Skinfaxi - 01.01.1913, Blaðsíða 6

6
SKINFAXI
Björn Jónsson: Stafsetn-
iugarorðabók Rvík 1912.
Nú er komið í mikið óefni hér á landi
með stafsetning; ]>ar, einsog í stjórnmál-
unum, er hver höndin upp á móti annari
og skilur þá mest á, sem fróðastir þykj-
ast um þessi mál. Er því svonkomið í
ríki hókstafanna, að hver tekur sinn rétt
og viðurkennir engin allsherjarlög í þessu
efni.
Annar ófögnuður breiðist nú út hröðum
fetum, og spillir málinu. Það er, að tvö
hljóð renna saman í framburðinum, þó
að þau séu í raun og veru táknuð með
tveimur bókstöfum. Þeir sem þannig tala,
blanda stöðugt saman bókstöfunum er þeir
rita. Þannig skrifa margir í höfuðstaðn-
um og i grendinni meg f. mig, veta f. vita,
sim f. sem, þissi f. þessi, uðuskil f. öðu-
sltel, o. s. frv. eins og nœrri má geta, um
þá sem villast á svo einföldum orðmynd-
um.
Margt hefir verið reynt til að ráða bót
á ruglingi þessum, og hljóðvillum, en litil
áhrif hefir það haft. Ein hin verulegasta
tilraun til að koma á lögum og reglum í
rithætti er ritsafn ]>að, sem fyrv. ráðherra,
Björn Jónsson gaf út í þriðja sinn, skömmu
fyrir andlát sitt. Eru þar talin yfir 2000
orð, þau sem helst er líklegt að almenn-
ingur sé i vafa um, hvernig rita beri. Enn-
fremur, eru sýndar mjög margar rangar orð-
myndir, sem þó e algengar, og er mikil
bót að því.
Þessa bók ættu öll skólabörn að eiga og
nota hana rækilega er þau skrifa. Með
því móti geta þau fyr en ella ritað móð-
urmálið sæmilega, og einkum losnað við
að blanda saman e og i. Bókin er þarf-
leg og þarf að komast inn á hvert einasta
heimili. _________ j j
Atliuglð. Nýir kaupendur Skinfaxa fá ó-
keypis með blaðinu, er þeir hafa borgað
árg., sérprentaða greinina „Nýu skólarnir
ensku.“
Nýu skólarnir ensku.
v.
Hver nemandi hefir að jafnaði sitt eig-
ið hei'bergi eða, ef fleiri búa saman, er
farið eftir vali þeirra sjálfra; hver og einn
prýðir og fegrar þetta litla herbergi eftir
smekk og skaplyndi; eldri drengir hjálpa
í valinu hinum yngri og nýkomnu.
Snemma er risið úr rekkju, kl. 6 eða 7,
eftir birtu og árstíð; þá taka við kenslu-
stundir og likamsæfingar fram að hádegi.
Gengur að minsta kosti þriðjungur tímans
til allskonar íþrótta, úti og inni. Klukkan
1 er miðdegisverður; að honum afloknum
er vinnct, annaðhvort einhverskonar smíð-
ar eða útivinna, garðrækt, akuryrkja, trjá-
plöntun eða byggingar; vinnan varir í tvo
tíma. Stuttu eftir að henni er lokið safn-
ast allur skólinn, yngri eða eldri, karlar
og konur, heimamenn og gestir í megin-
sal skólans, þann sem rúmbestur er og
fegurstur. Þar er öllum borið te, eins og
siður er til á þeim tíma dags í flestum
heimilum landsins. Hvilast menn þar eft-
ir erfiði dagsins, skeggræða urn daginn og
veginn, blandast saman, kynnast, mýkjast
og fágast við samveruna, láta ró og ör-
yggi heimilisins breiðast yfir alla. Þann
tíma dagsins, sem eftir er, notar hver og
einn sem best hann getur til að vinna
sjálfstætt og upp á eigin spýtur að þeim
viðfangsefnum, sem hann hefir starfað að
um daginn undir eftirliti eða umsjón kenn-
aranna.
Nú er að víkja að sjálfri kenslunni.
Eins og áður er sýnt fram á, verja nýu
skólarnir mun minni tíma til bóknáms, en
titt er í venjulegum skólum. Af þessu
mætti draga þá ályktun, að þar væri lika
minna lcert og minni mentun veitt, held-
ur en í gömlu skólunum. En það er öðru
nær, og er ástæðan sú, að heilbrigði læri-
sveinanna, og ágætar kensluaðferðir meir
en bæta úr styttum tíma.