Morgunblaðið - 08.01.2007, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 8. JANÚAR 2007 11
ÚR VERINU
Það er hlutverk og skyldastjórnenda fyrirtækja, íhvaða atvinnugrein sem er,að reka fyrirtækið eins vel
og unnt er í þágu eigenda þess. Þetta
vita allir. Sé það ekki gert fer fyr-
irtækið á hausinn með tilheyrandi
skaða fyrir alla, jafnt starfsfólk sem
eigendur. Þeirrar vitleysu gætti hins
vegar í ríkum mæli í sjávarútvegi
fyrir um tveimur til þremur áratug-
um að afkoma fyrirtækjanna skipti
ekki öllu máli. Þau ætti að reka sem
félagsmálastofnanir og engu máli
skipti hvort reksturinn skilaði hagn-
aði eða ekki. Ríkið ætti bara að koma
til hjálpar og borga brúsann með
gengisfellingu og niðurfellingu
skulda. Það var gert í mörgum til-
fellum og í mörgum þeirra fóru fyr-
irtækin á hausinn og fólkið missti
vinnuna. Bryggjuspjallari hélt að
þessari vitleysu væri lokið. En það
er öðru nær. Nú verður allt vitlaust
yfir því að HB Grandi flytur frysti-
skipið Engey til annarra verkefna.
Það verður líka allt vitlaust yfir því
að Þormóður rammi Sæberg
ákveður að endurnýja fertug skip
sín. Engeyin var keypt til landsins á
vordögum árið 2005, stærsta og
glæsilegasta fiskiskip flotans. Hún
var keypt til þess að veiða og vinna
uppsjávarfisk, síld, loðnu og kol-
munna. Frysting um borð var þá
mjög hagkvæm og gert var ráð fyrir
„eðlilegum“ loðnuvertíðum. Mjög
góður árangur náðist með skipið það
hálfa ár sem það var gert út þá og á
síðasta ári. En skjótt skipast veður í
lofti. Verð á sjófrystum uppsjáv-
arfiski er lágt og salan treg, en verð
á fiskimjöli og lýsi í hæstu hæðum.
Forsendur hafa gjörbreytzt. Stjórn-
endur HB Granda bregðast við með
því að finna flaggskipinu önnur
verkefni erlendis. Ekkert er eðli-
legra. Nú fer uppsjávarfiskur HB
Granda til bræðslu í meiri mæli en
áður en jafnframt er gert ráð fyrir
því að meira af þessum fiski verði
fryst í landi á Vopnafirði en áður, en
þar hefur verið byggð upp afkasta-
mikil vinnsla. Það sem stjórnendur
HB Granda eru að gera er að auka
umsvif fyrirtækisins og mögulega
arðsemi þess. Þeir eru að taka réttar
ákvarðanir. Það gerðu þeir líka þeg-
ar þeir ákváðu að hætta útgerð
togarans Brettings. Hann var gam-
all og hans ekki þörf við hráefn-
isöflun fyrirtækisins. Þegar stjórn-
endur Þormóðs ramma Sæbergs
ákváðu að endurnýja togaraflota
sinn og færa útgerðina til nútímans
voru þeir einnig að taka rétta
ákvörðun.
Þegar ákvarðanir um breytingar
eru teknar geta þær ýmist leitt til
aukinna atvinnutækifæra eða öfugt.
Þegar Engeyin kom til landsins
sköpuðust ríflega 50 ný störf. Nú
tapast flest þeirra aftur. Á móti
skapast fleiri störf í landi. Er eitt-
hvað að því? Það er á vissan hátt
eðlilegt að sjómönnum þyki þetta
miður. Það þykir vafalítið stjórn-
endum HB Granda líka. Stjórn-
endum HB Granda hefur ábyggilega
líka þótt það leitt þegar sjómenn á
skipum þeirra flykktust í land á
árinu 2005 þegar ofurgengi íslenzku
krónunnar lækkaði tekjur þeirra um
allt að 30%. Trygglyndi þeirra var
takmarkað þá. Nú ríkir gósentíð í
sjávarútvegi. Þá vilja allir vera á sjó.
Það eina, sem eðlilegt er að gera,
er að krefjast þess að fyrirtæki í
hvaða atvinnugrein sem er séu vel
rekin. Þannig stuðla þau að hagvexti
og tryggja atvinnu fjölda fólks. Það
er næg atvinna á Íslandi í dag og
ekki er að sjá annað en svo verði í
nánustu framtíð. Ef menn ætla að
falla í sama gamla fúla pyttinn, að
heimta að fyrirtækin séu rekin sem
félagmálastofnanir, er eitthvað mik-
ið að. Starfsfólkið er að stórum hluta
til auðlind fyrirtækjanna. Það er al-
kunn staðreynd. Á sama hátt má
segja að fyrirtækin séu auðlind
starfsfólksins. Stundum fiskast og
stundum ekki. Vertíðin gengur ekki
alltaf upp. Það er gangur lífsins.
Rétt ákvörðun HB Granda
» Félagsmálastofnanirí sjávarútvegi heyra
sögunni til.
BRYGGJUSPJALL
Hjörtur Gíslason
hjgi@mbl.is
Vestmannaeyjar | Guðmundur VE
29, uppsjávarvinnsluskip í eigu Ís-
félags Vestmannaeyja hf., er komið
til heimahafnar í Eyjum eftir gagn-
gerar endurbætur í Póllandi. Þær
tóku bæði lengri tíma og voru um-
fangsmeiri en upphaflega var ætlað.
