Morgunblaðið - 13.09.2007, Blaðsíða 28

28 FIMMTUDAGUR 13. SEPTEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
Jóhanna Árnheiður
Helga Jóhanns-
dóttir fæddist í
Reykjavík 15. maí
1957. Hún lést á
Heilbrigðisstofnun
Suðurlands á Sel-
fossi að morgni 6.
september síðastlið-
ins. Foreldrar henn-
ar voru Guðríður
Árnadóttir verka-
kona, f. 26. maí
1926, d. 21. október
1988, og Jóhann
Sigurjónsson bók-
haldari, f. 4. mars 1911, d. 31.
desember 1956. Stjúpfaðir Jó-
hönnu var Jóhannes Valdimars-
son leigubílstjóri, f. 28. október
1923, d. 29. október 1998. Systk-
ini hennar samfeðra eru Sigur-
jón, f. 1933, d. 2005, Jón Magnús,
f. 1935, Margrét Helga, f. 1940,
og Matthildur, f. 1942. Albróðir
Jóhönnu var Helgi, fæddur og dá-
inn 1956. Hálfsystur hennar sam-
mæðra eru Alda Guðbjörg, f.
1959, og Jóhanna, f.
1961.
Eiginmaður Jó-
hönnu er Brahim
Boutarhroucht, f. í
Marokkó 16. apríl
1959. Þau gengu í
hjónaband 24. ágúst
1996. Sonur þeirra
er Helgi Idder, f. 5.
júní 1998.
Jóhanna lauk
stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í
Reykjavík árið 1978
og nam forn-grísku
og lögfræði við Háskóla Íslands
um hríð. Hún starfaði hjá Bæjar-
útgerð Reykjavíkur í nokkur ár
en sneri sér síðan að blaða-
mennsku, fyrst hjá DV, þá hjá
Fróða og að lokum hjá Birtingi.
Samhliða blaðamennskunni var
hún víða fararstjóri á vegum Úr-
vals-Útsýnar.
Útför Jóhönnu verður gerð frá
Fossvogskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 11.
Við stóðum og virtum fyrir okkur
úrvalið á kaffistofu Barnaspítala
Hringsins fyrir nokkrum vikum,
hún að koma úr geislum. Mér þótti
hún sýna mjólkurvörum fullmikinn
áhuga miðað við manneskju sem
hafði forðast þær eins og heitan eld
í nokkur ár.
„Sleppirðu þessu ekki?“ Hún leit
á mig; grá, sköllótt með derhúfu,
máttlitla hönd, bólgna eitla á hálsi
og glotti.
„Sýnist þér það skila árangri?“
Svo skellihlógum við báðar og
fengum okkur rauðsprettusneiðar á
Jómfrúnni.
Í ferðum í geisla og lyfjagjafir á
Landspítalanum síðustu mánuðina
veitti hún mér innsýn í áralanga
baráttuna, kynnti mig fyrir félögum
og vinum í andspyrnuhreyfingunni
og þeirra sérsveitum, starfsfólki
Landspítalans. Geislatæki leyfa
ekki skraf og hlátur á meðan skot-
hríð stendur yfir en kætin, gleðin,
hjalið, malið og skrafið félaganna í
lyfjagjöfinni er því meira, lengra og
innilegra. Þar er ekki þverfótað fyr-
ir hetjum á öllum aldri.
Hún var orðin sjóuð í baráttunni
við meinið sem skaut upp kollinum í
illri en skipulagðri röð. Vopnuð eðl-
islægri bjartsýni, seiglu, þrjósku,
áhuga, forvitni, ákveðni, skynsemi,
fróðleiksfýsn, greind, jákvæðni og
þoli en umfram allt æðruleysi, lífs-
gleði og lönguninni til að vera sem
lengst með Brahim, Helga Idder og
öðru sínu fólki. Hún skartaði ekki
bara ískaldri og írónískri sýn á
veruleikann. Ekkert skorti á sam-
líðan með öðrum, heilaga reiði
gagnvart órétti, valdbeitingu,
mannfyrirlitningu, kúgun, fátækt,
eymd og fáfræði hvar sem er í ver-
öldinni.
