Skinfaxi - 01.11.1915, Blaðsíða 1
Hegning — lækning.
Tvö ráð eru til að bæta þá, sem brjóta
íög og reglur góðra manna. Annað úr-
ræðið er að hegna þeim, sem yfirsjónina
fremur, láta honum líða illa, svo hann
minnist þess lengi. Er þá búist við að
endurminningin um þunga hegningarinnar
hindri hann frá að falla fyrir freistingunni
í annað sinn. Af sömu ástæðu heldur
vitundin um yfirvofandi hegningu, (ef
ibrotin eru boðorðin) öllum þorra manna í
skefjum. Hinn vegurinn er að lækna
misgerðamennina. Hneigðin til að drýgja
afbrot er þá skoðuð eins og sjúkdómur,
sem ekki verður bættur nema með sálar-
lœkningum. Til lækninganna þarf þá
ekki hlekki eða myrkvastofur heldur mann-
bœtandi stofnanir.
líegning-in Ollum sögum ber saman um
að hegningin sé eldra úrræði
gegn syndinni, heldur en lækningin. Alt
skipulag þjóðfélaganna fram á allra síðustu
fíma hefir hlynt að harðstjórn og hegn-
ingum, því að það tvent fylgist jafnan að.
Villimenn og hálfsiðaðar þjóðir hegna
grimmilega, drepa jafnvel börn sín, ef þeim
inislíkar við þau, og er þá síst að furða,
þótt ómildlega sé tekið á verulegum and-
stæðingum. Dauðahegning og limlesting
or því oftar beitt, sem þjóðirnar eru á
lægra stigi, meðan hatrið til andstæðinganna
er ekki mildað af skilningi eða samúð.
Þeim mönnum finst að „alt sem stendur
mót“ sé ilt og því beri að ryðja úr vegi.
Fram á 18. öld voru hegningar svo harðar
hér á landi, að við óleyfilegri verslun var
t. d. lagður algerður eignamissir, hýðing
og æfilöng fangavist í illræmdri myrkva-
stofu. Mann furðar á slíkri grimd svo
nærri okkar dögum og var þó verra fyr,
þegar líllát Iá við hverri smáyfirsjón.
Seint á 18. öldinni breyttust skoðanir
manna mjög mikið um þetta atriði, sam-
hliða því að einveldið fékk banasár í stjórn-
arbyltingunni miklu. Dauðahegning var
sumstaðar numin úr gildi eða notuð sjaldan
og steinhætt að pína menn til sagna, sem
áður var alsiða. Fangelsisvist varð aðal
hegning fyrir afbrotamenn og tímalengdin
miðuð við yfirsjónina. Jafnframt þessu
voru fangelsin bætt, svo að þau væru ekki
heilsuspillandi. En hærra en það þótti
óþarfi að stefna.
Nú liðu tímar. En þá fóru að heyrast
raddir um, að ekki væri alt með feldu enn.
Afbrotamennirnir komu oft verri og hættu-
legri þjóðfélaginu út úr fangelsinu en þeir
höfðu verið áður. Það var ekki gott, að
minsta kosti mátti ekki nefna þá stofn-
un betrunarliús, sem spilti glæpamanni.
Þá voru ýmsar rannsóknir og uppgötvanir
gerðar í náttúrufræði, sem bentu á, að
mjög mikill hluti allra yfirsjóna væri ekki
af illvilja framinn, heldur óviljaverk, sprott-
in af undangengnum atvikum. Mjög oft
væri fátœktin ástæða; menn legðu hönd
á annara eign út úr neyð, knúðir fram
af hungri eða sjálfsvarnartilfinningu fyrir
nákomnum Jættmönnum. Eða að skort-
urinn hafði espað menn, gert þá lundilla