Skinfaxi - 01.03.1917, Blaðsíða 2

18
SKINFAXÍ
um almennar skemtisamkomur fyrir eldri
og yngri menn úr bygðinni.
Kringum lnisið er trjálundur. Á hent-
ugum stað í sveitinni er sundlaugin. Þar
lœra allir unglingar sund, og œfa sig eftir
|jví, sem Jieir ná til. Einu sinni á ári er
liátíð fyrir mörg félög úr sömu sýslu eða
héraði. Það eru vorjtiiigin gömlu, endur-
reist, og löguð eftir nútíma skilyrðum.
Æska og elli.
EllimOrkitl
Svo er sagt í Eddu, að Iðunn „varðveiti
í eski sínu epli J)au, er goðin skulu á bíta,
er þau eldast og verða þá öll ung“. Það
er einmitt þessi elli, sem allir verða að
glíma við, eins og Þór forðum. Hún sækir
alla heim, einstaklingn og Jjjóðir. Hún
eltir menn á röndum. Hún kemur í
hreysi kotunganna og leggur þá að velli
og hún gengur fyrir sjálfan kónginn og
fer eins með hann. Hún gerir engan mun
fátækra né ríkra. Og hversu sem menn beita
brögðum, kemst enginn undan henni til
Íengdar, en misjafnlega tekst rnönnum að
verjasl eltingum hennar og fangbrögðum.
Suma tekur hún á æskuskeiði og gerir
þá að gamalmennum, til orðs og æðis
þegar í stað. Aðrir verjast svo vel, að
engin ellimörk sjást á þeim fram á gam-
alsaldur og nokkra sigrar hún aldrei —
andlega. Því tölum við um gráhærð ung-
menni.
Stundum nær hún tangarhaldi á heilum
hóp manna í einu. Hún setur mörk sín
á sum félögin, kemur í þau stirðleika og
sljóleika og andlegri uppdráttarsýki.
Nú éru mörkin hennar á sumum ung*
mennafélögunum orðin okkur, sem berum
þau fyrir brjóstinu, ærið umhugsunar og
áhýggjuefni. Þessi ellimörk kom helst til
skjótt í ljós á sumum þeirra. Þau eru
ekki orðin nema 5—8 ára gömul, þegar
Jiau eru farin að dofna og jafnvel deyja.
20 manns stofna félagið og svo bætist
eitthvað við fyrsta árið; úr Jjví ekkert.
Árin líða, félagarnir eldast, smálýna
tölunni, en engir nýir og yngri bætast
við. Eftir 8 ár eru sumir stofnendurnir
dánir eða fluttir í burtu, giftir og farnir
að búa. Hinir sem eftir eru, treysta sér
ekki til að halda lífinu í félaginu, eða þá
að þeir bíða eftir nýjum lífsstraum, og
styrk frá sambandinu, sem befur viljann,
en hefir hingað til vantað máttinn, sakir
þröngsýni löggjafanna.
Þessi lýsing sem bygð er á nákvæmri
athugun, er síst gleðileg og á ekki við
mikinn hluta sambandsfélaganna; þau eru
fæst orðin svona greinilega mörkuð.
Eg gætið ykkar við ellinni ungu menn og
konur! Og Ijáið henni einskis fangstaðar
á félögunum ykkar kæru, svo að bún leiði
þau ekki ofan í gröfina, áður en ykkur
varir. Verið því á verði!
Ástaeður
Eflaust eru margar orsakir þessarar elli
og deyfðar. Þolleysið íslenska, segja sum-
jr, en það er í munni margra orsök allra
meina. Er ilt að una þeirri skýring einni.
Sú er ein orsökin, að í félögunum er
mjög fátt roskinna og ráðsettra manna,
flest lítt þroskaðir og kviklyndir unglingar.
Kennarar, sem köllun sinni samkvæmt,
ættu að vera sjálfkjörnir leiðtogar félag-
anna, verða fáir svo gamlir í embættinu*
að það bæti mikið úr. Veit ég þö af
félagi nokkru á Suðurlandi, þar sem rosk-
inn kennari er helsti leiðtoginn, en það
er líka eittlivert hið besta ungmennafélag,
er ég þekki. Um prestana mætti í þessu
sambandi segja hið sama og kennarana,
en reynslan sýnir eigi, að þeir láti sér
neitt ant um félögin, að fáeinum undan-
teknum. Má og segja um allan þorra hinnar
eldri kynslóðar í Iandinu, að hún hafi
lítinn styrk léð félögunum, nema þar sem