Lesbók Morgunblaðsins - 24.05.2008, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. MAÍ 2008 7
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnart@mbl.is
Neil Diamond, söngvaskáldiðknáa, sá sér leik á borði ár-
ið 2005 og vann plötu með Rick
Rubin, hinum goðumlíka upp-
tökustjóra. Þetta útspil reyndist
happadrjúgt en ein af sérgreinum
Rubins hefur einmitt verið að
taka góða og gegna tónlist-
armenn, sem hafa séð bjartari
daga, og setja þá í Rubin–
yfirhalningu sem í tilfelli Johnnys
Cash snerist um að kveikja á ein-
um hljóðnema, setja kassagítar í
hendurnar á þeim gamla og labba
í burtu. Ekki þarf að fjölyrða um
útkomu þeirra æfinga og á líkan
hátt naut þetta samstarf Rubins
og Diamonds, sem skilaði sér í
plötunni 12 Songs, nokkurrar
hylli og fékk tvo þumla upp frá
málsmetandi rýnum. Þeir félagar
hafa nú endurtekið leik en nýút-
komin er platan Home Before
Dark. Skipti engum togum að
platan fór rakleitt í fyrsta sæti
hins nafntogaða Billboardlista í
Bandaríkjunum, með sölu upp á
nærfellt 150.000 eintök í fyrstu
útgáfuvikunni, sem er met fyrir
Diamond, en hann hefur aldrei á
ferlinum náð toppnum. Sló hann
jafnframt met með því að vera
elsti listamaðurinn í sögunni til
að ná þessum árangri, en Dia-
mond er 67 ára. Fyrra metið átti
sjálfur Bob Dylan, sem sigldi á
toppinn fyrir tveimur árum með
plötu sinni Modern Times. Platan
fór þá líka á toppinn í Bretlandi.
Að sögn Diamonds hófu hann og
Rubin vinnu við plötuna nokkrum
vikum eftir þá síðustu og kom
„aldrei annað til greina en að
vinna saman aftur“.
  
Courtney Love er í þeirri mið-ur skemmtilegu stöðu að
vera þekktari fyrir alls kyns
ærslagang og fíflalæti fremur en
tónlist, en það á
víst að heita
hennar aðal (eða
hvað?). Þessi
ekkja eins
áhrifamesta
rokkara heims,
Kurts Cobains,
hefur átt sér-
staklega erfitt
uppdráttar hvað
lífsins list varðar
síðustu árin en hefur þó, góðu
heilli, náð að skrapa saman orku
til að vinna að nýrri sólóplötu og
ber hún vinnuheitið Nobody’s
Daughter. Kæmi hún út í kjölfar
plötunnar America’s Sweetheart
sem er fyrsta sólóplata söngkon-
unnar (2004). Orðrómur var á
kreiki fyrir stuttu um að Love
hefði tekið sig til og hent öllu því
efni sem var komið á band til
þessa. Hún hefur nú þvertekið
fyrir slíkt og setti tilkynningu
þar um á myspace-síðu sína. Eitt-
hvað af efni plötunnar, sem hefur
verið nokkuð drjúgan tíma í
vinnslu, hefur lekið út á netið og
m.a. þess vegna hafa sum lögin
verið endurunnin og spánný hafa
og verið að bætast við. Platan,
sem er í upptökuumsjá Lindu
Perry, kemur að öllum líkindum
út í júlí þó að ekkert sé hægt að
staðfesta í tilfelli ólíkindatólsins
Love. Þá hefur Billy Corgan,
leiðtogi Smashing Pumpkins, lagt
hönd á plóg. Perry er bjartsýn á
væntanlega plötu og segir Love
besta textasmið dægurtónlist-
arinnar frá upphafi, að und-
anskildum Bob Dylan. Einmitt
það já …
TÓNLIST
Courtney Love
Neil Diamond
Eftir Ólaf Guðstein Kristjánsson
olafurgudsteinn@gmail.com
Ein af þekktari sveitum bandarískujaðarsenunnar í gegnum tíðina erTexas-hljómsveitin Butthole Surfers.Og eitt magnaðasta og frumlegasta
verk (þau voru mörg hver ansi frumleg) þeirrar
sveitar er Locust Abortion Technician, sem leit
dagsins ljós árið 1987 hjá Touch & Go. Enn
þann dag í dag er einhver ótrúlega ferskur og
áhrifaríkur tónblær sem það verk gefur frá sér.
