Skinfaxi - 01.08.1916, Blaðsíða 1

Móti straumnum.
Vegna styrjaldarinnar er óvenju mikil
hreyfing í þjóðlífi Islcndinga. Fyr var að
vísu auðsær straumur úr sveitunum, eink-
um hinum strjálbygðu, til mannmörgu
bygðarlaganna og þó sérstaklega til kaup-
túnanna og fær höfuðstaðurinn þar drjúg-
an skerf. Straumurinn þangað er svo óð-
fluga nú með haustinu, að fjöldi manna
á ekki þak yfir höfuðið í vetrarbyrj-
un. Húsleysingjarnir búa sumir i tjöld-
um, aðrir í geymsluhúsum og úthýs-
um, og enn eru þeir menn til, sem leitað
hafa sér bráðabirgðarskýlis i hegningar-
húsinu. Húseigendur nota sér víða þessa
miklu neyð og halda einskonar uppboð á
húsrúmi því, sem þeir hafa umráð yfir.
Litlar ibúðir, 3—4 herbergi, eru leigðar á
50 kr. um mánuðinn. Það er á að giska
sexfalt hærra en goldið er fyrir meðaljarð-
ir i sveit. Samt er enn ókominn fjöldi
manna, sem á hér heima eða ætlar að
dvelja hér i velur, enda von bráðum á
einum fjórum fólksflutningaskipum að
austan og norðan, hvert með mörg hundr-
uð farþegja. Vilanlega fjölmennir lausa-
fólkið svo mjög til kauptúnanna, af því
að það sækist eftir atvinnu við fiskvinnu
og síld, fremur en sveitastörf, — hyggur
sig geta aflað betur fjár með því móti.
En önnur hvöt er lika sem knýr fólkið í
sömu átt. Það er skemtanafiknin. Því
leiðist í sveitinni, og dregst að gleðskap
kauptúnanna, þótt ekki sé þar um marg-
ar göfgandi skemtanir að ræða. Þessi
hlið málsins kemur nokkuð við ungmenna-
félögunum. Þau eru aðallega sveitabörn,
og virðast eigi dafna vel í bæjaloftinu.
Ef ungmennafélögunum tækist að bæta
lífið í sveitunum, auka heilbrigða gleði
fólksins, fjör þess og starfsþrótt, þá væri
mikið unnið. Hina orsökina, kauphækk-
unina við sjóinn getur enginn máttur hér
á landi numið burtu, því að hún er sprott-
in af því almenna áslandi, sem styrjöldin
sknpar. En fólk flýr sveitina engu minna
af því, að það sakast um deyfðina og ein-
angrunina, heldur en af voninni um hærra
kaup. Þess vegna ættu eldri og yngri
menn í sveitum að vera samtaka — móti
deyfðinni. Ennþá bitnar fólksfæðin meira
á eldra fólkinu, þeim sem búa, en brátt
nær meinið til allra. Margir nf eldri kyn-
slóðinni hafa búið nokkuð kuldalega að
ungmennafélögunum, og eiga talsverða sök
á, að þau hafa illa notið sín í sumum hér-
uðum. Nú sýnir reynslan þessum mönn-
um að þeir hafa haft á röngu að standa.
Þeir hafa fleygt burtu tækifæri, sem þeir
sjá nú að betra hefði verið að nota (
tíma. Auðvitað er gott ungmennafélag
ekki skemtifélag fyrst og fremst. En þá
hlið þarf að rækja lika. Og ungmenna*
félögin ynnu þjóðinni ómetanlegt gagn, ef
þau gætu hjálpað að verulegum mun til
að gera lífið í sveitinni fjölbreytilegra og
skemtilegra, en það hefir helst tit víða
verið á siðustu árum.