Skinfaxi - 01.09.1913, Blaðsíða 1

9. BLAÐ
REYKJAVÍK, SEPTEMBER 1913.
IV. ÁR
Dagarnir líða.
Aviftur og- fagrar listir.
Ferðamaðnr nokkur kom á höfuðból íeinu
fegursta og laxsælasta héraði landsins.
„Hér er fallegt“ sagði maðurinn við bóndann.
„Já, fallegt þegar vel veiðist“ sagði bóndinn.
Auðnr og Hjer koma fram tvær ólíkar
ánæg'ja. hliðar mannsins. Báðir þessir
menn voru atorkumenn og nýtir borgarar.
En þeir höfðu mismunandi þarfir. Annar
var eingöngu bundinn við efnisheiminn.
Hann segist ekki sjá fegurð náttúrunnar,
nema þegar „vel veiðist“. En það mun
þó varla hafa þýtt annað en, að þegar
laxinn bavst í land, þá var fullnægt lifs-
kröfum hans, þá var hann saddur sálar-
lega, þá var hann ánægður og leið vel.
Tilvera slikra manna er mjög einhæf og
einföld. Augu þeirra og eyru eru svo
haldin, að þeir skynja ekki ytri áhrif, nema
hljóm gullsins og glampa þess.
En hvernig fer hinunv gullgráðuga manni,
„þegar ekki veiðist“, þegar hann ekki græð-
ir? Þá er ekki fallegt i heirni hans, þá
kemst engin fullnægjandi skynjan inn í
sál hans. Þá er æfin auð og snauð, þá
er hann fátækari en margur fátæklingur.
Alt öðru vísi ej- þeim farið, sem ekki
binda huga sinn eingöngu við að dýrka
þau gæði, sem etin verða eða drukkin.
Þegar „ekki veiðist“ á þeiiTa bæjum, þá
hafa þeir annan heim þar sem eiga eignir
laxi betri, endurminningar og hugsanir um
fegurð, sem þeir hafa séð og notið, fagurt
landslag og áhrifamikil listaverk. Ferða-
langurinn sem áður var nefndur hafði tek-
ið sér hvíld frá venjulegri vinnu sinni til
að auðga sig með myndunum fögru úr
sveitinni. En að minsta kosti einn af þeim,
sem altaf hafði þann auð fyrir augunum,
kunni ekki að meta hann, var fátækari,
en hann þurfti að vera.
Skapa lista- Nú á tímum er mikið talað
mennauð? um í landinu, hvernig líta beri
á starfsemi listamanna. Sumir álíta þá
góðs maklega. Aðrir telja þá skaðlegar
landeyður, latar blóðsugur, sem best væru
komnar út í hafsauga. Lýðsnapar og
skrumarar hafa um all-langan tíma reynt að
afla sér valdagengis með árásum á listirn-
ar, og er svo komið, að þingið í heild sinni
virðist helst vera að komast á þá skoðun,
að þjóðina varði ekki um önnur gæði en
mat og drykk.
Hvað er Það er viðurkent að auður
auðurl sé alt það sem bœtir úr mann-
legum þörfum, það sem fullnægir kröfum
manna. Af öllum auði er fyrst að telja
þær nauðsynjar, sem halda við lífmu, eins
og fæði, klæði og hús. En þar skiftast
vegirnir. Sumir menn óska engra gæða
nema þessara, og þau verða auður þeirra
einvörðungu. Aðrir þrá andleg og hug-
ræn gæði í viðbót. Þeini verður alt að
auði. Fegurð í náttúrunni, fegurð í listum
og skáldskap, fegurð siðferðisleg og mann-
Ieg, alstaðar þar sem ríkir drengskapur og
göfugmenska.
Af þessu leiðir að það eru margir vegir,
meir að segja ótal vegir til að skapa auð,