Á milli okkar Nannýjar voru ná-
kvæmlega fjórir mánuðir, saman
kjöguðum við af stað út í lífið. Fyrst
við aga heimahúsanna í Þingholt-
unum en að því búnu í Miðbæjar-,
Austurbæjar- og Menntaskólanum í
Reykjavík. Prúðar, námfúsar og
samviskusamar fyrst en síðan fullar
uppvöðslusemi, frekju og yfirgangs,
eins og gengur. Saman kváðum við
að, drógum til stafs, lærðum marg-
földunartöflur en hún var miklu
betri í teikningu. Gurrí frænka
sagði handavinnu beggja til skamm-
ar. Nanný var vita laglaus en söng
mikið og streittist við að kenna
yngri systrum sínum þá miklu
kúnst. Þá ærðist Gurrí og hótaði
öllu illu ef hún hætti ekki að
skemma tóneyru Öldu og Jóu. Við
krufum eðli manns og tilveru, af-
þökkuðum fermingu, vógum og
mátum stráka, vorum á móti banda-
rískum her og Nató, gengum um á
hernámsandstæðingafundum með
rauðar fötur og svindluðum okkur
inn í Tjarnarbúð. En rifrildi okkar
og skapofsi voru með þeim hætti að
stundum varð að slíta stjórnmála-
sambandi, alltaf þó bara um hríð.
Fyrr en varði vorum við óaðskilj-
anlegar fram að næsta kalda stríði.
Þangað til við gátum ekki án hvor
annarrar verið á fullorðinsárum. Þó
ekki í endalausum samvistum; viss-
an um hvor aðra var stundum alveg
nóg og svo óendanlega sjálfsögð.
Jóhanna Árnheiður Helga er öll-
um harmdauði sem til hennar
þekkja. Missir okkar er mikill en
hugurinn dvelur ekki síst hjá Bra-
him og Helga Idder. Þeir feðgar
geta þó verið vissir um að minningin
um stórbrotna konu og baráttuhetju
á öllum sviðum lifir í huga okkar
allra, ungra og aldinna, um ókomna
framtíð.
Ragnheiður Gyða Jónsdóttir.
Elskuleg frænka mín, Nanný, er
dáin, allt of, allt of fljótt, eftir
stranga baráttu við krabbamein, að-
eins fimmtug að aldri. Þegar hún
fæddist, svona dökk á brún á brá,
höfðum við Hrólfur bróðir minn
aldrei augum litið fallegra barn,
enda allir aðrir ljóshærðir í okkar
stórfjölskyldu. Ekki varð aðdáun
okkar minni þegar hún var skírð og
hlaut hvorki fleiri né færri en þrjú
eiginnöfn, svona rétt eins og alvöru
prinsessa. Nanný fæddist 15. maí
1957, réttum 4½ mánuði eftir andlát
föður síns, Jóhanns Sigurjónssonar
bókara, og var skírð eftir honum,
Jóhanna; Árnheiður; eftir móðurafa
sínum Árna Jónssyni frá Múla og
móðurömmu Ragnheiði Jónasdóttur
frá Brennu, og Helga; eftir albróður
sínum Helga, sem lést örfárra mán-
aða árið 1956. Mæður okkar, Guð-
ríður, kölluð Gurrý, og Valgerður,
sem Gurrý kallaði aldrei annað en
Johnson, voru systur, og alla tíð
mjög nánar og var samgangur því
mikill milli heimilla okkar. Gurrý
frænka giftist síðar Jóhannesi
Valdimarssyni leigubílstjóra, sem
reyndist Nanný hinn besti faðir.
Gurrý og Jóhannes eignuðust þær
Öldu Guðbjörgu, fædd 1959, og Jó-
hönnu, fædd 1961. Gurrý lést
snögglega einungis 63 ára gömul ár-
ið 1988. Jóhannes lést tíu árum síð-
ar.
