Morgunblaðið - 30.06.2008, Qupperneq 14

14 MÁNUDAGUR 30. JÚNÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
Eftir Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
„ÉG gleymi þessu aldrei,“ segir
Guðlaugur Þór Þórðarson heilbrigð-
isráherra um för sína til Winnipeg
og Nýja Íslands í Manitoba á dög-
unum. Hann segist hafa ferðast víða
en aldrei fundið fyrir þeirri tilfinn-
ingu fyrr að vera í annarri heimsálfu
en hafa samt fundist hann vera
heima á Íslandi.
Guðlaugur Þór Þórðarson flutti
hátíðarræðu á árlegum hátíðarhöld-
um í Winnipeg 17. júní sl. og var
henni vel tekið. Félag Jóns Sigurðs-
sonar og Íslendingafélagið Frón í
Winnipeg sjá um framkvæmdina og
undanfarin ár með dyggilegum
stuðningi Atla Ásmundssonar, að-
alræðismanns Íslands í Winnipeg.
Hann flutti ávarp sem og John Har-
vard fylkisstjóri, Alma Sigurdson
fjallkona, Peter Bjornson mennta-
málaráðherra Manitoba og Grant
Nordman borgarfulltrúi í Winnipeg,
en þau eru öll af íslenskum ættum.
Kór Digraneskirkju söng við athöfn-
ina við styttu Jóns Sigurðssonar í
garðinum við þinghúsið í Winnipeg
og hélt síðan vel sótta tónleika í
Westminsterkirkjunni um kvöldið.
Treysta böndin
Í ræðu sinni minnti heilbrigðis-
ráðherra meðal annars á umsókn Ís-
lands að Öryggisráði Sameinuðu
þjóðanna og áréttaði mikilvægi Ís-
lands sem sjálfstæðrar þjóðar. Hann
sagði það sérstaka tilfinningu að
skoða Safn íslenskrar menningar-
arfleifðrar á Gimli (the New Iceland
Heritage Museum), ganga í gegnum
kirkjugarð íslensku landnemanna á
Gimli og heimsækja aðra íslenska
staði í Nýja Íslandi. Guðlaugur Þór
flutti kveðjur frá íslensku forsætis-
ráðherrahjónunum og áréttaði
þakklæti íslensku ríkisstjórnarinnar
til Kanadamanna af íslenskum ætt-
um fyrir framlag þeirra til verndar
íslenskrar menningarafleifðar. Enn-
fremur gat hann þess að það væri
skylda Íslands að halda öflugu sam-
bandi við sveitir og félög, sem vildu
efla og treysta böndin.
Ógleymanlegt
Guðlaugur Þór segir að það sé
ótrúlegt að sitja inni í stofu hjá fólki
eins og Rósalind og Einari Vigfús-
syni rétt utan við Árborg í Mani-
toba, spjalla á íslensku og hlusta á
bóndann Davíð Gíslason fara með ís-
lensk ljóð, ræða málin fram og aftur
og komast fljótlega að því að við-
mælendur eiga sameiginlega kunn-
ingja og vini á Íslandi. „Maður
gleymir því að maður er staddur í
annarri heimsálfu,“ segir hann og
bætir við að andrúmsloftið á sveita-
bæjum í Nýja Íslandi sé eins og á
sambærilegum bæjum á Íslandi.
„Þetta er ógleymanlegt og ótrúleg
upplifun.“
Heilbrigðisráðherra segir athygl-
isvert hvað Kanadamenn af íslensk-
um ættum, sem hann hafi hitt, séu
miklir Íslendingar í sér og stoltir af
landi og þjóð. „Við eigum að rækta
þessa vini okkar,“ segir hann og
bætir við að augljóst sé að Atli Ás-
mundsson og Þrúður Helgadóttir,
eiginkona hans, hafi unnið stórkost-
legt starf enda hafi forystumenn
samfélagsins lagt áherslu á að hafa
þau sem allra lengst, því þau hefðu
gert mjög góða hluti í sambandi við
að efla tengsl Íslands og Kanada á
hinum ýmsu sviðum.
