Morgunblaðið - 21.06.2008, Page 30

30 LAUGARDAGUR 21. JÚNÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ÞRÍR af áköfustu
talsmönnum þess að Ís-
lendingar gangi í ESB
hafa nú tjáð sig um
kosninganiðurstöður í
Írlandi þar sem þjóðin
hafnaði frekara sam-
runaferli aðildarþjóð-
anna. Írar eru eina
þjóðin sem fær að kjósa
um svokallaðan Lissa-
bonsamning en áður höfðu Frakkar
og Hollendingar hafnað sömu hug-
myndum að auknum samruna þjóð-
anna í þjóðaratkvæðagreiðslum.
Fyrstur til að gefa út opinbera
skýringu á írsku niðurstöðunni var
Árni Páll Árnason þingmaður Sam-
fylkingarinnar sem lýsti því yfir,
væntanlega þá fyrir hönd írskra kjós-
enda, að þeir hefðu í reynd verið að
meina allt annað en að hafna Lissa-
bonsáttmálanum.
Næstur kom varaformaður Sam-
fylkingarinnar sem lýsti því yfir að
kjósendur gætu ekki haft rétt fyrir
sér þegar svo víðtæk samstaða væri
um málið meðal stjórnmálamanna.
Þriðja yfirlýsingin barst svo frá
Baldri Þórhallssyni forstöðumanni
Smáríkjaseturs HÍ sem taldi fráleitt
að smáríki eins og Írland fengi að
hafna jafn göfgum áformum stórþjóð-
anna og nú væri ekki annað að gera
en að Írar kysu aftur og kysu þá rétt!
Nýr lýðræðisskilningur
Evrópusambandið hefur á und-
anförnum árum innleitt nýjan og afar
vafasaman skilning á lýðræði þar sem
litið er á almennar kosningar almenn-
ings sem leið til að þvinga fram
ákveðna og fyrirframgefna niður-
stöðu.
Þannig töluðu talsmenn ESB
blygðunarlaust um það sem smáholu í
veginum þegar Frakkar og Hollend-
ingar höfnuðu efnisatriðum Lissa-
bonsáttmálans í stjórn-
arskrárkosningum árið
2005. Niðurstaðan varð
því ekki sú að taka mið
af afstöðu almennings
og sveigja af leið. Þess í
stað var komið í veg fyr-
ir að fleiri þjóðir álf-
unnar fengju að lýsa af-
stöðu sinni og sömu
ákvæði innleidd með
nýju nafni. Sú innleið-
ing heitir Lissabon-
samningur og um hann
skal ekki kosið í Evr-
ópulöndunum enda vitað að hann yrði
víða felldur.
Þannig er stefna ESB skýr og vilji
almennings getur aldrei orðið til ann-
ars en trafala en aldrei breytt þeirri
stefnu. Enda svo um hnúta búið í
málatilbúnaði ESB að alltaf er hægt
að saka almenning um skilningsleysi.
Raunar skilur enginn til fulls þá doðr-
anta sem samband þetta sendir frá
sér og síst þeir sem berjast af mestri
ákefð fyrir frama ESB. Þar ræður
trú en ekki skilningur. Því er talið
rétt og skylt að almenningur kjósi
aftur og aftur þar til hann sér ljósið
og kýs rétt.
Leiðarahöfundur Fréttablaðsins
túlkar atburði í ljósi þessa rétttrún-
aðar og segir að auðvitað verði Bruss-
elvaldið nú að leggja sig betur fram
um að sannfæra almenning til þess að
slys eins og það sem varð í Írlandi
endurtaki sig ekki. Hjá rétttrúuðum
er auðvitað útilokað að sveigja eigi
stjórnarstofnanir að vilja almennings
eða að niðurstöður kosninga ráði ein-
hverju. Það er almenningur sem á að
trúa og hlýða.
Sænska leiðin og
írska fullveldið
Sænska leiðin inn í ESB er reynd-
ar afar gott dæmi um þá lýðræðisást
sem ESB-sinnar bera. Þar í landi
barðist minnihlutinn fyrir aðild um
langt árabil og náði þeirri einstöku
stöðu að efna til kosninga á því
augnabliki í þjóðmálaumræðunni að
þá var meirihluti fyrir aðild.
Síðan þá hefur staðan oftast verið
sem áður – meirihlutinn er andvígur
aðild þjóðarinnar að ESB en fær sig
hvergi hrært. ESB er ekki klúbbur
sem þjóðir ganga í og úr af léttúð
heldur endanlegur og lokaður fé-
lagsskapur sem engin dæmi eru um
að þjóð komist út úr og til fyrra full-
veldis. Og þetta er leiðin sem íslensku
ESB-sinnarnir vilja leiða þjóð sína.
