Skinfaxi - 01.07.1915, Blaðsíða 2

SKINFAXI.
I verslun ber iafnan að srera
og. stórsala. greinarmun a tvenskonar
kaupinönnum: smásölum og
stórsölum. Smásalarnir skifta við aSan
almenning, og eru hér á mæltu máli nefrid-
ir kaupmenn. Stórsalarnir ei’u nokkurs-
konar yfirkaupmenn. Þeir mega ekki hafa
búðir með smásölu. Þeir skifta aftur á
rnóti eingöngu við smásalana, kaupmenn'
og kaupfélög. Viðskiftavelta stói’salanna
er yfirleitt miklu meiri heldur en velta
kaupmanna, en gert er ráð fyrir að þeir
leggi minna á varninginn, þó að eigi sé
þar nein algild regla. En öll kaupmanna-
verslun hefir bæði hér á landi og annar-
staðar reynst hin mesta gróðalind. Slór-
salarnir eiga að jafnaði í sinurn flokki
nokkra efnuðustu menn í hve*-ju landi.
Smásalar hækka varning sinn
Yerslunar- ... . j- *• &•
ág'öðinu. mjog mismunandi, bæoi ettir
staðháttum og tegundum. Sum-
ar vörutegundir eru ekki hækkaðar nema
Jítið fram úr því sem minst varð komist
af með þ. e. ílutnings og sölukostnaður.
Aðrar eru hækkaðar um 50—100%* En
yfirgripsmikil reynsla kaupfélaga og sam-
vinnufélaga bæði hér og í öðrum löndum
sýnir að til jafnaðar er varðhækkun smá-
sala um 20°/0. Þeir hækka varninginn um
einn fimta hluta verðs. Hálf þessi álagn-
ing er nauðsynleg til að geta lifað sóma-
samlega af versluninni, og haft nauðsyn-
legt húsrúrn og áhöld sem eru óhjákvæmi-
leg við þessa atvinnu. Með þessari verð-
hækkun, 10°/0, standast íslensku kaupfé-
lögin allan reksturskostnað. Og ef aðrir
smásalar væru ekki kröfuharðari með kaup
og gróða mundu um leið hverfa allar á-
sakanir á hendur verslunarstéltinni um að
hún væri óþarflega dýr landinu. En af
því kaupmenn leggja yfirleitt 20°/0 á vör-
una en gætu kornist af með helmingi minna
og þó haft jafngóð kjör og stéttarbræður
þeirra sem eru starfsmenn kaupfélaga, þá
vex samvinnustefnunni afl og orka með
hverju ári sem líður.
Menn geta reyndar sagt sem
Hundraðs- gv0 ag ekki muni mikið um
liluturinn.
tíu aura tjón á hvern krónu,
sem verslað er með. En margt smátt
gerir eitt stórt, og á meöalheimili dregur
hinn árlegi kaupmannsgróði af erlendu vör-
unni sig saman og verður 100 kr. óþarfa-
skattur, sem kaupendur þyrftu ekki að
gjalda, ef þeir kynnu að hafa heilbrigðan
verslunarfélagsskap. Nú eru fluttar inn
vörur fyrir 15 miljónir króna á ári. 10°/o
af því er l1/^ miljón króna. Og þó að
velta kaupfélaganna sé frádregin þá má
fullyrða að kaupmannsgróðinn (þ. e. það
sem er umfram réttmæt starfsmannalaun)
sé 1,400,000 krónur árlega. Vitanlega
gjalda menn þennan árlega skatt nauðug-
ir. Framleiðendur Islands kasta ekki frá
sér miljónum ár eftir ár að óþörfu, nema
af þvi þeim finst þeir ekki geta annað.
Þeir óttast að þeir geti ekki unnið saman,
jafnvel þó von væri af því stórmikils hagn-
aðar.
, Hafa þá kaupmenn engan tiL
Oþb'rf stétt. .V, 0 1 6
verurett r munu menn spyrja,
Jú vissulega. Að minsta kosti hafa versl-
unarmenn tilverurétt. Ekkert þjóðfélag get-
ur komist af án þeirra. En það skiftir
engu máli fyrir þjóðfélagið hvort þeir reka
verslun upp á eigin spítur eða þeir eru
þjónar samvinnufélaga. Það er skipulags-
atriði sem hver þjóð verður að haga eftir
því sem hún hefir vit og þroska til.
Mikið starf bíður ungu kynslóð-
Hvaö á arinnar við að koma verslun
aö geraí
landsins i sæmilegt horf. Að
sumu leyti verða þar allir sammála. Við-
skiftaleiðir til útlanda þurfa að breytast.
Verslunin við Danmörku þarf að stórminka
af því að hún er óeðlileg og óhagstæð.
Danir framleiða ekki eða neita nema lítils
af því sem þeir selja Islendingum eða
kaupa af þeim. Þeir eru að mestu óþarfir
milliliðir — á kostnað íslensku þjóðarinn-
ar. I stað dönsku sambandanna þarf bein
viðskifti og skipagöngur við Hamborgr