Skinfaxi - 01.03.1915, Qupperneq 2

SKINFAXI
26
að vera meiri; andleg fátækt er hér móðir
efnaskortsins og deyfðarinnar. Ymsir nýt-
ir menn beitast fyrir andlegum framförum,
en þeir eru of fáir, og mæta sífeldri mót-
spyrnu. Og sumstaðar eru þeir sem ættu
að vera andlegir leiðtogar, til niðurdreps.
Flestir foreldrar skilja ekki eftir annað
dýrara en börnin. Og öllum foreldrum
þykir vænst um börnin, alls þess er þeir
eiga. Þessvegna er undarlegt, þegar for-
eldrar í heilum sveitum vilja liafa aum-
irigja en ekki fyrirmyndarmenn, til að
umgangast og hafa áhrif á börnin. Þetta
er vitaskuld ekki alstaðar, en þó mjög al-
gengt. Landsfræg eru dæmi um sveitir
og kauptún, sem hafa niðursetninga fyrir
kennara — til að Iétta á sveitinni eða bæj-
arsjóðnum. Umsjónarmaður fræðslumál-
anna verður á ári hverju var við allmörg
dæmi um, að kennararnir hafa gefið fals-
skýrslur um kaup, til að svíkja meira fé
úr landssjóði, handa fræðsluhéraðinu, held-
ur en á að vera. Nærri má geta, hve
lítill dugur er í þeim aumingjum, sem láta
hafa sig til þeirra hluta. En foreldrarnir
hafa valið þessa garma úr hópnum — val-
ið þá, af því þeir lofuðu að verða svikar-
ar — til að móta dýrustu eignina. Sama
mála gegnir um suma skólana, þar sem
fullorðið fólk nemur. Þar starfa víða gamf-
ir slai karar, meir eða minna skemdir, veikl-
aðir, áhugalausir menn. Þetta dregur úr
eðlilegu framförunum. Duglegu og skyldu-
ræknu mennirnir sjá þessa svörtu sauði
draga niður og auðvirða alt viðreisnarstarf-
ið. f hóp þeirra, sem vinna að þjóðar-
uppeldinu má ekki íinnast neinn liðlétting-
ur eða vesalmenni.
Hér verður bent á fáeinar um-
Þiír ugh. Jj5ta]ejgjrj en nema j ag.
aldráttum. Síðar verða einstök atriði skýrð
betur. Skal því aðeins minst á þrjá vegi
til að menta þjóðina; Skóla, bókasöfn og
utanferðir. Og alstaðar á að gera söniu
skilyrðislausu kröfuna: Bættu manninn,
gerðu hann hraustari, duglegri, framsýnni
og siðbetri.
Fyrst er að minnast á skólana. Mikið
af framförum síðustu ára á þjóðin þeirn
að þakka, þrátt fyrir alt, sem út á þá má
setja. Helstu gallarnir eru þeir, að ekki
hefir nóg verið vandað til kennaranna, að
mest áhersfa hefir verið lögð á bókþekk-
ingu, án þess að skeyta um, hvort hún átti
við íslenska staðhætti; að lítið hefir verið
skeytt um hið siðlega uppeldi, og að bæði
hefir verið vanrækt líkams- og vinnument-
un. Þá er og eitt þýðingarmikið atriði að
i alþýðumentuninni, var aðaláhersla Iögð
á barna- en ekki unglingafræðslu. Af því
hefir leitt, að börnin hafa verið ofþreytt,
með að ætla þeim að nema það, sem ekki
var þeirra meðfæri. Hafa þau lítið eða
ekkert gagn haft af þeim ítroðningi, en
hinsvegar sljóvgast til stórra muna. Ur
öllu þessu þarf að bæta. Fyrst og fremst
þarf að gera þá kröfu til allra kennara,
að þeir séu heilbrigðir líkamlega og and-
lega, djarfir og vel mentaðir framfaramenn.
Og til þeirra, sem kennararnir vinna fyrir,
verður að gera þá kröfu, að þeir borgi
vinnuna vel, svo að efnilegir menn vilji
sinna starfinu, og vinna að því af alhuga,
Þar má lækka til muna
Barnauppeldið. , ■ , • . ....
þekkingar kroturnar og
minka bóklega námið. í sveitunum ætti
smátt og smátt að reisa einn barnaskóla í
hverju prestakalli, eða sem svaraði einn
skóla fyrir hver 50—60 börn, á aldrinum
10—14- ára, og skyldi kennarinn fá hús
og bújörð á skólastaðnum. Börnunum í
fræðsluhéraðinu skyldi skifta í þrjár deildir,
eftir aldri og þroska, og hver deild, 16 —
20 börn, njóta tveggja mánaða skólavistar
á hverjum vetri. Þeim væri kent að lesa,
skrifa, syngja, teikna, reikna, vinna, og
íþróttir við barna hæfi. Kaupstaðarskól-
ana skyldi stytta um helming, þannig að
börnin kæmu ekki í skólann, nema annan-
hvorn dag. Við alla skóla ættu að vera