Enginn þeirra hefur svarað því
hversu oft yrði kosið á Íslandi.
Það gætu að vísu verið nýir tímar
framundan, þökk sé skýrum ákvæð-
um írsku stjórnarskrárinnar um full-
veldisafsal. Ástæða þess að kosið var
um Lissabonsáttmálann á Írlandi eru
skýr ákvæði stjórnarskrárinnar þar í
landi um að fullveldisafsal geti ekki
farið fram nema með þjóðaratkvæða-
greiðslu.
Fari svo að Írar reynist staðfastir í
sinni afstöðu er eina leið Bruss-
elvaldsins að vísa þessum frændum
okkar út úr klúbbnum. Samrunaferli
sem miðar að evrópsku stórríki getur
vitaskuld ekki orðið ef ein þjóð beitir
neitunarvaldi sínu sem hefur verið
virt innan ESB.
En þetta voru líka síðustu forvöð
því Lissabonsamningurinn ógildir um
aldur og ævi neitunarvald einstakra
þjóða. Og inn í slíkt Evrópusamband
eiga engar smáþjóðir erindi.
Lýðræðisást ESB-sinna
Bjarni Harðarson
skrifar um
Evrópumál
»En þetta voru líka
síðustu forvöð því
Lissabonsamningurinn
ógildir neitunarvald ein-
stakra þjóða… í slíkt
Evrópusamband eiga
engar smáþjóðir erindi
Bjarni Harðarson
Höfundur er alþingismaður.
„BORGARRÁÐ
samþykkti á fundi sín-
um í morgun að veita 4
milljóna króna styrk
svo hægt verði að hafa
gjaldfrjálsan aðgang
að útitónleikum í
Laugardalnum. Tón-
leikarnir eru haldnir til
stuðnings þorskinum. Hann er í
bráðri útrýmingarhættu og hvatt er
til þess að nýtingu hans verði hætt.
Listamennirnir sem koma fram á
tónleikunum munu ekki þiggja
greiðslur fyrir vinnu sína.“
Ofangreind „frétt“ er að sjálf-
sögðu bull og vitleysa. Hins vegar
hefur borgarráð samþykkt að veita
tilgreinda upphæð til styrktar tón-
leikum Bjarkar og Sigur Rósar í
Laugardalnum 28. júní. Á vef
Reykjavíkurborgar kemur fram að
tónleikarnir eigi að vera fjöl-
skylduvænir. Borgarstjóri fagnar
frumkvæði tónleikahaldaranna og
segir þetta einstakt tækifæri fyrir
borgarbúa að njóta tónlistar fræg-
ustu tónlistarmanna landsins í einni
af útivistarperlum borgarinnar.
Hvergi er að finna upplýsingar um
að tilefni tónleikanna sé neitt nema
að skemmta borgarbúum. Nú get ég
upplýst lesendur um að yfirskrift
tónleikanna er „Náttúra“. Gott og
vel, geta ekki allir verið sammála um
að rétt sé af Reykjavíkurborg að
styrkja tónleika þar sem áhersla er
lögð á náttúru Íslands? En þegar að
er gáð kemur í ljós samkoman snýst
í raun fyrst og fremst
um að Íslendingar eigi
að hætta að virkja
orkuauðlindir sínar og
stöðva frekari upp-
byggingu orkufreks
iðnaðar. Málið er sem
sagt hápólitískt og þá
er spurningin hvort
eðlilegt sé að Reykja-
víkurborg styðji sam-
komuhaldið? Ég skil
vel að núverandi borg-
arstjóri styðji málið,
hann er samkvæmur
sjálfum sér þar. Spurningin er frek-
ar þessi: styður Sjálfstæðisflokk-
urinn í borgarstjórn pólitíska
stefnuyfirlýsingu af þessu tagi? Nú
er það svo að fátt kemur manni leng-
ur á óvart í málflutningi sjálfstæð-
ismanna í borginni. Öll vitleysan í
kringum REI og Orkuveituna er nóg
til að æra óstöðugan. Mér kemur
samt á óvart að borgarstjórn-
arflokkur Sjálfstæðismanna skuli til-
einka sér boðskap tónleikahald-
aranna. Hvaða skilaboð er hér verið
að senda borgarbúum sem starfa í
álverum, orkufyrirtækjum, verk-
fræðistofum og fleiri fyrirtækjum
sem á einn eða annan hátt tengjast
nýtingu orkuauðlinda landsmanna?