Hafði platan til að mynda ómæld áhrif á fyrstu
útgáfu hljómsveitar sem undirritaður var með-
limur í og fékk mann til að sjá rokkhefðina í
nýju ljósi; að vert væri að snúa upp á hana og
afbaka til að ramba hugsanlega á eitthvað
ferskt, en ekki bara að apa eftir henni.
Butthole Surfers á rætur að rekja til pönks-
ins, þótt aldrei hafi hún spilað það sem kalla
mætti hreinræktað pönk. Andi pönksins og
virðingarleysi fyrir hinu gamla svífur þó ætíð
yfir vötnum. Sveitin varð svo reyndar svo fræg
að fyrsta plata hennar, Brown Reason, kom út
á vegum útgáfufyrirtækis Dead Kennedys-
goðsins Jello Biafra, Alternative Tentacles.
Tónlist Butthole Surfers hefir löngum haft
það orð á sér að vera helst til rugluð og kaótísk
(allavega eldri verkin), en jafnframt frumleg og
skemmtileg. Slíkt á einnig við um téða plötu.
Og ef maður tekur upp skilgreiningarhanskann
mætti hugsanlega notast við eitthvað líkt og
geðveikisleg-póst-pönk-rokktónlist. Það er
nefnilega ekki svo auðvelt að ætla sér að skil-
greina þessa tónlist. Hægast væri reyndar að
kalla hana rokktónlist, sem þó væri fullmikil
einföldun. Tónlistin er þó, að segja má, hefð-
bundin í grunninn; rokk í anda sveita líkt og
Led Zeppelin og Black Sabbath og er margar
tengingar við slíka tónlist að finna. Til dæmis
„pródúseraði“ John Paul Jones plötu þeirra In-
dependent Worm Saloon frá 1991 og fyrsta lag
Locust Abortion Technician heitir „Sweet Lo-
af", sem er vísun í Black Sabbath lagið „Sweet
Leaf" af Master of Reality (1971). Raunar er
grunnstefi þess lags stolið í „Sweet Loaf.“ Inni-
halda Butthole Surfers lög oft fjöldann allan af
slíkum vísunum. Sjálfir hafa meðlimir sveit-
arinnar kallað lög sín „ljóta stjúpsystur týp-
ískra rokklaga.“
Ofan á það sem kalla mætti í hefðbundnari
kantinum er skeytt stórundarlegum gít-
arsólóum, afturábak óhljóðagjörningum og ein-
hvers konar absúrd metal (hvað sem það nú
er). Sem dæmi um undarlegheit má nefna lagið
„22 going on 23“. Þar er tekin rödd konu einnar
úr útvarpinu, þar sem hún rekur margvíslegar
raunir sínar. Ofan á það er bætt einhverju sem
best væri að lýsa sem satanískum hávaðavegg
...
Það er líka annað sem einkennir plötuna, það
er að segja tilkomumiklir hávaðaveggir, sem
færir eru um að nísta merg og bein. Það
skrýtna er þó að þrátt fyrir allan þann hávaða
og furðutónaflóð sem vissulega auðkennir verk-
ið er það engu að síður mjög melódískt og jafn-
vel á köflum til þess fallið að syngja með.
Á Locust Abortion Technician er sem sagt
leitast eftir því að smíða eitthvað nýtt á göml-
um meiði; rokkhefðum. Og útkoman er vægast
sagt snilldarleg og frumleg tónsmíð.
POPPKLASSÍK
Ljót stjúpsystir hinna
týpísku rokkplatna
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnart@mbl.is
C
OSTELLO hefur alltaf gert ná-
kvæmlega það sem honum sýnist
og væmnar ballöður eins og
„She“, sem finna má í vellíð-
unarmyndinni Notting Hill, sitja
eins og ekkert sé við hlið organdi
fenjablúsrokkssýru eins og finna má í opn-
unarlagi síðustu Impostersplötu, „Button my
Lip“. Costello virðist einfaldlega hugfanginn af
tónlist og þarf greinilega að prófa allt, þörf sem
hefur ágerst með árunum en á síðustu tíu árum
hefur hann snarað út djassplötum (bæði venju-
legum og sýrðum), plötum með klassísku efni og
kokkteiltónlist og meðfram því lagst í einslags
rannsóknir á tónlistararfleifð Bandaríkjanna en
síðasta „vinnuskýrsla“ var platan The River in
Reverse, plata sem hann vann með New Orleans-
búanum Allen Toussaint, og innihaldið rytma- og
blústónlist frá því svæði.
