Skinfaxi - 01.01.1912, Side 6

c,
SKINFAXI
],á getur þú ekki lesið liilt — að það sem
]dú missir í dag, getur þú ekki fengið á
morgun? Viltu fara og hjala við heimsk-
ingjana, ef þú átt kost á að tala við kon-
unga og drotningar? Eða viltu setjast á
bekk með lítilsigldum auðnuleysingjum og
berja á dyr, þar sem einkis er að vænta,
en gæta þess ekki, að þér stendur ætíð
opin höll hinna eilífu stórmenna, þeirra
útvöldu, þeirra voldugu anda frá öllum
löndum og öllum öldum. Þar ert þú vel-
kominn þegar þú vilt. Þar máttu gerast
hirðmaður og liafa tign og metorð svo
sem þér leikur hugur á. Og ef þú ert
einusinni sestur um kyrt í þeirri miklu
höll, verður þér aldrei meinað rúm þar,
nema þér sé sjálfum um að kenna. Og
eftir þvi sem þú ert vinavandur i höll
þeirra dauðu, eftir því sem þú metur þig
þar, num þér vísað til sætis á landi lif-
andi manna, meðal stórmenna samtiðar
þinnar.
En þessi sess, sem þú óskar eftir —
sá sess sem þú býr þig undir að fá —
er í einu ólíkur tyllisætum lifandi höfð-
ingja: að hann er einungis opinn og auður
þeim, sem vinna vel og drengilega,
þeim sem verÖskulda þar að vera. Enginn
auður getur mútað, ekkert nafn ógnað,
engin kænska blekt öruggan varðmann
Odáins-hliða anda og snildar. Þar má
ekkert óhreint né ógöfugt inn ganga. Því
yfir dyrum hallarinnar eru rúnurn ristarþess-
ar stuttu setningar: „Verðskuldar þú
inngöngu ? Viltu verða sessunautur göfug-
nienna? Vertu göfugur, og ósk þín skal
rætast. Þráir þú samræður við vitra
menn? Lærðu að skilja og meta visku
og þér mun þetta veitt verða“. „Enerekki
innganga leyfð með öðrum greiðari kjör-
um?“ „Nei, víst ekki. Ef þú megnar
ekki að hefja þig upp til okkar, þá viljum
við ekki beygja okkur niður til þín. Vera
má, að lifandi stórmenni veittu þér betri
svör, vera má að lifandi spekingar útskýrðu
visku sína fyrir þér, gerði hugsun sína
þér létta og Ijósa. En við munum hvorki
líta til hægri né vinstri, hvorki hræsna
kurteisi, né veita útskýringar. Þú verður
að hefja þig upp í okkar hugarheima,
skilja okkur, finna til eins og við fundum
til, ef andans auðlegð okkar á að hressa
þig og styrkja“.
Þetla er þá það sem þú verður að gera,
og það er töluvert, ég játa það. 1 einu
orði sagt: Þú verður að unna þessum
mönnum, ef þú átt að vera með þeim.
Þú verður að unna þeim og sýna það á
tvo vegu:
1) Fyrst verðurðu að vilja, að þeir kenni
þér, verður að vilja komast inn í hugs-
anir þeirra. En gæt þess, að þú átt
ekki þar að koma til að finna þínar
liugsanir í orðum þeirra. Ef sá maður,
sem ritaði bók þá, er þú les, er ekki
vitrari en þú, þá þarftu ekki að lesa
hana. En ef hann er vitrari, mun hann
í mörgu hugsa ööruvísi þér.
2) Við segjum oft um bækur: „En hvað
þetta er gott! Einmitt það sem ég
hugsaði sjálfur!“ En sú rétta hugsun
er: „Þetta er þó undarlegt! mér hefir
aldrei dottið ],etta atriði í Img, og þó
sé ég, að það er satt“. En umfram
alt: farðu til höfundarins til að fá að
vita álit hans, en ekki til aö heyra berg-
mál skoðana ],inna. Og vertu öruggur
um, að ef höfundurinn er til einhvers
nýtur, þá skilur þú ekki insta eðli hugs-
unar hans, fyr en eftir mikla áreynslu
og mikla raun. Það er undarlegt, en
samt satt, að spakir menn fela ávalt
vandlega kjarna hugsana sinna. Þeir
vilja ekki láta viskuna vera eins og
ölmusu, heldur rétt og slétt laun fyrir
unna þraut. — —
Atliugasemd þýð.
Orð Ruskins eiga sannarlega erindi til
okkar Islendinga, þvi að fáir menn hafa
syndgað jafn herfilega í þessu efni. Við
erum lestrarfús þjóð, en ekki að sama
skapi góðir að velja andlega fæðu. Fyrir
fáum árum var orðið alsiða, að óhlut-