Morgunblaðið - 31.07.2007, Page 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 31. JÚLÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Á SÍÐUM Morgunblaðsins hafa
að undanförnu birst greinar um
fjárfestingarheimildir lífeyrissjóð-
anna og hvort æskilegt sé að sjóð-
irnir eigi og reki hjúkrunarheimili.
Jafnframt hafa verið
reifaðar hugmyndir
þess efnis að lífeyr-
issjóðirnir byggi íbúð-
ir og leigi til sjóð-
félaga sinna.
Hvað snertir ofan-
greindar hugmyndir
og vangaveltur er það
skoðun mín að lífeyr-
issjóðirnir eigi ein-
göngu að sinna því
hlutverki sínu sem
þeim er markað í lög-
um, þ.e. að veita við-
töku iðgjaldi til
greiðslu lífeyris, sjá um ávöxtun
þess og greiða út lífeyri í samræmi
við samþykktir viðkomandi sjóða.
Hvað varðar byggingu hjúkr-
unarheimila eru lífeyrissjóðirnir
hins vegar tilbúnir til þess að lána
stjórnvöldum og sveitarfélögum til
slíkra framkvæmda, enda sé lánað
á markaðskjörum. Lífeyrissjóðirnir
hafa um langt árabil lánað sjóð-
félögum til íbúðakaupa og nema
þær lánveitingar nú um 115 millj-
örðum króna. Auk þess nema lán-
veitingar lífeyrissjóðanna til Íbúða-
lánasjóðs um 220 milljörðum króna.
Þannig má með fullri sanngirni
halda því fram að lífeyrissjóðirnir
hafi á umliðnum áratugum sinnt
ákaflega vel þörfum sjóðfélaga
sinna til íbúðarkaupa.
Með lögum frá árinu 1997 var líf-
eyrissjóðum í fyrsta sinn sett al-
menn heildarlöggjöf um starfsemi
sína, uppbyggingu sjóðanna, innra
skipulag og fjárfestingarheimildir.
Þó fjárfestingar lífeyrissjóða lúti
ákveðnum takmörkunum fólu þær
reglur sem settar voru með lög-
unum í sér miklar breytingar frá
því sem áður var. Fyrir gildistöku
laganna voru fjárfestingarheimildir
lífeyrissjóða mun takmarkaðri og
var meginhluti fjárfestinga sjóð-
anna í ríkisskuldabréfum og sjóð-
félagalánum.
Frá gildistöku lífeyrissjóðalag-
anna hefur hlutfall verðbréfa með
breytilegum tekjum og erlendar
fjárfestingar aukist til muna. Á
þeim tíma sem liðinn er frá gild-
istöku laganna hafa eignir lífeyr-
issjóðanna vaxið úr um 300 millj-
örðum í rúma 1.600 milljarða. Á
sama tíma hafa orðið gríðarlegar
breytingar á íslenskum fjár-
málamarkaði sem og á
erlendum mörkuðum.
Þá hefur þekking á
fjárfestingum og eign-
astýringu innan lífeyr-
issóðanna byggst upp
samfara því sem þjón-
usta innlendra fjár-
málafyrirtækja við líf-
eyrissjóðina hefur
þróast mikið. Lífeyr-
issjóðirnir eru þannig
almennt mjög vel í
stakk búnir til að nýta
sér þau tækifæri sem
felast í þróuðum fjár-
málamörkuðum og gæta þannig
betur hagsmuna sjóðfélaga sinna.
Fyrir tilstuðlan Landsamtaka líf-
eyrissjóða hafa nokkrum sinnum
verið gerðar breytingar á fjárfest-
ingarheimildum sjóðanna. Helst má
þar nefna rýmkun á takmörkunum
í erlendum fjárfestingum úr 40% í
50% og rýmkun á heimildum til
fjárfestinga í hlutabréfum í áföng-
um úr 35% í 60%. Þá hafa einnig
verði gerðar nokkrar aðrar breyt-
ingar sem hafa lotið að því að auka
svigrúm lífeyrissjóða til að nýta sér
betur fjárfestingartækifæri á
markaði. Færa má fyrir því sterk
rök að þessar breytingar hafi gert
lífeyrissjóðinum betur kleift að
ávaxta eignir sjóðfélaga sinna en
annars hefði orðið.
Þó nokkuð hafi áunnist á umliðn-
um árum er það mat Lands-
samtaka lífeyrissjóða að mikilvægt
sé að gera frekari breytingar á
ákvæðum um fjárfestingar lífeyr-
issjóða með það að markmiði að
gera þær sveigjanlegri, skilvirkari
og auka möguleika sjóðanna til að
nýta sér betur þau tækifæri sem
bjóðast á fjármálamörkuðum. Það
byggir á því mati að óbreyttar regl-
ur séu til þess fallnar að setja sjóð-
unum óþarflega þröng mörk varð-
andi fjárfestingar sem geti svo leitt
til lakari ávöxtunar en ella.