Hvernig skyldu Norðmenn bregð-
ast við ef borgaryfirvöld í Osló færu
að styrkja umhverfissamtök og
þekkta einstaklinga þar í landi til
baráttu fyrir því að hætta þegar í
stað að nýta olíu og gas við strendur
Noregs?
Ég er enginn sérstakur talsmaður
álvera en fram að þessu hafa erlend
fyrirtæki í þeirri grein verið nánast
ein um að hætta fé sínu til fjárfest-
inga í atvinnulífinu hér á landi. Nú
er þetta að breytast og margir nýir,
áhugaverðir fjárfestar á öðrum svið-
um hafa áhuga á að koma hingað
með sína starfsemi. Þá má það ekki
gerast að við höfum ekki orku til að
bjóða þeim. Svo virðist hins vegar að
fáir stjórnmálamenn þori lengur að
gangast við því að þeir styðji áfram-
haldandi nýtingu orkuauðlinda
landsmanna, í öllu falli er ekki of-
framboð á slíkum yfirlýsingum. Ég
er sannfærður um að meirihluti Ís-
lendinga er ekki samþykkur því að
við afsölum okkur nýtingarrétti,
enda væri slíkt hreint ekki til hag-
sældar fyrir land og þjóð.
Ekki má skilja orð mín svo að ég
hafi eitthvað á móti Björk eða Sigur
Rós. Þvert á móti: ég er mikill aðdá-
andi Sigur Rósar og finnst liðsmenn
sveitarinnar einlægir í sínum mál-
flutningi. Mér finnst hins vegar ekki
rétt að fjármunum sé varið úr borg-
arsjóði til styrktar samkomu af
þessu tagi. Rétt er að tónlistarmenn-
irnir sjálfir og pólitískir samherjar
þeirra beri þann kostnað sem til fell-
ur, ekki skattgreiðendur í Reykjavík
– frekar en af pólitískum samkomum
yfirleitt.
Reykjavíkurborg styður tón-
leika gegn veiðum á þorski
Kristján Krist-
insson skrifar um
stuðning Reykjavík-
urborgar við menn
og málefni
»Rétt er að tónlist-
armennirnir sjálfir
og pólitískir samherjar
þeirra beri þann kostn-
að sem til fellur, ekki
skattgreiðendur í
Reykjavík.
Kristján Kristinsson
Höfundur er efnaverkfræðingur.
HVAÐ veistu betra
en fá að hvíla í örmum
þess sem þú elskar, í
örmum þess sem elsk-
ar þig. Þú finnur að þú
ert hluti af einhverju.
Einhverju meiru og
dýpra en þú ert sjálf-
ur. Það er ljúft en jafn-
framt getur það verið
sárt. Þú ert gefandi og
þú ert þiggjandi. Þú
ert í hlutverki sem þú
kannt ekki og ræður
illa við en þráir að fá
að njóta og skalt endi-
lega takast á við. Já,
láttu það eftir þér og
njóttu þess af ástríðu.
Ástin er nefnilega
eins og galdur sem við
skiljum ekki en getum
og megum upplifa. Við
getum meðtekið hana
og þegið hana, hvílt í
henni, notið hennar og
gefið hana.
Ástin er allt í senn, svo viðkvæm
og vandmeðfarin, brothætt og sár,
en jafnframt svo vermandi og falleg,
ljúf og sönn, djúp og varanleg.
Ástin er skjól, vígi og skjöldur,
hún umber, er þolinmóð, styður,
uppörvar og hvetur.
Sönn ást breiðir yfir
lesti, hún er gegnheil og
svíkur ekki. Hún gefst
ekki upp og yfirgefur
ekki, því hún fellur
aldrei úr gildi.
Ástin er hvorki um-
búðir né útlit. Og hvorki
girnd, né losti, heldur
bál sem kviknar. Henni
þarf að halda við svo
glóðin kulni ekki og
slokkni.
Dýrmætari en gull
Hversu ljúft er að
finna ástina um sig
leika. Hún er dýrmæt-
ari en allt heimsins gull.
Hún er heitari en sólin
að degi og rómantískari
en tunglið um nætur.
Hún er sem töfralyf,
dýrðarsveigur, him-
neskur ljómi, eilífðar
hnoss.
Ljóð sem lifa
Börnin okkar eru ljóð
ort af okkur saman.
