Skinfaxi - 01.01.1911, Blaðsíða 1

Kristófer Brún.
Ritað með hliðsjón af norskuni og dönskuni
ritum um hann. En þó mest ritum sjálfs hans,
og svo reynslu ininni. Því eg lærði hjá honum
í tvö ár og skrifaðist á við hann i mörg ár.
1.
Hvað kemur hann æskufélögunum við?
Æskufélögin frjálslyndu' í Noregi eru að
miklu leyti sprottin upp úr norskum lýðhá-
skólum. En Kristófer Brún er mesti lýð-
háskólaskörungur Norðmanna. Hugsjónir og
stefna frjálslýndu æskufélaganna eru mjög
líkar hugsjónum og stefnu hans.
Kr. Brún er eflaust eitthvért langbesta
mikiírnennið Norðmanna nú a dögum.
Hann er mesti kirkju- og skólaskörungur.
Fyrirtaks ritsnillingur Og mælskumaður. Og,
hugsa eg, sá mesti og sjálfstæðasti speking-
ur Norðmanna. En hann er það rneiri
mörgum nafnfrægri spekingum, að hann
talar og ritar svo dæmalaust ljóst og alþýð-
lega. Ér mjög gagnorður og fáorður.
Hefur haft mjög mikil áhrif á alþýðutta,
kennarastéttina, og enda á sum skáldin, t. d.
á H. Ibsen.
Og í því er hann einn meiri allflestum rit-
höfundum, að hann' lifir sjálfur svo rækilega
eftir lífsreglum þeim, sem hann gefur öðrum
Og það er éinmitt þétta, sem gerir hann að
sönnu mikilmenni. Enda var það föst sann-
færing hans, að líf skálda og atinara rithöf-
unda ætti að vera listaverk ekki sfður en
rit þeirra; listaverk í dáð og dygð.
Og hann sagðist viljá gera lífsitt að lista-
verki. Og hahti gerði’ það líka. Það varð
sannarlegt listaverk í drengskap og dáð. Og
mest vegna þess urðu áhrif hans á aðra svo
mikil.
Hann segir svo um þetta efni í aðalriti
sínu, sem heitir »Folkelige Grundtanker«.
»Að vera skáld er ekki að yrkja skáldlega,
heldur að lifa skáldlega.«
Eða með öðrum orðum hans: »lifa jafn-
an samkvæmt bestu æskuhugsjónunum.« »Það
var það eina, sem eg gat kallað lukku«.
»Ef þjóðlífið og líí hvers einstaks manns
á ekki að fara alveg í hundana, þá verður
æskulýðurinn, sem þegar er orðinn hrifinn
af háuni hugsjónum og fögrum hugsunum,
einnig að læra að lialda fastri trygð við þær.
Og sú trygð þykir mér borga sig vel, þótt
hún kosti það, að vér yrðum að lifa í fátækt,
missa álitlega stöðu, missa virðing almenn-
ings. Já þótt svo væri, að vér yrðuin að
viðundri alla æfina, vegna kærieika vors til
æskuhugsjónanna, þá launar sig vel að vera
tryggur við þær. Og geti eg verið æsku-
hugsjónum mínum trúr, tel eg það nú, eins
og fyrr í æsku minni, æðstu sæluvon mína
hér á jörðu. Og eg hef lært að fela þetta
Drotni á vald. Og til hans sný eg mér nú
og bið hann auðmjúklega að hjálpa mér að
vera trúr.«
Og bæn sú varð heyrð. Hann hefir altaf
verið trúr og vogað lífi og hagsmunum
fyrir trúmenskuna.
2.
Æskuliunsjónir Kr. Brúns.
Þær vóru nú svo margar og göfugar, að
ekki verður hæfilega sagt frá þeim í fám
orðum. Nefni þó nokkrar þeirra.
Það var aðal æskuhugsjón hans að verða
sem bestur og mestur maður, eða »gera líf
sitt að listaverki.«