Skinfaxi - 01.02.1919, Blaðsíða 3

SKINFAXI
11
líufarirnar liófust stillu þjóðræknir
menn Grænlandi upp á móti Brazilíu.
Egill þórhallason frá Borg í Borgar-
firði, sem í 10 ár var trúboði í Góðvon
og prófastur yfir Grænlandi, ferðaðist
um Vestribygðarliéruðin, sem eru á líku
breiddarstigi og Vesturland, og taldi þau
ekki standa að baki beztu sveitum á
íslandi. Eftir að bann var kominn beim
til Danmerkur, barðist hann fyrir því,
að Islendingar næmu Grænland aftur.
Grænland væri vel valið landnám fyrir
íslendinga, vegna fornra minninga,
vegna sérkennileika staðháttanna þar,er
blífa íslendingum við hættulegri sam-
kepni frá öðrum þjóðum og vegna þess,
að vera Grænlands innan dansk-ís-
lenzka ríkisins, opnar leið fyrir eins
nánu, menningarlegu og stjórnarfars-
legu sambandi milli þjóðarhlutanna og
nokkur kann að æskja.
Bygð vor á Grænlandi til forna stóð
tæp 500 ár. pegar Grænland var num-
ið 987 er haldið, að 500—600 manns
hafi farið þangað, en þegar fóllcið var
flest, á 13. öld, hafi búið 10,000 íslend-
ingar á Grænlandi. Fólkinu fjölgaðijT'
mjög ört. J>ar var gott til bjargráða: ^
fiskveiða, livala- og seladráps, fugla-
tekju og dýraveiða. Landbúnaður og
mjólkurnyt var rekin í mjög stórum
stíl að sögn gamalla heimilda. Við bæj-
arrústirnar standa enn réttir fyrir
margar þúsundir fjár og fjósrústir fyr-
ir hundruð nautgripa. Nýlendumenn
liöfðu einnig hesta, svín og geitfé. Sauð-
féð geklc sjálfala, en tóttir benda á, að
lömb hafi þó verið hýst. Kúm, er Skræl-
ingjar hafa nú, ætla þeir 5—6 hesta af
heyi yfir veturinn! Erfiðast var sigl-
ingaleysið, vegna fjarlægðar frá Noregi
og skorts á skipaviði á Grænlandi. Kon-
ungur gerði verzlunina að einokun, af
því á Grænlandi fengust fágætar kosta-
vörur, en vanræktj hana síðan, og loks
lögðust siglingar alveg niður. Lands-
menn skorti járn og vopn. Eyðing
Skrælingja á hygðinni var svo grinmii-
leg, að ekkert réttlæti er til, ef íslcnd-
ingum veitist ekki uppreisn þeirra
hörmunga. 1 þjóðtrú Skrælingja lilir
meðvitund um, að íslendingar (Norð-
urálfumenn) séu ekki allir dauðir og
muni einhvern tíma koma á tveim skip-
um og drepa alla Skrælingja.
Strandræman er víða 20—50 dansk-
ar mílur á breidd. Innarlega við firðina
og inni í dölum var bygðin. ]?ar eru
sumur heit og mjög þur, og lítil úr-
koma sumar og vetur. Allskonar garð-
ávextir vaxa þar ágætlega, þeir vaxa
jafnvel úti á annesjum á sunnanverðu
Grænlandi. Landið er inni í fjörðunum
alt vafið í stórvaxna gróðurbreiðu, frá
fjörum upp í fjallseggjar, svo hvergi
sér í flag. par, sem rakt er í rót, nær
grasið geisimiklum vexti. Yíðast livar
er auðvelt að koma við áveitum. Gömlu
túnin eru rudd og enn i rækt. Skógarn-
ir eru tæplega eins háir og á íslandi
tvegna berangra, en annar jurtagróður
nær miklu meiri vexti. Veðrátta er tíð-
ust logn og heiðríkjur, en að vetrinum
koma oft heitir suðaustan og suðvestan-
vindar. Suðaustan vindarnir spilla skóg-
inum. pað er snjólétt á vetrum. 3 und-
anfarna vetur hefir íslenzkt fé gengið
igjafarlaust í óbyggilegum útkjálka í
Eyslri-Bygð.
Fuglum og spendýrum mundi fjölga
aftur, ef þau væru friðuð. 1 sjónum er
síld og þorskur. ]>ar eru beztu flyðru-,
hákarla-, og heilagfiskismið í lieimi.
Hreyfibátur með 100 hundir. af línu
ætti að geta fengið 4000 kr. afla af
heilagfiski einum að jafnaði á dag inn-
firðis. Lækir og ár eru fullar af laxi
og silungi að sumrinu. í stöðuvötnum
og í fjörðunum er fiski alt árið. Óhemja
af loðnu er við fjörurnar á vorin, Frá