Ljóð sem lifa. Ávöxtur ástar, óður til
lífsins. Lífs sem við kveikjum saman,
með Guðs hjálp. Lífs sem heldur
áfram og verður aldrei afmáð.
Ástin blómstri
Sigurbjörn Þor-
kelsson skrifar
um ástina
Sigurbjörn Þorkelsson
» Sönn ást
breiðir yfir
lesti, hún er
gegnheil og
svíkur ekki.
Hún gefst ekki
upp og yfirgefur
ekki, því hún
fellur aldrei úr
gildi.
Höfundur er ljóðskáld og rithöf-
undur, áhugamaður um ástina og
framkvæmdastjóri Laugarneskirkju.
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
NEYTENDASAMTÖKIN veittu at-
hygli grein sem birtist á bls. 2 í bíla-
blaði Morgunblaðsins hinn 13. júní sl.
Um var að ræða pistil þar sem Leó M.
Jónsson vélatæknifræðingur svaraði
spurningum almennings varðandi
hugsanlega galla á bifreiðum.
Þessi umfjöllun um hugsanlega
galla á bifreiðum er vissulega góðra
gjalda verð en þó var í svari Leós að
finna ákveðnar lögfræðilegar rang-
færslur sem samtökin vilja koma á
framfæri athugasemdum við.
Í fyrsta lagi var í svarinu vísað til
reglna kaupalaga. Hið rétta er að ef
einstaklingur (neytandi) kaupir hlut
af aðila sem hefur atvinnu af sölunni
(t.d. bílaumboð) gilda um viðskiptin
lög um neytendakaup sem veita kaup-
anda nokkuð ríkari rétt heldur en
kaupalögin. Þá eru lög um neytenda-
kaup ófrávíkjanleg svo ekki má veita
neytanda minni rétt en lögin kveða á
um. Þegar leyst er úr lögfræðilegum
ágreiningi, eða réttarstaða aðila
könnuð, er vissulega mikilvægt að vís-
að sé í rétta lagabálka.
Í öðru lagi var talað um að seljandi
bæri tveggja ára ábyrgð vegna galla í
nýjum hlut. Hið rétta er að neytandi
hefur, samkvæmt neytenda-
kaupalögum, almennt tveggja ára
kvörtunarfrest komi upp gallar í sölu-
hlut – og gildir sú regla jafnt um nýja
hluti og notaða. Þessi kvört-
unarfrestur er lögbundinn, en hins
vegar er um ábyrgð að ræða þegar
seljandi lofar einhverju eða tekur á
sig skyldur sem eru umfram laga-
skyldu. Það á ekki að gefa út ábyrgð-
aryfirlýsingu nema hún veiti kaup-
anda ríkari rétt en hann á samkvæmt
lögum.
Þá er einnig í neytendakaupalögum
að finna svokallaða fimm ára reglu
sem gerir það að verkum að kvört-
unarfrestur vegna galla í hlutum sem
ætlaður er verulega lengri ending-
artími en gildir um söluhluti almennt
er fimm ár. Þetta hefur í för með sér
að þegar um er að ræða stærri og end-
ingarbetri hluti, eins og t.a.m. sófa,
uppþvottavélar, þvottavélar og ís-
skápa, hefur neytandi fimm ár til að
kvarta vegna galla. Þessi regla ætti
einnig að gilda um bíla – enda er þeim
ætlaður lengri líftími en söluhlutum
almennt. Þetta hefur í för með sér að
alveg óháð þriggja ára verk-
smiðjuábyrgð hefur neytandi fimm ár
til að kvarta vegna galla í bifreið.
Neytandinn þarf þó, séu meira en sex
mánuðir liðnir frá því hann fékk bíl-
inn, að sýna fram á að um galla sé að
ræða.
Það er því ekki rétt sem í greininni
segir að þriggja ára ábyrgð sé hrein
viðbót við lögin. Sé um galla í bifreið
að ræða hefur neytandinn, samkvæmt
lögum, fimm ár til að tilkynna um gall-
ann (að því gefnu vitaskuld að hann
dragi það ekki óhóflega frá því gallans
varð vart). Svokölluð verksmiðjuá-
byrgð er því alls engin viðbót þegar
um neytendakaup er að ræða, nema í
henni felist loforð um að bæta úr
ágöllum sem ekki teldust gallar í
skilningi laganna.
HILDIGUNNUR
HAFSTEINSDÓTTIR
lögfræðingur
Neytendasamtakanna.
Athugasemd vegna
pistils um galla
við bifreiðakaup
Frá Hildigunni Hafsteinsdóttur