Eins og á Íslandi
 Guðlaugur Þór Þórðarson heilbrigðisráðherra segir Nýja Ísland ógleymanlegt
 Athygli vakin á miklu og öflugu starfi íslensku ræðismannshjónanna í Winnipeg
Ljósmynd/Sarah Kearney
Hátíðarræða Guðlaugur Þór Þórðarson heilbrigðisráðherra við styttu Jóns Sigurðssonar í Winnipeg.
Í HNOTSKURN
» Blómsveigur var lagðurað styttu Jóns Sigurðs-
sonar í Winnipeg 26. árið í röð.
» Undanfarin ár hafa ís-lenskir ráðamenn eða at-
hafnamenn flutt hátíðarræðu í
Winnipeg og hafa heimamenn
fagnað því sérstaklega.
» Heilbrigðisráðherra áttifundi með nokkrum ráð-
herrum Manitobastjórnar.
KAREN og Ed Anderson, sem and-
aðist í nóvember sl., og Kathleen
Reilly voru heiðruð fyrir góð störf í
þágu íslenska samfélagsins í Utah á
Íslandsdögum í Spanish Fork.
Íslandsdagarnir fara fram á þrem-
ur dögum og var hátíðin um liðna
helgi sú 111. í röðinni. Að vanda var
fjölbreytt dagskrá sem tengdist að
miklu leyti samskiptum við Ísland og
íslensku efni auk þess sem boðið var
upp á ýmislegt matarkyns frá Ís-
landi. Devon Koyle var kjörinn nýr
forseti Félags Íslendinga í Utah.
Heiðraðar á
hátíð í Utah
Viðurkenning Karen Anderson og
Kathleen Reilly verðlaunahafar.
HRUND Skúla-
son er sennilega
elsti íbúi Kanada
sem fæðst hefur á
Íslandi. Hún
fagnaði 100 ára
afmælisdegi sín-
um 16. júní sl. á
Betelstöðum í
Winnipeg.
Hrund flutti
ung með foreldrum sínum til Vest-
urheims. Hún var mjög virk í ís-
lenska samfélaginu í Geysisbyggð-
inni, en flutti til Winnipeg eftir að
eiginmaðurinn Jónas Skúlason dó og
vann lengi á íslenska bókasafninu við
Manitobaháskóla.
Hrund Skúla-
son 100 ára
Hrund Skúlason
ÚR VESTURHEIMI
FRÉTTASKÝRING
Eftir Bjarna Ólafsson
bjarni@mbl.is
Í BYRJUN síðustu viku lagði
John McCain, væntanlegur for-
setaframbjóðandi repúblikana,
það til að komið verði á 300 millj-
óna Bandaríkjadala (andvirði um
25 milljarða króna) hvatningar-
verðlaunum fyrir þann sem fyrst-
ur hannar betri rafhlöðu í tvinn-
eða rafmagnsbifreiðar. Almennt
er talið að áður en slíkar bifreið-
ar verði raunhæfur valkostur fyr-
ir neytendur þurfi að auka
geymslugetu rafhlaðna og finna
leiðir til að gera framleiðslu
þeirra ódýrari.
Tillaga McCains hefur verið
gagnrýnd fyrir að vera ekki nógu
vel útfærð. Þannig er ekki að
finna í henni nein viðmið sem
mætti nota til að ákveða hvenær
nógu góð rafhlaða hefði verið
fundin upp. Þá hefur vænt-
anlegur forsetaframbjóðandi
Demókrata, Barack Obama,
gagnrýnt tillögurnar og bent á að
John F. Kennedy hefði ekki lofað
verðlaunum fyrir þann sem fyrst-
ur hefði stigið á tunglið, heldur
hefði alríkisstjórnin staðið
straum af þeim kostnaði og séð
um geimferðaáætlunina sjálf.
McCain verður að fyrirgefast
að hafa ekki sett fram fullkomna
og ýtarlega verðlaunaáætlun,
enda er þetta ein hugmynd af
mörgum til að draga úr notkun
Bandaríkjamanna á erlendri olíu,
nokkuð sem þarlendum stjórn-
völdum er umhugað um.
Ýta undir samkeppni
Verðlaun sem þessi hafa verið
notuð af samtökum og ríkis-
stjórnum til að ýta undir tækni-
framþróun og hafa þau þann kost
fram yfir beina ríkisstyrki að í
stað þess að velja einn hönnuð
eða framleiðanda til að styrkja
ýta verðlaunin undir samkeppni
þeirra í millum.
