Rauði fáninn - 01.02.1932, Blaðsíða 2

2
RAUÐI FÁNINN
Hér sjáurn við rússneskan iðnnema aö
verki. I>að er jafn-algengt að sjá kon-
ur við smíðar í Rússlandi eins og
karlmenn. Konur hafa þar jafn-
frjálsan aðgang að framleiðslunni og
njóta þar sömu réttinda kaups og
kjara. — Kjör rússnesku iðnnemanna
eru ærið ólík þeim, sem íslenzkir —
eða iðnnemar í auðvaldsþjóðf élagi eiga
við að búa. Námstíminn í flestum iðn-
greinum er tvö ár, en þess ber að gæta
að hann fer einungis til raunverulegr-
ar kennslu þeirrar iðngreina.r, §em
neminn stundar, og er ekki sniðinn vib
liagsmuni neinna annara en hans sjálfs.
Launin hæklca með hverju missiri, og
eru venjulega hyrjandalaun um 80 kr.
á mánuði, en hækka allt að 200 kr.
Nemandi getur fengið frítt húsnæði og
námsföt, og fæði fær hann við afar-
lágu verði í matsal skólans, sem hann
er á. Námstímanum er skift þannig, að
hálfur tími fer til bóklegs náms og
hálfur til verklegs. Auk þess fá iðnnem-
ar 3—U vikna sumarfrí með fullum
launum. Við sjáum því hversu miklu
betri kjör rússneskir iðnnemar. búa við
en stéttabræður þeirra hér á landi.
Lenin og taflið.
í minningarriti, sem helztu rithöf-
undar og stjórnmálamenn Rússa rit-
uðu við dauða Lenins, segir Lepes-
chinski frá viðureign sinni við hann,
á — skákborðinu.
Lenin hefir heilmikinn áhuga fyrir
skák, og sama má segja um fieiri
verkalýðsforingja, t. d. Marx, Engels
og Liebknecht. Lepesehinski og Len-
in hittust fyrst í Minunsinski í Síberíu,
og voru þar báðir fangar. Áður höfðu
þeir skiftst á bréfum og teflt nokkr-
ar bréfskákir. — Lepeschinski segir
svo frá viðureigninni:
,,Á leiðinni til Minusinks tefldi eg
oft við tvo félaga, sem urðu mér sam-
ferða í útlegðina. Eg lét þá aldrei fá
færi á mér, og fengu þeir talsvert
háar hugmyndir um taflmennsku
mína. Allt af voru þeir að hvetja
okkur Iljitsch til að tefla, og létum
við ekki ganga á eftir okkur. Hálf-
tíma eftir að við sáumst fyrst, sát-
um við hver á móti öðrum yfir skák-
borðið, niðursokknir í taflið. Eg var
talsvert órólegur í byrjuninni, og brátt
var augljóst, hvað verða vildi: Eg var
búinn að tapa skákinni á hinn háðu-
legasta hátt!
,,Jæja“, hugsaði eg. Þetta kom
stundum fyrir, ef eg átti við mótstöðu-
mann að etja, sem eg þekkti ekki
neitt, að eg tapaði fyrstu skákinni.
Látum okkur sjá, hvernig sú næsta
fer! — En hún endaði álíka sorglega
fyrir mig. Hver fjandinn! Undir eins
settum við þriðja taflið upp, svo að
eg gæti hefnt mín, en allt fór á sömu
leið, einnig með það fjórða! Og nú
þóttust fyrri mótstöðumenn mínir góð-
ir, og drógu nú mjög í efa tafllægni
mína.
—- Eitt sinn vorum við, allir þessir
þrír, á móti Iljitsch. Eg var kosinn
fyrirliði þessa „þrívélda sambands".
Nú vandaði eg mig sérstaklega, og
hamingjan varð okkur hliðholl. —
Iljitsch fór að fá verri stöðu. Nú fór
hann flatt! Hann er þegar búinn að
missa mann, og >afl hans stendur
langt frá vel. Sigurinn er okkur vís.
Svipur „bandamanna“ kætist, og bros-
ið á andlitum þeirra verður breiðara.
Við látum gleði okkar óspart í ljós, og
gætum þess ekki, að mótstöðumaður-
inn, hálfsigraði, hefir enn ekki gefizt
upp. Iljitsch hallaðist yfir borðið, and-
lit hans líktist steinmynd, og lýsti
voðalegri vilja-áreynslu. -— Svolitlir
svitadropar mynduðust á hans hvelfda
enni, og hann horfir stöðugt. á tafl-
ið. Á þessu augnabliki var öllu vilja-
þreki hans beint að einu marki, að
gefast ekki upp, játa sig ekki sigraðann.
Komi hvað sem koma vill, bara ekki
ósigur. Með heiðri skyldi hann hafa
sig út úr þessari erfiðu stöðu. „Banda-
mennirnir“ hafa engan andvara á
sér. —-
Foringi þeirra sér fyrstu hættuna.
„Hvert í þó . . . Þetta kom okkur al-
veg á óvart, verður honum að orði,
þegar hann sér snjallt hugsuð leilcja-
sambönd út frá ágætum leik Iljitsch.
En allt var nú orðið um seinan. —
Með þrem, fjórum leikjum nær Lenin
fyrirtaks stöðu. Stríðslánið yfirgaf
okkur. Við urðum súrir á svip, en augu
Iljitsch fóru að glampa, fulltrúar
„bandamanna“ byrja að stæla, og á-
saka hver annan, en sigurvegarinn nýr
saman höndunum, og þurkar svitann
af enni sér —---------.
Þetta var 1889. — Frá þessum
minningum ætla eg að bregða mér til
annars, sem liggur nær, til byltingar-
innar. — Þá var það ekki skákborð,
sem lá fyrir framan Lenin, heldur var
það landabréf af heilum heimi. Hann
horfðist ekki í augu við Minunsinski
,,bandamennina“, heldur banda.n.enn
hins borgaralega heims, ræningja-
höfðingja allrar Evrópu, Asíu og Am-
eríku. Og nú var taflið ólíkt örðugra
en þá. En í bæði skiftin var öllu skyn-
semisafli, öllum hans volduga vilja-
þrótti einbeitt að sama markinu: Að
sigra.
Og það er ekki ótrúlegt, að fyr eða