Nanný reyndist ekki bara falleg
heldur var hún líka ótrúlega skýr og
skemmtileg og „spontant“ bæði sem
krakki og fullorðin. Hún var orðin
altalandi ársgömul og var ekki
nema tólf ára þegar hún lýsti því há-
tíðlega yfir að nú væri hún hætt öll-
um pólitískum afskiptum, þar sem
henni mislíkaði eitthvað sem ein-
hver frambjóðandi „Flokksins“ lét
út úr sér, stórfjölskyldunni til mik-
illar skemmtunar. Nanný var stétt-
vís og réttsýnn dugnaðarforkur,
sem vann lengi hjá Bæjarútgerð-
inni, varð blaðamaður, leiðsögumað-
ur, listakokkur og síðast en ekki síst
góður talsmaður krabbameins-
sjúkra. Nanný var ekki bara hluti af
stórfjölskyldu okkar, þar sem hún
hefur alla tíð verið stoð og stytta,
sterk eins og klettur, heldur átti ég
því láni að fagna að starfa með
henni, fyrst í Samtökum kvenna á
vinnumarkaði, sem stofnuð voru
1982, þar sem hún var einn helsti
talsmaður samtakanna í málefnum
fiskvinnslukvenna, og síðar við út-
gáfu 60 ára afmælisrits Starfs-
mannafélagsins Sóknar árið 1994,
sem hún ritstýrði og ber fag-
mennsku hennar sem blaðamanns
fagurt vitni. Eftirlifandi eiginmaður
Nannýjar er Brahim Boutarhoucht
f. 1959 og eiga þau saman sólar-
geislann Helga Idder, f. 1998. Síð-
ustu ár hafa þau búið á Selfossi.
Fyrir hönd barnanna hennar frú
Johnson þakka ég Nanný samfylgd-
ina og votta elsku Brahim og Helga,
systrum hennar og öllum öðrum
ættingjum og vinum mína innileg-
ustu samúð.
Hafðu þökk fyrir allt og allt.
Guðrún Kr. Óladóttir.
Jóhanna Jóhannsdóttir kom inn á
ritstjórnarskrifstofu DV í ársbyrjun
1988 og það gustaði af henni. Svona
dökk á brún og brá og dyggur tals-
maður verkalýðsins í landinu. Hún
hafði áður unnið hjá Granda og
þekkti vel kjör fólksins í fiskvinnslu.
Það vakti strax athygli okkar sam-
starfsmannanna hversu sterka rétt-
lætiskennd hún hafði og bar hag
þeirra verst settu mjög fyrir brjósti.
Jóhanna, eða Nanný, eins og hún
var ævinlega kölluð, var fljót að
kynnast samstarfsfólkinu og þau
kynni héldust alla tíð.
Hún lét talsvert að sér kveða á
DV og gekk þar í öll störf sem til
féllu enda var hún fjölhæf og með
opinn huga gagnvart því sem var að
gerast í þjóðfélaginu.
Hún skrifaði töluvert um neyt-
endamál í fyrstu, gerði verðkann-
anir og samanburð á verði og þjón-
ustu, sérstaklega eftir að
lágvöruverðsverslanir komu til sög-
unnar 1989.
Ferðamál skipuðu einnig stóran
sess í huga hennar, enda sigldi Jó-
hanna um heimsins höf á skútu, fór
með skemmtiferðaskipi um Karíba-
hafið og til Mexíkó, þaðan sem hún
kom hlaðin gulli, en hún hafði ein-
mitt afar gaman af fallegum hlutum,
sérstaklega ef þeir fengust á góðu
verði. Ferðaáhugi hennar varð til
þess að hún gerðist fararstjóri fyrir
Úrval-Útsýn og margir minnast
hennar úr ferðum sínum til Portú-
gals, Marokkó og fleiri staða. Jafn-
framt því skrifaði Nanný alltaf
greinar í blöð og tímarit.
