Skinfaxi - 01.09.1917, Blaðsíða 7

SKINFAXI
71
geta við tækifæri flutt einhverjar Ieiðbein-
ingar um helstu útiiþróttirnar, og væntir
þess að íþróttamennirnir Iáti ekki bugast
þó að éllegt verði um stund, en að þeir
haldi frani sem horfir.
Nýtískuborgir.
Svo nefnist þörf og hollráð ritgerð eftir
Guðmund Hannesson prófessor. Birtist hún
í Skírni í ár. Hér er ekki þörf né rúm til
að rekja eini greinarinnar nákvæmlega.
Skal hennar þó stuttlega gelið. Höfundur
segir frá ýmsum göllum á skipulagi stór-
horga 19. aldarinnar. En þeir eru helst-
ir: skortur á [sæmiiegri birtu, þrengsli í
híbýlum og kringum þau, þrátt fyrir afar
háa húsaleigu og af þeim leiðir svo að
heimilin verða köld, óvistleg og síður en
aðlaðandi, heimilislífið er óholt og spilt,
sjúkdómar miklu tiðari, manndauði meiri
en í sveitunum. Fólkið nær minni líkam-
legum og andlegum þroska og siðleysi er
algengt. Nú byrja umbótatilraunir, sem
verða þó flestar að engu þar til skipulag-
inu er gerbreytt. í „nýtísku borgunum“
er þvi tiltölulega lítið af húsum hærri en
þrílyftum. Venjulegast býr hver fjölskylda
sór í húsi. Skrautgarður er fyrir framan.
Matjurtir ræktaðar að húsabaki. Þarna er
nóg birta úti og inni, börnin eiga kost á
henni og svo að leika sér á flötinni fyrir
framan húsið og ná skjótari þroska og
betri heilsu en börn hábygðu borganna.
Húsfreyjan getur snemma farið að nota
þau sér til hjálpar við garðræktina og
þegar maðurinn kemur heim úr verksmiðj-
unni, þreyttur af vinnunni og vélaskrölt-
inu, finnur hann hvíld og hressingu i
þeim störfum undir beru lofti. Frið og
gleði andar á hann frá heimilinu, frá kon-
unni, frá hraustum og efnilegum börnum,
fögru og vistlegu húsi með garði til gagns
og fegurðar í kring. Hann unir sér heima
en kærir sig kollóttan um að fara útá knæpu
og eyða þar kvöldinu og kaupinu við spi
og drykkju. Og það sem best er — slíkar
borgir geta þó verið jafn þéttbýlar eins
og háreistustu borgirnar mega vera, eigi
þær ekki að stórspilla heilsu íbúanna.
Nú er þess að gæta, að hér á landi
stækka bæir óðfluga. En þeir eru undan-
tekningarlítið nauðaljótir. Svo má ekki
vera, og er viða auðið að breyta um til
batnaðar enn, ef smekkvísi og fyrirhyggja
verður höfð með í verki. Það er ekki
heillavænlegt fyrir hreysti og hverskonar
þroska hinnar uppvaxaudi kynslóðar, að
hafa ekki annað en aur og for lil að vaða
í og velta sér, hvenær sem út úr húsdyr-
um kemur. En þau eru nú úrræði margra
barna i Rvík og víðar. Hér er margt van-
rækt sem athuga þyrfti og breyta til bóta,
og ekki síst uppeldi og siðleg menning
þjóðarinnar. Og þó að hér hagi að ýmsu
leyti ólíkt því sem er í enskum og þýsk-
um iðnaðarborgum, þá megum við Islend-
ingar vel nema margt af skaða erlendra
þjóða og taka til fyrinnyndar ýms atriði
úr skipulagi nýtískuborganna. Hafi pró-
fessorinn þökk fyrir hugvekjuna.
Félagsmál.
Sig-urður Yigfússoii
frá Brúnum ferðast um Árnessyslu og
Borgarfjörð fyrir hönd Sunnlendingafjórð-
ungs og heldur fyrirlestra í Samhands-
félögunum. Verður það fyrri hluta vetrar.
Þorsteinn Þórarinsson mun og fara fyrir-
lestraferð um Rangárvallasýslu.
Á Yestfjörðum
mun það vilji nokkurra fjelaganna að
fá iþróttakennara fjórðungsins til þess að
halda stult námsskeið í hverju þeirra.
Vonundi verður það gert, þrátt fyrir dýr-
tíðina.