Á nýafstöðnu þingi samþykkti
Alþingi frumvarp til laga um
starfstengda lífeyrissjóði þar sem
ákvæði tilskipunar ESB eru inn-
leidd í íslenskan rétt. Færa má fyr-
ir því gild rök að eðlilegt sé að ætla
lífeyrissjóðum á Íslandi sama svig-
rúm til fjárfestinga og þeim lífeyr-
issjóðum sem koma til með að falla
undir lögin um starfstengda lífeyr-
issjóði. Það er ekki trúverðugt að
setja íslenskum lífeyrissjóðum
þrengri fjárfestingarheimildir en
erlendum lífeyrissjóðum sem munu
mögulega reka starfsemi sína hér á
landi.
Eðlilegt er að ákvæðum um fjár-
festingarheimildir íslenskra lífeyr-
issjóða verði breytt á þann veg að
flest ákvæði um takmarkanir á
fjárfestingum í einstökum teg-
undum verðbréfa og öðrum fjár-
málagerningum verði settar með
reglugerð, sem og ákvæði um dreif-
ingu eigna. Eftir sem áður yrðu
meginreglur um fjárfesting-
arstefnu lífeyrissjóða, takmarkanir
á gjaldmiðlaáhættu, fjárfestingar í
hlutabréfum og veðsetningarhlut-
fall fasteigna ákveðin í lögum.
Markmiðið er að gera reglurnar
markvissari og að einfaldara verði
að laga þær að breytingum í starfs-
umhverfi lífeyrissjóða og fjár-
málamarkaðarins almennt.
Þá þarf að hefja undirbúning að
því að ítarleg vinna fari í gang við
að meta kosti þess að færa fjárfest-
ingarheimildir lífeyrissjóða að
ákvæðum tilskipunar ESB um
starfstengda lífeyrissjóði. Þá verði
aukin áhersla lögð á reglur sem
byggja á „prudent manner prin-
ciple“ í samræmi við þau sjónarmið
sem liggja að baki tilskipum ESB
um starfstengda lífeyrissjóði.
Landssamtök lífeyrissjóða munu
fylgja eftir þessum hugmyndum í
viðræðum við stjórnvöld.
Rýmka þarf fjárfestingar-
heimildir lífeyrissjóðanna
Hrafn Magnússon skrifar um
fjárfestingar lífeyrissjóða »Mikilvægt er að gerafrekari breytingar á
ákvæðum um fjárfest-
ingar lífeyrissjóða með
það að markmiði að gera
þær sveigjanlegri og
skilvirkari.
Hrafni Magnússon,
Höfundur er framkvæmdastjóri
Landssamtaka lífeyrissjóða.
AÐ undanförnu hefur mátt
heyra og lesa í fjölmiðlum um þá
miklu viðhorfsbreytingu til fram-
tíðarinnar sem orðið
hefur á Austfjörðum
með tilkomu álversins
á Reyðarfirði. Þar
sem áður ríkti svart-
sýni, fólk fluttist
burt, verðlag á fast-
eignum hrapaði
o.s.frv. ríkir nú bjart-
sýni. Fólki fjölgar,
fasteignaverð hækkar
og fólk er almennt
bjartsýnt á framtíð-
ina. Þetta kemur sér
sannarlega vel fyrir
fjórðunginn í þeim
niðurskurði á fisk-
veiðiheimildum sem
framundan er.
Fáir landshlutar
verða jafn harkalega
fyrir væntanlegum
niðurskurði á veiði-
heimildum og Vest-
firðir. Sá landshluti
hefur um nokkurn
tíma búið við brott-
flutning fólks, lækk-
andi fasteignaverð og
svartsýni á framtíð-
ina hefur gert vart
við sig meðal almenn-
ings þar. Það er því
ekki að undra að
ýmsir framámenn
Vestfirðinga hafa
nefnt væntanlegan
niðurskurð fiskveiði-
heimilda „reiðarslag“ fyrir Vest-
firði.
Ásókn hefur farið vaxandi að
undanförnu í að fá að reisa álver á
Íslandi. Framundan eru álver við
Húsavík og í Helguvík á Reykja-
nesi. Álverið í Straumsvík und-
irbýr stækkun á nýjum stað eftir
að felld var í atkvæðagreiðslu í
Hafnarfirði skipulagstillaga sem
fól í sér stækkun þess á landi
sunnan við Reykjanesbrautina.
Norsk Hydro mun einnig hafa
sýnt áhuga á að reisa hér álver.