Menn hafa bókstaflega aldrei hugmynd um
hverju Costello tekur upp á næst.
Hraði
Eins og til að undirstrika þennan frjálsa anda
kom Momofuku fyrst út 22. apríl og það eingöngu
á vínylformi. Með plötunni fylgdi spjald með nið-
urhalslykli sem var hægt að ræsa 1. maí en
geisladiskurinn rak svo lestina viku síðar. Um-
búðirnar eru ef satt skal segja fremur hrörlegar,
eins og þær séu viljandi ódýrar og lagalistinn aft-
an á er tvískiptur, talað er um „side one“ og „side
two“, líkt og geisladiskurinn sé illnauðsynlegt af-
rit af vínylplötu, eingöngu framleiddur til að fylla
upp í þarfir kaupenda (og reyndar átti platan
aldrei að koma út þannig). Endurreisn vínylsins
er kannski eftir allt saman annað og meira en
óraunhæfar vonir og þrár hjá unnendum „forms-
ins fullkomna“.
Costello segir að lítið hafi verið um kynningar
eða fjölmiðlaupphitun, einfaldlega þar sem að
vinnsluhraði plötunnar var svo mikill. Tildrög
Momofuku eru þau að Costello var að vinna að
væntanlegri sólóplötu Jenny Lewis sem er söng-
kona nýrokksveitarinnar Rilo Kiley. Sú sveit átti
eina af betri plötum síðasta árs, Under the Black-
light og árið þar á undan gerði Lewis hina frá-
bæru Rabbit Fur Coat ásamt The Watson Twins.
En það er ekki bara Costello sem er með puttana
í næstu sólóplötu Lewis heldur og félagar hans úr
Imposters, þeir Davey Faragher og Pete Thomas
(fjórði Imposterinn eða svikahrappurinn er Steve
Nieve). Sú vinna gat síðan af sér Momofuku, nán-
ast til hliðar við þá plötu, og ljær Lewis nokkrum
lögum rödd sína. Fleiri stjörnur úr amerískri
neðanjarðartónlist koma þá að plötunni, eins og
Jonathan Rice, unnusti Lewis, og Dave Scher, úr
Beachwood Sparks og All Night Radio.
Núðlur
Af þessu má sjá að Costello nýtur óskoraðrar
virðingar hjá sér miklu yngra fólki, enda nóg af
broddi og listrænni vigt eftir í sálarkvikunni. Við
fyrstu hlustun er Momofuku enda víruð og hrá og
stutt meðgangan endurspeglast í knýjandi og
áleitnum hljómi. Lögunum er ruslað út, það er
ekkert verið að hanga yfir þeim. Það er því eitt-
hvað hreint og tært við plötuna, þar sem enginn
tími gafst til að hugsa sig um tvisvar, en um leið
er eitthvað skítugt og gruggugt við hana, því að
fínpússningar og yfirhalningar eru engar. Platan
spratt einfaldlega fram líkt og nýfætt barn, út-
atað í slími og viðbjóði en auðvitað „hreint og
ósnortið“ líka.
Costello hóf vinnu við plötuna með því að bóka
hljóðver í Los Angeles í sex daga, síðasta febr-
úar. Þá voru tíu lög tekin upp og eitt þeirra, „Par-
don Me Madam, My Name Is Eve“, er frá þeim
tíma er Costello var að skrifa lög með kántrí-
drottningunni Lorettu Lynn á síðasta ári. Platan
er þá skírð í höfuðið á Momofuku Ando, þeim er
fann upp skyndinúðlurnar eða „Cup Noodle“.
Costello segir það vel við hæfi, enda hafi platan
orðið til í skyndingu. „Það eina sem við þurftum
að gera var að bæta við smávatni.“
Bara smávatn út í
Eftir dufl og daður við hinar ólíkustu stefnur
undanfarin ár er Elvis Costello loksins tilbúinn
til að skella sér aftur í sveitt og hrátt rokkið. Á
Momofuku, plötunni sem er vettvangur fyrir
þær æfingar, hóaði hann saman sveit sinni The
Imposters en síðasta verk hans með henni var
The Delivery Man (2004), sem er ein lofaðasta
plata Costellos fyrr og síðar. Vonir og væntingar
okkar dauðlegu eru því eðlilega í hæstu hæðum.
Broddur Costello nýtur óskoraðrar virðingar hjá sér miklu yngra fólki, enda nóg af broddi.