar/afmæli“ ásamt frekari upplýs-
ingum).
Skilafrestur Ef birta á minningar-
grein á útfarardegi verður hún að
berast fyrir hádegi tveimur virk-
um dögum fyrr (á föstudegi ef út-
för er á mánudegi eða þriðjudegi).
Ef útför hefur farið fram eða grein
berst ekki innan hins tiltekna
skilafrests er ekki unnt að lofa
ákveðnum birtingardegi. Þar sem
pláss er takmarkað getur birting
dregist, enda þótt grein berist áð-
ur en skilafrestur rennur út.
Minningar-
greinar
Fáðu fréttirnar
sendar í símann þinn