Skinfaxi - 01.03.1917, Blaðsíða 3

SKINFAXI
19
þau hafa veiið svo heppin að geta leyst
af höndum einhverjar áþreifanlegar fram-
kværndir, t. d. komið upp forðabúri, bygt
fundarhús o. fl. þ, h,
Nokkuð er þetta þó að breytast og virð-
ist margt benda á að fylgi bjartsýnna
eldri manna, muni i náinni framtíð mega
teijast álitlegur tekjuliður í yfirlitsreikningi
stefnunnar.
Of lítil verkaskiíting er mörgum félögum
til tjóns. Einn eða fáeinir menn gangast
fyrir stofnun félagsins. Þeir lenda í stjórn.
Síðan tala þeir, framkvœma og hugsa
flest fyrir félagið. Þeir og félagið eru alt,
meðan þeir fylla flokkinn, en svo verða
þeir að fara; einn deyr annar flytur i burtu
og þriðji og fjórði fara af öðrum ástæð-
um. Þá situr félagið eftir-með sárt enn-
ið, eins og höfuðlaus her, Jítt vanur félags-
störfunum, forsjárlaus og skynlílill á stefnu
og takmark. Hefir slík vanhyggja for-
göngumannanna víða viðbrunnið og það
sannast, er einn merkur ungmennafélagi
sagði, að ósérhlífnustu ákafamennirnir yrðu
stundum mestu gallagripirnir.
En meinlegasta orsök ellinnar og undir-
rót margs, er miður fer, er þó sú, að þá
er ofan á þessi og önnur misgrip æsk-
unnar og skilningsleysi og þungan and-
róður mikils hluta hinnar stjórnandi stéttar
í landinu, bætist tilfinnanlegur skilnings-
skortur sjálfra samherjanna á hugsjón
félagsskaparins. Þessi grunnfærni, er nú
var nefnd, er því miður engin grýla, heldur
sannanleg staðreynd, sem mjög tetur og
dregur úr gróðrinum á akri félaganna.
Hugsjónin — að algræða landið og um-
bæta j)jóðina — er fullboðlegl merki á gunn-
fána hvers æskumanns, sé hún rétt túlkuð.
Samt eru félögin fá og fámenn og varla
til í sumum sýslum. Hver vill halda því
fram, að hér sé eingöngu þolleysinu ís-
lenska um að kenna, eða deyfð, og blind-
ri sjálfsánægju yfir hálfmenningu þjóðar-
innar? Nei, ég verð að ætla, að fjöldinn
sem fylkti sér undir merki félaganna, hafi
eigi vitað né skilið nógu vel, hverju hann
hann tók svo opnum örmum og að sam-
hliða skitningsskorti fjöldans, sé skilnings-
skortur einstakra foringja, blátt áfram
skortur á hæfum foringjum, er hafi nógan
skilning á stefnunni og geti túlkað hana
rétt, sterkan vilja og nógu mikinn siðgæð-
isþroska, kærleik til manna, til að verða
sveit sinni og ættjörð að liði, og séu þar
að auki gæddir þeim, persónukrafti er þarf
til að geta safnað fjöldanum undir merki
þeirra hugsjónar, er þeir berjast fyrir.
Þetta er mesta hörmungin, að ljósið í
foringjum og samherjuni skuli vera myrk-
ur. Það er orsökin ellinnar og sennilega
helsta undirrót doðadúrsins, sem runninn
er á sum félögin og renna mun á fleiri
þeirra, ef eigi er frekar að gert.
Hjálpræðið
Liggur nú næst fyrir að athuga hvaðan
félögunum megi koma styrkur, ef það er
rétt, að skilningsbrestur og foringjaskortur,
ásamt andróðri sumra eldri mannanna —
er tíminn^og sýnilegir ávextir munu að engu
gera — valdi mestri ellinni í félögunum.
Ekki er sennilegt, að hann komi beint frá
embættismönnunum né alþýðu, en frá
skólunum ætti hann að koma og gæti
komið t. d. frá góðum unglingaskólum í
sveitum. Þeim er vel trúandi lil aðvekja
og örva æskumennina og fremur öðrum
skólum er þeim trúandi til að verða þjóð-
legir og orka í þá stefnu. Ungmennafé-
lögin eru slíkum skólum skyld, enda runn-
frá lýðháskólunum. Hvorartveggja eru
uppeldisstofnanir en geta þó hvorugar
komið í hinnar stað. Virðist því eðlilegt
og sjálfsagt að ungmennafélög og ung-
mennaskólar haldist. í hendur, svo mjög
sem unt er. Og það veit sá, er þetta
ritar, að þó hans félagi hafi verið stundar
missir að félögum, er sótt hafa ungmcnna.
skólann í næstu sveit, þá hefir sá skaöi end-
urgreiðst nieð háum vöxtuni, er þeir hafa
komið aftur. Svo mjög hefir andi þeirra