Lesbók Morgunblaðsins - 08.11.2008, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. NÓVEMBER 2008 Lesbók 7TÓNLIST
V
ið þokumst æ lengra og dýpra inn í hlýjan
helli sýrupoppsins og rökrétt að enda á
plötu sem er eingöngu til á vínyl og
kassettu og hljómar eins og hún hafi verið tek-
in upp á ónýtt kassettutæki. Á meðan {{{Sun-
set}}} fæst við drama og stærð og The Music
Tapes vinnur með gamla, heimilislega hljóma er
War einhvers staðar lengst úti í geimnum,
sendandi brotakennt, stórskrítið popp til jarð-
arinnar með ónýtum sendi sem brakar bæði og
brestur í.
Ekki þarf að koma á óvart að lítið er vit-
að um þennan mann, haldbærar
upplýsingar um líf og störf jafn
þokukenndar og tónlistin. War ku
vera frá Brooklyn og er/var með-
limur í hljómsveitinni Chas.Mtn
sem á eina breiðskífu að baki,
Hugs, sem minnir sumpart á það
sem War er að gera í dag. Ekki þarf
að fjölyrða um að þetta er engin
venjuleg plata; hljóðheimurinn er svo verptur,
sýrður og „ofskynjunarlegur“ að hausinn á
manni fer eiginlega ósjálfrátt að snúast. Maður
fer á tripp án þess að snerta á neinu vafasömu
og skítugu, „ófullkomni“ og umfram allt lifandi
hljómurinn er óendanlega heillandi. War vinnur
að mörgu leyti með sígild minni og hefur mik-
inn snertiflöt við sýrurokkshöfðingja á borð við
Roky Erickson, Skip Spence og Syd Barrett og
á stundum heyrir maður jafnvel í lágfitlskóng-
unum í Guided by Voices. Platan er
barmafull af hugmyndum og War á
auðheyranlega fullt í fangi með þær
og ræður eiginlega varla við að vinna
úr þeim. Þeir sem hrifist hafa af Ar-
iel Pink og vel sýrðu og surgandi en
um leið ofurmelódískri, nánast dá-
leiðandi tónlist hans verða ekki
sviknir af þessari plötu (og sá
snillingur kom reyndar að hljóm-
jöfnun plötunnar).
New Raytheonport | Gary War
Hugmyndastríðið
S
umarið 1989 varð Dave Mustaine, leið-
togi bandarísku þrasssveitarinnar
Megadeth, fyrir því óláni að aka á kyrr-
stæðan bíl sem til að bæta gráu ofan á
svart var í eigu lögreglumanns á frívakt. Þegar
betur var að gáð kom í ljós að kappinn var
fleytifullur af fíkniefnum og hafði í þokkabót
ábót í fórum sínum. Hann var því umsvifalaust
færður í fangageymslur. Enda þótt Mustaine
hafi ekki gert sér grein fyrir því á þeirri stundu
átti þessi gjörningur eftir að færa honum mikla
gæfu. Dómstólar gáfu honum nefnilega fyr-
irmæli um að fara í fíkniefnameðferð.
Enginn efast um tónlistarhæfileika Mustai-
nes en ferill hans fram að þessu hafði einkennst
af endalausum árekstrum. Hann var sem frægt
er rekinn með skít og skömm úr Metallica fyrir
drykkjuskap skömmu áður en rokkskrímslið
hljóðritaði sína fyrstu plötu og hafa þeir James
Hetfield og Lars Ulrich eldað grátt silfur síðan.
Mustaine stofnaði þá Megadeth, þétt band sem
þrassaði í sama anda og Metallica.
Eftir tvær prýðilega heppnaðar plötur, Kill-
ing Is My Business … and Business Is Good!
(1985) og Peace Sells … but Who’s Buying?
(1986), skarst í odda með Mustaine og gítarleik-
aranum Chris Poland og trymblinum Gar
Samuelson og var þeim báðum vísað á dyr.
Ástæðan, merkilegt nokk: Óregla.
Inn komu gítarleikarinn Jeff Young og
trommarinn Chuck Behler fyrir þriðju breið-
skífuna, So Far, So Good … So What! (1988),
sem fékk blendna dóma. Ekki leið þó á löngu
uns Mustaine lenti upp á kant við þá líka
og áður en So Far-túrinn var á
enda höfðu þeir báðir verið
látnir taka pokann sinn. Alltaf
hélt bassaleikarinn, David Ell-
efson, velli enda þótt þeir Mus-
taine færu í hár saman síðar.
Eftir tólf þrepa-meðferðina sá
Mustaine tilveruna í sæmilega
skýru ljósi, í fyrsta sinn í áratug.