Álver deyfa efnahagssveiflur eft-
ir að þau eru tekin til starfa. Álver
sem einu sinni hefur verið byggt á
einhverjum stað hverfur ekki jafn
auðveldlega á braut einn góðan
veðurdag næstu áratugina og kvót-
inn á Flateyri eða Póllinn á Ísa-
firði, hátæknifyrirtæki sem var
hluti af heimsfyrirtæki með höf-
uðstöðvar á höf-
uðborgarsvæðinu á Ís-
landi, þar sem ákveðið
var að leggja fyr-
irtækið á Ísafirði nið-
ur. Álfyrirtæki gera
raforkukaupasamninga
til áratuga. Það er erf-
itt að hugsa sér kring-
umstæður þar sem
eigandi álvers kýs
fremur að leggja það
niður og verða að
greiða fyrir rafmagnið
áfram, a.m.k að hluta
til, og skilja stofnfé
þess að stórum hluta
eftir óarðbært, en að
reka það áfram eða
selja það öðrum.
Í ljósi reynslunnar
frá Austurlandi má
ætla að álver á Vest-
fjörðum gæti orðið
fjórðungnum mikill
styrkur á komandi
tímum minni veiði-
heimilda. Sá galli er
raunar á að Vestfirðir
ráða ekki yfir sam-
bærilegum orkulindum
og Austurland. Meg-
inhluta orkunnar til ál-
vers þar þyrfti að
flytja frá Suðvest-
urlandi, um 235 km
leið. (Frá Kára-
hnjúkavirkjun til
Reyðarfjarðar eru um 50 km).
Tvær samhliða 400 kV línur frá
Brennimel á Hvalfjarðarströnd til
Önundarfjarðar myndu kosta um
21 milljarð króna. Búast má við að
Landsneti þyki það of stór biti að
kyngja fyrir svipaðan orkuflutning
og yfir 50 km til Reyðarfjarðar,
þar sem einnig liggja tvær sam-
hliða 400 kV línur. Til að gera ál-
ver á Vestfjörðum mögulegt yrði
ríkið líklega að koma til hjálpar og
taka á sig verulegan hluta línu-
kostnaðarins, svo sem 15 milljarða,
sem einskonar „Vestfjarðaaðstoð“
vegna kvótaniðurskurðarins.
Hvernig væri að stjórnvöld
reyndu kerfisbundið að beina
ásókn álfyrirtækja í að hasla sér
völl á Íslandi til landshluta sem
standa höllum fæti efnahagslega í
stað þess að slík álver safnist fyrir
á suðvesturhorninu, þar sem þau
rekast á vaxandi þéttbýli, eins og
Hafnarfjarðaratkvæðagreiðslan er
dæmi um? Búast má við að ásókn í
að reisa álver á Íslandi fari vax-
andi í heimi sem fær 80% orku
sinnar úr eldsneyti og stendur
frammi fyrir gróðurhúsavand-
anum.
Álver á
Vestfjörðum?
Jakob Björnsson vill að stjórn-
völd beini álfyrirtækjum til
landshluta sem standa efna-
hagslega höllum fæti
Jakob Björnsson
» Álver semeinu sinni
hefur verið
byggt á ein-
hverjum stað
hverfur ekki
jafn auðveldlega
á braut einn
góðan veðurdag
næstu áratugina
og kvótinn á
Flateyri eða
Póllinn á Ísa-
firði.
Höfundur er fyrrveradi
orkumálastjóri.
OKKAR nýi utanríkisráðherra sat
fyrir svörum í Kastljósinu nýlega, eft-
ir heimsókn sína til Austurlanda nær.
Spurð af hverju hún
hefði ekki hitt forsvars-
menn Hamashreyfing-
arinnar, svaraði hún því
til, að þá hefði hún kom-
ið að lokuðum dyrum.
Fréttamaðurinn
spurði ekki frekar. Mál-
ið var afgreitt.
Mig langar samt að
spyrja svolítið frekar
og ég vona að svo sé um
fleiri.
Mér fannst ráð-
herrann, hún Ingibjörg
okkar, líka vera að tala um hún hefði
aðeins getað talað við lögleg stjórn-
völd.
Var Arafat löglegt stjórnvald þeg-
ar Steingrímur Hermannsson heim-
sótti hann?
Heldur ráðherrann að Palest-
ínumenn nái einhvern tíma fram rétti
sínum, ef Ísraelsmenn eiga að
ákveða, hvaða stjórnvald sé löglegt í
því landi? Var ekki palestínska þjóðin
búin að kjósa sér þing í lýðræð-
islegum kosningum? Það þing var oft-
ar en einu sinni búið að mynda rík-
isstjórn. En meirihluti ráðherra
neitaði að viðurkenna Ísraelsríki.
En er það nokkurt undrunarefni?