Það var án efa mesta gæfa í lífi
Nannýjar þegar hún kynntist Bra-
him og eignaðist soninn Helga Id-
der. Þau hjónin áttu ótrúlega margt
sameiginlegt þótt komin væru frá
sitt hvorri heimsálfunni. Þau voru
samhent í öllu því sem þau tóku sér
fyrir hendur, hvort sem þau voru að
skipta um eldhús eða vinna saman
sem fararstjórar, sem þau gerðu
oft.
Það var ekki síst notalegt fyrir
Nanný að eiga Brahim að þegar hún
greindist með brjóstakrabbamein í
janúar árið 2002. Hann stóð eins og
klettur með eiginkonu sinni í gegn-
um erfið veikindi og hún sagði okk-
ur oft frá því hvað hún væri heppin
að eiga Brahim.
Nanný tók auðvitað á þessum
sjúkdómi eins og hverju öðru verk-
efni, með bjartsýni og skörungs-
skap að leiðarljósi. Hún var okkur
vinkonunum, sem þá stýrðum tíma-
ritinu Vikunni, hvati að því að búa
til blað sem tileinkað væri barátt-
unni gegn brjóstakrabbameini.
Fyrsta slíka blaðið okkar kom út í
október 2002 og þar steig Nanný
fram og sýndi fyrst íslenskra
kvenna skurð eftir brjóstnám. Hún
var hetja, það er öllum ljóst sem
þekktu hana. Sjálf sagði hún í þessu
viðtali sem er lýsandi fyrir hana:
„Það verður líka að taka með í
reikninginn að aðstandendur taka
svona tíðindum jafnvel verr en mað-
ur sjálfur. Í minni fjölskyldu hefur
tíðkast að ráðast á vandamálin með
kaldhæðni og húmor. Sumir hafa
ekki skilið þessa afstöðu en það er
lækning í gríninu og hlátrinum.“
Þannig var Jóhanna.
Hún ætlaði ekki að deyja. Það var
ekki á stefnuskránni. Hún sagði oft:
„Ég ætla að verða allra kerlinga
elst.“ Því miður varð henni ekki að
þeirri ósk sinni og við vitum að hún
tók það nærri sér. Nanný vildi ekki
vorkunnsemi og hún þoldi ekki
væmni. Þetta er því ekki bréf til
hennar heldur lítil saga af ótrúlega
kjarkmikilli manneskju sem gaman
var að þekkja og umgangast. Núna
er hún farin frá okkur, það eigum
við erfitt með að sætta okkur við.
Það eru hins vegar mennirnir henn-
ar tveir, Brahim og Helgi Idder,
sem þjást mest og þeim sendum við
okkar dýpstu samúðarkveðjur og
vonum að minningin um einstaka
konu hjálpi þeim að yfirstíga erf-
iðustu sporin.
Elín Albertsdóttir,
Ingibjörg Bára Sveinsdóttir.
Kveðja frá Samhjálp kvenna
„Ekkert mál“ var viðkvæði góðs
félaga sem við Samhjálparkonur
sjáum á bak. Jóhanna gekk til liðs
við Samhjálpa kvenna, samtök til
stuðnings konum sem hafa greinst
með brjóstakrabbamein, árið 2002,
sama ár og hún fékk þennan sjúk-
dóm. Koma hennar var hópnum ein-
staklega mikill styrkur. Þarna var
mætt blaðakona, fagmaður, sem
aldrei vék sér undan að gerast tals-
maður okkar þegar þess var óskað.
Hún samdi ágrip af aldarfjórðungs-
gamalli sögu samtakanna árið 2003.