Hann beið því ekki boðanna, heldur
dreif Ellefson og tvo nýja liðsmenn, Nick Menza
trommuleikara og Marty Friedman, sem reynd-
ist vera framúrskarandi gítaristi, inn í hljóðver.
Útkoman var þéttasta og besta plata Megadeth
til þessa dags, Rust in Peace, eða Hvíl í ryði,
sem kom út í september 1990.
Lagasmíðar Mustaines voru þroskaðri og
heilsteyptari en áður. Ekki vantaði lengur
herslumuninn og nærvera Friedmans er al-
mennt talin hafa lyft spilamennskunni á hærra
plan. Mustaine er sem fyrr pólitískur og per-
sónulegur í textum sínum en þessi alvörugefni
þjóð- félagsrýnir hefur alla tíð risið upp
úr meðalmennskunni í þeim efn-
um. Þurfti kannski ekki mikið til?
Hvergi er snöggan blett að
finna á Rust in Peace. Þekktustu
lögin eru líklega Holy Wars …
The Punishment Due, sem
margir skilgreina sem há-
punktinn á ferli Megadeth og
Hangar 18. Í fyrrnefnda lag-
inu veltir Mustaine vöngum
yfir styrjöldum og bendir
hlustendum á að horfa ekki
eingöngu til Ísraels, „It might be your home-
lands“. Í Hangar 18 fær bandaríski herinn á
baukinn en hann á að hafa lokað verur frá öðr-
um hnöttum inni í téðu flugskýli.
Áfram má telja. Dawn Patrol fjallar um hlýn-
un jarðar og gróðurhúsaáhrifin og Take No
Prisoners um stríðsfanga. Þarna eru líka per-
sónulegri mál, Poison Was the Cure er uppgjör
Mustaines við heróínfíkn sína, Tornado of Souls
hverfist um fyrrverandi ástkonu hans og Luc-
retia er óður til vofu nokkurrar sem tekið hefur
sér bólfestu á háaloftinu hjá honum. Segir sag-
an að Mustaine blandi stundum geði við hana í
skjóli nætur – þegar enginn sér til.
Rust in Peace var upphafið að stöðugasta
skeiði í sögu Megadeth. Menza sló taktinn á
þremur plötum til viðbótar og Friedman gekk
ekki úr skaftinu fyrr en eftir þá fjórðu, Risk,
1999. Það er heil eilífð í slagtogi við Mustaine en
fljótlegra er að renna gegnum íslensku síma-
skrána en listann yfir liðsmenn Megadeth fyrr
og nú. Engin þeirra platna sem komu út á tí-
unda áratugnum stóðu Rust in Peace þó á
sporði og þaðan af síður plöturnar þrjár sem lit-
ið hafa dagsins ljós á þessari öld. orri@mbl.is
O
g talandi um Elephant Six. Um er að ræða
áhrifamikla útgáfu sem tengdi saman
líkt þenkjandi sveitir í upphafi tíunda
áratugarins sem dufluðu við nefnt sýrupopp, en
helstar má nefna The Apples in Stereo, The
Olivia Tremor Control, Elf Power og Neutral Milk
Hotel (það nægir reyndar að skoða dyntótt
hljómsveitanöfnin til að sjá í hvaða pælingum
sveitirnar eru).
Julian Koster, fyrrum meðlimur í Neutral Milk
Hotel hefur undanfarin ár haft sveitina The Mu-
sic Tapes sem aðalstarfa en á plötunni sem
hér er til umfjöllunar hefur hann
komið lo-fi aðferðafræðinni upp
á næsta stig. Við vinnslu hennar
gekk Koster svo langt að nýta sér
vaxhljóðrita Thomas Alva Edison
frá 1895 við upptökur en þeir eru
nokkrir sem sverja og sárt við leggja
að sú tækni sé til muna traustari en
seinni tíma uppfinningar (við vitum
öll að geisladiskar eru drasl. Komonn).
Tónlistin, þar sem heyra má í banjói, sög og
ýmsum torkennilegum handanheimshljóðum er
í senn snotur og stórfurðuleg. Það er engu lík-
ara en framsækin nýbylgjurokksveit hafi tekið
sér far í tímavél til ársins 1920 og dúndrað inn
tónlist á 78 snúninga plötu með því að notast
við það sem hendi er næst. „Sveitin stikar ein-
stigið á milli óviðjafnanlegrar snilldar og algjörs
kjaftæðis,“ sagði Popmatters síðan einhverju
sinni um þessar tilraunir Kosters.
