Skinfaxi - 01.01.1912, Side 7

SKINFAXI
7
vandir menn höföu skræðu-útgáfu að fé-
])úfu. Þá var siðurinn sá að taka í heim-
ildarleysi útlent skáldsögurusl, snúa ])ví á
hrognamál, láta prenta pésana á ódýran
pappír og fá svo flækinga og landshorna-
menni til að bera ])á og selja út um allar
sveitir. Fer ])á sem oftar, að sá ber mest
úr býtum um skeið, sem verst hefir meðulin.
Manntetur þessi létu stundum skruddurnar
í gistingarlaun; stundum létu menn tilleið-
ast fyrir þrábeiðni þeiira að kaupa ruslið
luiu verði. En þar sem féleysi þrengdi
að flestum, svo að litlu mátti í bækur eyða,
])á fór svo víða að sorp-bækur þessar
fyltu hillur manna nær eingöngu bæði á
heiniilum og í lestrarfélögum og höfðu
margir menn lítið annað til lestrar um
nokkur ár. Fór þá sem oftar, að vaninn
er máttugur og vöndust menn víða á að
hafa nautn af þessum auðmelta þvættingi,
og það því fremur sem ýrnsir skrumarar
gerðust til að lofa, og útbreiða ósómann.
Þannig er þjóðfrægt orðið, að „lýðháskóla-
stjóri" nokkur íslenskur har saman i
alvöru Kapitólu og Njálu.
Avextirnir eru nú að koma í ljós. Hér
í Rvík er ágætur lestrarsalur og mest bóka-
safn í landinu. Eru í þvi safni feikn
góðra bókum, sem allir bæarmenn eiga
aðgang að. En svo segja bókaverðirnir,
að mörg séu þau kvöld, þegar þeir geri
lítið annað en bera fram á lestrarsalinn
eldbússkræðurnar vesturheimsku.
Svona gengur nú í lestrarsal böfuðstaðar-
ins, Bak við þann vegg eru geymdar
vitrustu hugsanir heimsins bestu manna.
Þar eru konungar andans reiðubúnir að
veita lestrarfúsum gestum áheyrn. En
menn vilja ekki við þá tala, en þyrpast
um að setjast að fótum afglapanna, sem
bera fram aleigu sína, beimskuna og spill-
inguna, á saurugum skutlum.
Ef svo verður haldið fram stefnunni,
gæti vel svo farið, að innan skams yrði
ógjörningur að fá gefnar út á íslensku
góðar, sannar bækur. Ekkert yrði keypt
og lesið nema þessi amerisku Njálu-ígildi.
Hér geta Ihiguiennafélögin lilaupið
undir baggann. Þegar landshornamenn-
irnir koma með skræðurnar sinar fyrir
einhvern fjárglæframann, sem ætlar að
koma fjárhag sínum i lag með því að
svíkja út í alþýðu þennan lélega varning,
})á væri vel, ef sem ílestir Ungmennafé-
lagar vildu vera á verði og reyna með
])eim ráðum, sem þeim kynnu að bug-
kvæmast best að sjá um að loddarar þessir
bættu að gera sér að féþúfu hrekklausa
trúgirni lestrarfúsra manna.
Vitanlega er þetta ekki sagt til þess að
vinna persónulega á móti einstökum auðnu-
leysingjum, sem bafa séð sér leik á borði
að græða fé á þennan liátt. Þeir mega
græða og liggja á gull- og seðlahrúgum
dag og nótt, ef þeir aðeins vilja safna
þessum hverfula jarðarleir án þess að
skaða þjóð sína alt of tilfinnanlega.
En lög í öllum löndum leyfa nauðvörn,
leyfa friðsömum ferðamönnum að veila
álvarlega ráðningu ágjörnum hrak-
mennum, sem ráðast á þá og virða
þannig að vettugi guðs og manna lög.
Og enginn getur með réttu áfelt heila
þjóð, þótt hún reki af höndum sér með
tilhlýðilegum meðulum, þá menn sem i
eigingjörnum tilgangi, og móii betri vitund,
gera sitt ítrasta til að spilla siðum, smekk
og máli varnarlausra landa sinna.
J. J.
Þegnskylduvinnan.
Eg las í blöðunum í sumar, að sam-
bandsþing Ungmennafélaga, befði samþykt
að leita álits allra Ungmennafélaga á land-
inu um þegnskylduvinnuna; mér þykir
vænt um þessa samþykt, því ég vona, að
þegnskylduvinnan verði nú vel athuguð,
og innan skams heppilega til lykta ráðið.
Það dylst víst fáum, að það hefir ekki lít-
ið að segja fyrir okkur, að þegnskylduvinn-
an komist á, og allir þeir sem unna fóst-
urjörð okkar ættu að stuðla að því eftir