Myndir þú, Ingibjörg, vilja skil-
yrðalaust setjast að samningaborði á
móti þeim sem hefur rekið þig úr húsi
þínu og hefði þig í stofu-
fangelsi þó undir berum
himni væri.
Þakka þér fyrir að
segja það berum orðum.
En mér finnst að þú
hefðir ekki átt að byrja
á að heiðra ræningjann
með heimsókn þinni?
Ég held að sá sem
lokar augunum fyrir
glæpum Ísraelsmanna
eigi ekki erindi á þessar
slóðir.
Ég er að meina her-
námið er stríðsglæpur, ,,Múrinn“ er
stríðsglæpur, að halda þessum litlu
skatttekjum sem palestínska ríkið á
rétt á er þjófnaður.
Því miður, Abbas forseti Palestínu
hefur verið sveltur til hlýðni. Við eins
og allar aðrar þjóðir sem þó kenna sig
við lýðræði brugðust honum, þegar
hann hafði náð því að mynda þjóð-
stjórn vildi ekkert vestrænt ríki við-
urkenna hana.
Jú, það kom frétt í vor, að nú ætti
að fara skila skatttekjunum til Abbas.
Það var samt ekki til matarkaupa.
Þær skyldu ganga til vopnakaupa og
lögreglu til að berjast á móti Hamasl-
iðum.
Við vitum að það er fylgst með
hverjum Palestínumanni af leyni-
þjónustu Ísraels.
Það var smáfrétt í fyrrakvöld. Það
voru drepnir 4 Palestínumenn. Tveir
voru að útbúa sprengju, en hinir tveir
höfðu það í huga. Þetta segir mikið,
en áratuga síbylja gerir okkur sljó.
Við skulum líka vera þess minnug
að í framhaldi af heimsókn Stein-
gríms Hermannssonar og fleiri vest-
rænna stjórnmálamanna til ólöglegs
stjórnvalds, varð til svokallað Óslóar-
samkomulag, sem mun hafa verið
gert 1993.
Höfundar þess fengu frið-
arverðlaun. Arafat og Peres, ef ég
man rétt. Svo kom ný stjórn í Ísrael
og oft heyrðist frá henni að það þyrfti
að hægja á ,,friðarferlinu“ o.s.frv.
Við vitum öll að það var í skjóli
Bandaríkjanna sem smám saman var
alveg bakkað út úr friðarferlinu og
gefin út yfirlýsing um að Palest-
ínumenn séu ekki hæfir viðsemj-
endur.
Helst er að skilja að það eigi að
gefa þeim fullt frelsi til að deyja – inn-
an ,,Múrsins“. Víst mátti skilja á orð-
um ráðherrans að hún er sér meðvit-
andi um, að það verði ekki farsælt til
lengdar að Bandaríkin hafi tak-
markalaust neitunarvald.
– Og auðvitað segja menn ekki allt
sem þeir hugsa.
Mér finnst samt skylt að gagnrýna
hvað yfirlýsingar ráðherrans virðast
misvísandi. Við sem munum tilurð
Sameinuðu þjóðanna og höfum fylgst
með vonum þeirra og vonbrigðum
gerum okkur ljóst að þarna ráðast ör-
lög þeirra öðrum stöðum fremur.
Við skulum gera okkur hispurs-
laust grein fyrir því að heimurinn
friðþægir ekki fyrir helför gyðinga
með því að aðstoða þá við að ljúka
helför annarrar þjóðar sem ekkert
kom nærri þeirri fyrri.
Það væri ekki síst í þágu þeirra
sjálfra að stöðva þau voðaverk.
Hver lokaði dyrunum, Ingibjörg?
Hugleiðingar Sævars Sigbjarn-
arsonar í tilefni viðtals við Ingi-
björgu Sólrúnu í Kastljósinu
»Heldur ráðherrannað Palestínumenn
nái einhvern tíma fram
rétti sínum, ef Ísr-
aelsmenn eiga að
ákveða, hvaða stjórn-
vald sé löglegt í því
landi?
Sævar Sigbjarnarson
Höfundur er bóndi
og félagsmálamaður.
Kjartan Steinar Jónsson | 31. júlí
Hestar og mótorhjól
NOKKRIR strákar hér í Vík í Mýr-
dal, sem hjóla á motoc-
rosshjólum, eru mjög
ósáttir við hestamenn.
Ætla að taka það fram
að ég hef sjálfur verið á
hrossum frá árinu
2001-2005. Reiðskólinn
í Vík í Mýrdal var haldinn nýlega.
Það fór ekki fram hjá nokkrum
manni hér á staðnum að hestamenn
héldu að þeir ættu bara Vík þessa
viku.
Meira: http://ofsaakstur.blog.is/blog/
ofsaakstur/entry//
NETGREINAR