Sjarmi hins ófullkomna, höfnunin á
hinu dauðhreinsaða höfðar í dag ríku-
lega til yngri og leitandi tónlistar-
manna, þess fólks sem þó er alið
upp við geisladiska og allra handa
stafræna hluti. Merkilegt. Þess má
þá geta að Koster gaf út sólóplötu
í síðasta mánuði, The Singing
Saw at Christmastime, þar sem
jólalög eru leikin á sög. Vírað!
Music Tapes for Clouds and Tornadoes | The Music Tapes
Gamalt, nýtt
É
g er þægilega fastur í nútíma sýrupoppi
um þessar mundir („.neo-psychedelia“).
Ég veltist því um ringlaður með geð-
veikislegt sælubros á vör og fíla mig í
botn. Grúví maður! Þetta er eitthvað sem fór
væntanlega í gang eftir skrif mín um Of Mont-
real fyrir tveimur vikum síðan og því ekki úr
vegi að líta á nokkrar nýútkomnar plötur í
þessum geira. Ég ætlaði reyndar að taka fyrir
plötur úr ólíkum áttum en bara hreinlega gat
það ekki þegar ég hellti mér út í þessi mál.
Byrjum leik á nýútkominni plötu sveit-
arinnar {{{Sunset}}}, The Glowing City. Um
áttatíu mínútna „verk“ er að ræða, og þá legg
ég sérstaka áherslu á orðið „verk“. Platan er
þannig massíf, framvindan afskaplega heild-
stæð og hugmyndaflæðið sem leikur um lögin
átján með hreinum ólíkindum. Áferðin er um-
rætt nútíma sýrupopp; sólskinsbakaðar hand-
anheimsstemmur með afkáralegu sniði og
snúningum sem minnir helst á Elephant Six
sveitina Olivia Tremor Control (meira um það
hér fyrir neðan).
Heilinn á bak við verkefnið
(það er alltaf „klikkaður prófess-
or“ á bak við verk af þessum
toga) heitir Bill Baird og er frá
tónlistarbænum mikla Austin í
Texas. Bærinn sá hefur alltaf verið
mikill suðupottur hvað tónlist
áhrærir og það skýrir kannski víð-
feðma nálgun Bairds.
Nýja sýrupoppið sker sig frá hinu gamla að
því leytinu til að starfsemin fer nær eingöngu
fram neðanjarðar á meðan hinar upprunalegu
sýrupopps- og rokkshetjur beggja vegna
Atlantsála eins og Pink Floyd, Love og Doors
gáfu út á stöndugum merkjum og nutu al-
mannahylli. Þá leggja nýsýrðir sig gjarnan eft-
ir gamaldags, forláta upptökugræjum og lág-
fitlið svokallaða eða „lo-fi“ er í hávegum haft.
Persónuleg, „óvönduð“ vinnubrögð eru málið;
menn líma þannig sjálfir saman kassettur og
skreyta og gefa svo út í takmörkuðu upplagi.
Þannig var raunin með Baird, sem byrjaði að
dæla út efni fyrir réttum tveimur árum. Baird
og hans hyski þurfa enn sem komið er að borga
með sér en hann lýsir því sjálfur yfir á mys-
pace-setri sveitarinnar (www.myspace.com/
lobosunset) að fyrst og fremst hafi hann viljað
koma efninu út, burtséð frá forminu. Útgáfan
sem slík er því öll í hrærigraut; út hafa komið
kassettur, vínylplötur, geisladiskar og stafrænt
niðurhal en Baird harmar að enn hafi þeir ekki
haft ráð á því að gefa út sjötommur og viðlíka
„skemmtilega“ hluti eins og hann orðar það.
Hann segist þá vonast til að geta komið plöt-
unum í betri dreifingu í fyllingu tímans og segir
að lögin verði þá ekkert endilega í þeirri útgáfu
sem þau eru í núna. Tímanna tákn í
raun en á þessum opnu og stafrænu
tímum er nánast ekki hægt að tala
um eiginleg verklok. Stafrænum út-
gáfum er hægt breyta og stokka
upp eftir hentugleika, eitthvað sem
smellpassar vinnuhólistum eins og
Baird sem er á yfirsnúningi þegar
þetta er ritað, en The Glowing
City er þriðja platan sem hann
gefur út í ár. arnart@mbl.is
The Glowing City | {{{Sunset}}}
PLÖTUR VIKUNNAR
ARNAR EGGERT THORODDSEN
Streymi Bill Baird og
félagar í {{{Sunset}}}
taka sér stutta pásu frá
allri vinnugeðveikinni.
Jörðin, hún snýst um sólina
Hvíl í ryði
POPPKLASSÍK
ORRI PÁLL ORMARSSON
Eðalþrass frá brakandi þurrum Dave Mustaine og félögum í Megadeth