Hún vann ársskýrslur til Europa
Donna, Evrópusamtaka gegn
brjóstakrabbameini og til Reach to
Recovery, alþjóðasamtaka stuðn-
ingshópa kvenna með brjósta-
krabbamein. Jóhanna var fyrsti
sjálfboðaliðinn okkar sem fór á
námskeið til Mílanó á vegum Eu-
ropa Donna, og kom til baka með
hugmyndir hvernig bæta mætti hag
kvenna sem fengu sjúkdóminn og
fjölskyldna þeirra. Jóhanna var
hugmyndarík og bjó yfir miklum
kjarki. Dæmi um þann kjark er þeg-
ar tekið var viðtal við hana og sýnd-
ar myndir af henni eftir brottnám
brjósts í októberblaði tímaritsins
Vikunnar árið 2002. Þetta voru
geislandi fallegar myndir, sem
sýndu að fegurðin hverfur ekki þótt
líkaminn breytist. Einhvern tíma
var okkur sagt að þetta októberblað
hefði selst í fleiri eintökum en nokk-
urt annað fyrr og síðar.
Jóhanna var glæsileg kona með
mikla útgeislun. Hún hafði ákaflega
góð áhrif á alla sem umgengust
hana og á einhvern dularfullan hátt
varð hún miðpunkturinn án þess að
hún sýndi nokkra tilburði til athygli.
Hún bar læknum, hjúkrunarfræð-
ingum og öðru fagfólki, sem hún
fékk meðferð hjá, góða sögu. Henni
fannst allir sem stunduðu hana vera
frábærir, umhverfið jákvætt og
styðjandi og jafnvel rækjusamlok-
urnar sem hún fékk eftir hverja
meðferð alger veislukostur. Hið síð-
astnefnda sagði hún að vísu hlæj-
andi og trúlega hefði hún getað þeg-
ið einhverja tilbreytingu.
Fólk sem losnar ekki við sitt
mein, sérstaklega fólk í blóma lífs-
ins, finnur mjög fyrir þeim þunga
sem hvílir á því og fjölskyldunni,
þegar dansinn heldur áfram, krapp-
ur dans með erfiðri meðferð, hvíld,
nýju eftirliti og hræðslu við niður-
stöðurnar. Gleði yfir sigrum og sorg
þegar meðferðin gagnast ekki og
svo bjartsýni þegar ný lyf eða önnur
meðferð eru reynd. Jóhanna ræddi
þessa reynslu sína og vildi stofna
hóp sem byggi yfir þessari sömu
reynslu, hóp kvenna, sem gætu
miðlað af reynslu sinni og þannig
stutt hver aðra. Því miður entist
henni ekki aldur til að láta þessa
hugsjón rætast, en það er okkar
sem eftir lifum, að hrinda henni í
framkvæmd og mynda stuðnings-
hóp innan vébanda Samhjálpar
kvenna sem deildi þessum sérstæðu
aðstæðum í tilverunni.
Aðrir greina betur frá fjölskyldu-
högum Jóhönnu, en Brahim maður
hennar og Helgi litli sonur þeirra
voru okkar menn. Þeir komu oft á
fundi Samhjálpar kvenna, sátu í
hornsófanum, Brahim fylgdist með
fundinum og Helgi teiknaði. Þeim,
svo og öðrum ástvinum Jóhönnu,
sendum við samúðarkveðjur.
Guðrún Sigurjónsdóttir.
Með söknuði kveðjum við kjarna-
konuna Jóhönnu Á.H. Jóhannsdótt-
ir.
Við hjá Ferðaskriftofu Íslands
áttum því láni að fagna að hafa Jó-
hönnu í vinnu sem fararstjóra um
árabil. Hún sat við stjórnvölinn í
Albufeira í Portúgal nokkur sumur
en oftast voru það framandi áfanga-
staðir sem áttu hug hennar. Hún og
Brahim eiginmaður hennar unnu
saman í Marmaris og á Antalya í
Tyrklandi vor og haust undanfarin
ár. Jóhanna var þannig persóna að
hún gat vafið Tyrkjunum um fingur
sér og fengið þá til að gera strax
það sem þeim fannst í lagi að bíða
með til næsta dags.