Verðlaunin fela einnig í sér
ákveðinn heiður, umfram pen-
ingaupphæðina sem um ræðir.
Það eitt að fá verðlaun getur ver-
ið afar hvetjandi. Þá hafa þau
þann augljósa kost annan að pen-
ingarnir koma náttúrlega ekki til
greiðslu nema skilyrðum verð-
launanna sé náð.
Hugmyndin um hvatningar-
verðlaun er að sjálfsögðu ekki ný,
en slík verðlaun eiga sér langa
sögu. Eitt þekktasta dæmið eru
Orteig-verðlaunin, 25.000 dollara
verðlaun, sem bandaríski hót-
elrekandinn Raymond Orteig lof-
aði hverjum þeim sem fyrstur
flygi í einni ferð milli New York
og Parísar. Átta ár liðu frá yfir-
lýsingu Orteig árið 1919 þar til
Charles Lindbergh flaug sína
frægu ferð og í kjölfarið jókst til
muna áhugi almennings á flugi
og hlutabréfaverð flugvélafram-
leiðenda hækkaði mjög.
Ofurnýtinn bensínbíll
Verðlaun McCains yrðu heldur
ekki einu hvatningarverðlaunin í
bílaiðnaðinum í dag, en X
PRIZE-stofnunin hefur heitið
háum fjárhæðum til þeirra sem
fyrst hanna og smíða bifreið sem
fer 42,6 kílómetra á einum bens-
ínlítra (100 mílur á gallon), en
auk þess verður bifreiðin að upp-
fylla skilyrði um útblástur koltví-
sýrings og einnig verður hún að
vera til þess fallin að fara í
fjöldaframleiðslu.
Það má vel vera að tillaga
McCains um hvatningarverðlaun
hafi aðeins verið kosningabrella,
eins og talsmenn Demókrata
hafa haldið fram, en vinni hann
kosningarnar og standi við lof-
orðið er auðvelt að ímynda sér
verri not fyrir 300 milljónir doll-
ara en þau sem hann hefur lagt
til.
Hvatningarverðlaun ýta undir samkeppni og greiða veginn fyrir tækniframfarir
Reuters
Rafhlaða John McCain hefur lagt til að veitt verði 300 milljóna dala
verðlaun fyrir hönnun og smíði betri rafhlöðu í tvinn- eða rafbíla.
Milljarðar í verðlaunafé
ÞRÁTT fyrir að hafa náð gríðarlegum árangri
og fangað ímyndunarafl heillar kynslóðar á
sjöunda og áttunda áratugnum hefur lítið nýtt
gerst innan veggja geimferðastöðvar Banda-
ríkjanna, NASA, undanfarin ár. Enginn hefur
stigið fæti á annan hnött en jörðina síðan um
miðjan áttunda áratuginn og ef fram heldur
sem horfir verða allir lesendur þessarar
greinar komnir undir græna torfu áður en
manneskja gengur á Mars.
Ekki eru þó allir jafn svartsýnir á framtíð
geimferða og geimkönnunar. Einkafyrirtæki
eru í auknum mæli farin að láta til sín taka í
geimferðum og hafa hvatningarverðlaun leik-
ið þar mikilvægt hlutverk.
X PRIZE-stofnunin greiddi eigendum
geimskipsins SpaceShipOne tíu milljónir dala
fyrir að fara tvisvar sinnum út fyrir gufuhvolf
jarðarinnar á tveimur vikum árið 2004. Þá hef-
ur stórfyrirtækið Google lofað hverjum þeim
30 milljónum dala sem lendir á tunglinu og
keyrir þar um á tunglbíl. Tilgangurinn með
verðlaunum X Prize og Google er ekki aðeins
sú rómantíska hugsun að koma manneskjum
aftur út í geim og á tunglið heldur að hraða
þróun á ýmsum sviðum vísinda og verkfræði
eins og t.d. lausnum til að vernda geimfara
fyrir hættulegum geislum og nýjum og betri
drifum fyrir geimskip.
Reuters
Geimskip Brian Binnie, flugmaður Space-
ShipOne, að lokinni geimferð 2004.
Einkareknar
geimskutlur