Skinfaxi - 01.12.1911, Síða 3

SKINFAXI
91
■þeir ómentuðu, og leyfarnar metnar til
mentunargildis eftir áratölu hvers eins i
skólanuni. En alstaðar kemur fram glögg
hneigð, til að telja í tlokki þeirra útvöldu
sjálfan sig fyrst og þá alla, sem hærra eru
settir, en soramarka hina undir mark hálf-
mentunarinnar.
Þá er dómur samtíðarinnar svona: Menl-
tin er góð, mentun er æskileg, naentun fá
menn í skólum og því meiri, sem menn
hafa þar lengur verið. Reynum nú að
prófa þessa kenningu, berum hana saman
við veruleikann.
Til að gera ekki almannarómnum rangt
til, vil eg velja mann, sem enginn vafi getui á
leikið, að kallaður er mentaður. Eg vel
þá sem prófstein, fyrverandi Islandsráðherra
-og dómsmálaráðherra í Danmörku, eg vel
Alberti, sem ílestir menn munu vel við
kannast.
Svo má heita, að öll rök leiði til, að Al-
iberti væri mentaður. Hann var fæddur
með vel siðaðri þjóð, hann gekk mörg ár
í skóla, hann kunni nokkuð í mftrgum mál-
um, dauðum og lífandi, hann var það sem
sr. Stefán mundi kalla „vísindalega ment-
aður lftgfræðingur". Hann var hátt á
strái með þjóð sinni, handgenginn föður
þjóðarinnar, vörður réttlætis og siðgæðis
í landinu, skreyttur tignarmerkjum, ótal-
.mörgum, innanlendum og útlendum.
En svo kom það upp úr kafinu einu
sinni, að þessi mikli maður var hræðileg-
ur bófi. Haun sem átti að gæta réttlæti-
sins í landinu, var mesti þjófur landsins,
niesti svikari og falsari, sem nokkurn tíma
hafði í landinu verið. A fáum árum hafði
hann stolið úr sjálfs síns hendi meira en
hálft ísland er vert. Og stolið því frá
sparsamri og heiðarlegri stétt, sem trúði
honum fyrir ellitrygging sinni, dreginni
saman með súrum sveita.
Framh.
Ungmennafélögin,
stjómmálaflokkamir og fáninn.
Ungmennafélög eru nú um alt Island.
Þau eru nálega i öllum hinum þéttbyggð-
ari sveitum. Og þeim fjölgar með ári
hverju. Allmörg þeirra hafa þegar mynd-
að samband með sér, og vonin er, að þau
muni öll innan skamms sameinast. Það
er þvi verulega áríðandi, að þau fari ekki
inn á neina glapstigu.
Einn allra hættulegasti glapstigurinn,
sem félögin geta lent á, er sá ef þau lenda
i pólitisku flokkadeilunni, sem nú er orð-
in svo rik með þjóðinni. Eg fæ ekki bet-
ur séð, en að félögin færu alveg út um
þúfur, ef þau lenlu i því moldviðri. Þau
myndu þá bæði fyrirgera einingunni inná-
við, og virðingunni og samúðinni útávið.
Eg vil þess vegna reyna að gera grein
fyrir þvi, hver afstaða Ungmennafélaganna
á að vera til stjórnmálaflökkanna, bæði
vegna þess, að þar er hættan opin og lika
vegna þess, að fram hefir komið misskiln-
ingur um það, sérstaklega hér i Reykjavík.
Misskilningur þessi er að sumu leyti
ekki óeðlilegur, vegna þess að Ungmenna-
félögin eru fyrst og fremst þjóðleg félög,
þá hljóta ]>au að hafa fyrir auguni alt
það, sem verða má landi og þjóð til hags
og þrifa. Fyrir því er það sameiginleg
hugsjón allra Ungmennafélaga — sem og
auðvitað allra Islendinga — að verða ein-
hvern tíma algerlega sjálfstæð þjóð.
En af þessu leiðir ekki, að Ungmenna-
félögin þurfi að slást í för með einhverj-
um vissum stjórnmálaflokki. Einstakir fé-
lagar geta gert það, en félögin, sem heild,
gera það ekki. Eg lit svo á, að þetta
markmið, að Islendingar verði einhvern
tíma sjálfstæð þjóð, sé sanieiginlegt með
öllum sljórnmálaflokkum, það eitt skilur
með þeim, hverjar leiðir á að fara. Þetta
sameiginlega markmið eiga Ungmennafé-
lögin með flokkunum. Um þetta eru þau