Örlög Jóhönnu í einkalífinu voru
ráðin þegar hún tók að sér farar-
stjórn í Agadir í Marokkó og kynnt-
ist Brahim, sem var ráðinn henni til
halds og trausts af umboðsmanni
staðarins. Þar mættust tvö hjörtu
sem slógu í takt upp frá því. Í okkar
huga voru þau alltaf sem eitt. Sam-
an eignuðust þau Helga, augastein
foreldra sinna.
Skörungsskapur og glaðlegt við-
mót var það sem einkenndi Jóhönnu
og vandamál voru til að leysa þau –
eða líklega sá hún viðfangsefnin
aldrei sem vandamál, heldur verk-
efni. Hún var skarpgreind og ein-
staklega vel máli farin. Þessir eig-
inleikar nutu sín vel í skoðunar-
ferðum þar sem hún upplýsti fólk
um siði og venjur á framandi slóð-
um.
Jóhanna var einstaklega lipur og
snögg til verka, bóngóð með ein-
dæmum og tók hún oft með litlum
fyrirvara að sér að skrifa upplýs-
ingar um ferðir og áfangastaði bæði
á vef fyrirtækisins og í sérferða-
bæklinga. Á mörgum samveru-
stundum okkar fengum við að kynn-
ast húmornum hennar, bjartsýni og
fallegri lífssýn.
Við kveðjum Jóhönnu með sökn-
uði og sendum Brahim, Helga og
öðrum ástvinum hennar innilegar
samúðarkveðjur.
Starfsfólk Ferðaskrifstofu
Íslands, Úrvals-Útsýnar og
Plúsferða.
Ég sá Jóhönnu fyrst á fundi hjá
Samhjálp kvenna, þar sem hún var
ásamt yndislegu mönnunum í lífi
sínu, Briham manninum sínum og
Helga syni þeirra. Þau voru öll svo
falleg, dökk á brún og brá og ein-
hvern veginn svo lík, öll þrjú. Við
Jóhanna vorum báðar í lyfjameðferð
við brjóstakrabbameini á þessum
tíma og vorum upp frá þessari
stundu yfirleitt saman í meðferð á
fimmtudögum. Jóhanna var alltaf
svo smart og flott og svo skemmti-
leg. Það var ekki alltaf sorg og leiði í
lyfjameðferðinni á göngudeild
krabbameinsdeildar Lsp., síður en
svo, stundum var bara heilmikið fjör
hjá okkur, rætt um alla mögulega
hluti og gert að gamni sínu, enda
þetta hluti af okkar raunverulega
lífi og hví ekki að reyna að hafa það
svolítið skemmtilegt.
Ég og vinkonur mínar stofnuðum
gönguhópinn Göngum saman síðast-
liðið vor og ákváðum að taka þátt í
göngu í New York í október nk. til
styrktar rannsóknum og meðferð á
brjóstakrabbameini.
Við Jóhanna höfðum rætt það áð-
ur að það væri gaman að stefna að
því að fara í þessa göngu saman og
ákvað hún að slást í hópinn. Við
ræddum málin og hlökkuðum til að
taka þátt í þessu ævintýri sem við
ættum þarna í vændum. En hún fer
ekki í þessa ferð með okkur því í
sumar fór að halla undan fæti, sjúk-
dómurinn varð skæðari og tók mik-
inn toll af þreki hennar. Samt hélt
hún voninni og trúnni á bata og
húmornum góða þótt útlitið væri
ekki gott. Það voru forréttindi að
kynnast henni og fyrir það vil ég
þakka.
Hópurinn Göngum saman sendir
feðgunum Briham og Helga og öðr-
um ástvinum Jóhönnu innilegar
samúðarkveðjur.
Gunnhildur Óskarsdóttir.
Jóhanna Á. H.
Jóhannsdóttir
 Fleiri minningargreinar um Jó-
hönnu Á. H. Jóhannsdóttur bíða birt-
ingar og munu birtast í blaðinu á
næstu dögum.