Kom það ekki til af góðu því að fljót-
lega eftir að framkvæmdir hófust í
mars sl. kviknaði í Guðmundi þar
sem hann var í skipasmíðastöðinni í
Póllandi. Það tókst að verja brúna
og afturskipið en allt þar fyrir fram-
an var nánast ónýtt.
Eyþór Harðarson, útgerðarstjóri
Ísfélagsins, segir að allur vinnslu-
búnaður sé nýr. „Skipið var lengt
um 12,6 metra, úr 65 m í 77,6, klárað
að yfirbyggja dekkið sem var opið
aftast. Auk þess þurfti að gera ýms-
ar breytingar samfara lengingunni.
Vinnslubúnaður er algjörlega nýr,
frystitæki, dælubúnaður og flökun-
arvélar sem eru búnar mun meiri
sjálfvirkni en áður var. Nú er hægt
að frysta 150 til 160 tonn af síld og
loðnu á sólarhring en afköstin voru
áður um 80 til 90 tonn. Einnig var
bætt við öflugri ljósavél þar sem ný
og afkastameiri frystitæki þurfa
meiri orku. Svo var eldhúsið tekið í
gegn í skipinu og öll tæki þar end-
urnýjuð,“ sagði Eyþór.
Bruninn setti strik
í reikninginn
Hann segir að bruninn hafi sett
strik í reikninginn, ákveðið var að
endurskoða fyrri áætlanir. „Við
ákváðum að gera miklar breytingar
á skipinu úr því svona fór, og var
nánast allt hreinsað út. Guðmundur
átti upphaflega að koma til baka í
júní en eins og gefur að skilja tók
þetta allt mun lengri tíma. En í stað-
inn erum við með mjög öflugt
vinnsluskip í höndunum og Guð-
mundur er í dag mun betra fram-
leiðslutæki en hann var fyrir brun-
ann.“
Breytingarnar fóru fram undir
stjórn starfsmanna Ísfélagsins sem
skiptu með sér verkum í Póllandi.
„Skipasmíðastöðin og starfsmenn
hennar fá mjög góða einkunn frá
okkur. Þetta var erfitt og krefjandi
verkefni fyrir alla og við vonum að
við uppskerum samkvæmt því. Eftir
er að setja upp nokkur færibönd við
vinnslulínuna og vonandi verður
skipið komið á veiðar eftir tvær vik-
ur,“ sagði Eyþór.
Aukin sjóhæfni
Sturla Einarsson er skipstjóri á
Guðmundi og hann segir skipið hafa
reynst vel á heimsiglingunni. „Það
er auðvitað mikill munur á skipinu
og sjóhæfnin hefur aukist gríðar-
lega. Fyrst og fremst er það út af
lengingunni. Með nýju ljósavélinni
má eiginlega segja að við séum með
lítið orkuver um borð enda krefjast
vinnslubúnaðurinn og frystitæki
mikillar orku. Við fengum slæmt
veður á heimsiglingunni og reyndi
virkilega á skipið sem stóðst prófið.
Við vorum rúma fimm sólarhringa á
leiðinni, vorum ekkert að flýta okkur
enda var stílað inn á það að koma inn
til heimahafnar í björtu svo að fólkið
gæti séð skipið.“
Sturla var einn þeirra sem fylgd-
ust með framkvæmdum og hann var
mjög ánægður með vinnuna um
borð. „Í heildina sýnist mér verkið
hafa heppnast mjög vel og mér sýn-
ist að í dag séum við með eitt öfl-
ugasta uppsjávarfiskiskip landsins í
höndunum. Þrátt fyrir stækkunina
verður sami fjöldi í áhöfn, 18
manns.“
Vonandi klárt 20. janúar
Sturla segir að sjálfvirknin verði
mun meiri en áður var, bæði í
vinnslu og frystingu og það væri
frekar þannig að það þyrfti færri
hendur en áður þrátt fyrir að afköst-
in hafi nærri tvöfaldast. Og nú bíður
áhöfnin eftir því að komast til veiða
að reyna búnaðinn.
„Við förum á veiðar um leið og
skipið er tilbúið, hvort sem það verð-
ur loðna, síld eða kolmunni. Skipið
verður vonandi klárt um 20. janúar
og þá förum við í prufutúr til að sjá
hvernig búnaðurinn virkar. Við er-
um búnir að vera stopp í rúma tíu
mánuði þannig að okkur er farið að
kitla í puttana að fiska,“ sagði
Sturla.
Með eitt öflugasta upp-
sjávarfiskiskip landsins
Velkominn Elliði Vignisson, bæjarstjóri í Vestmannaeyjum, af-
hendir Sturlu skipstjóra blómvönd við komuna til Eyja. Sturla
segir skipið hafa reynst mjög vel á heimleiðinni, það sé mun
betra í sjó en áður vegna lengingar þess.
Blessun Prestarnir í Eyjum, Guðmundur Örn Jónsson og Kristján Björnsson fluttu
blessunarorð þegar Guðmundur kom til heimahafnar eftir breytingarnar. Hér eru
þeir með Guðbjörgu Matthíasdóttur, stjórnarmanni í Ísfélaginu, en hún ásamt fjöl-
skyldu sinni á mikinn meirihluta í félaginu.
Morgunblaðið/Sigurgeir
Skip Guðmundur VE er eitthvert afkastamesta uppsjávarfiskiskip íslenzka flotans eftir breytingarnar.