Skinfaxi - 01.02.1919, Blaðsíða 7

SK1NFAX1
15
því þeir höfðu ekki mannafla til þess
að halda þeim úti.
pað, sem bændur fiskuðu, urðu þeir
að selja i vissum kaupstað, þó miklu
lengri leið væri að fara, og sættu hegn-
ingu, ef út af var brugðið. p’annig var
maður er Hólmfastur hét, hýddur fyr-
ir það að selja nokkra smáfiska i Kefla-
vík, sem hann átti að lögum að selja í
Hafnarfirði, og annar maður árið eftir
(1700) tekinn og fluttur til þrælkunar
á Brimarhólmi fyrir samskonar lög-
brot. (Brimarhólmur var skipasmíða-
stöð Dana). — Kaupmenn skömtuðu
verðið á öllum vörum. pótt dýrt þyki
saltið nú, var dýrara að borga 17 k r.
fyrir eina tunnu um aldamótin 1700.
Verzlunin var því ekki glæsileg: búð-
uin oft lokað alla veturna, en á sumrum
þegar kaupskipin komu, þyrptust all-
ir á kaupstefnuna og margir, einkum
hinir fátækari urðu að bíða ef til vill
vikutíma um hásláttinn, til þess að fá
sig afgreidda, og fá þá tíðast úrkastið
er hinir ríkari ekki vildu.
Með þessu og mörgu fleira voru meiíh
ofurseldir gjörræði kaupmanna og kon-
ungsmanna, og máttu svo að segja
aldrei um frjálst höfuð strjúka, og al-
veg fyrir það girt, að þeir gætu orðið
efnalega né andlega sjálfstæðir menn.
Og ofan á alt þetta gátu þeir átt von
þess að verða reknir af jörðunum án
nokkurra saka alveg upp úr þurru. —
pað liggur því í augum uppi, að undir
þessuni kjörum gat ekki verið um á-
huga eða framfarir að ræða. pað
þótti gott að geta barist i bökkunum
og risið undir farginu, en þó voru það
margir sem ekki gátu það. pegar hart
var í ári — og þá var oft hart í ári, svo
Jiart, segir eitt dæmi, að sjómenn reru
í land með fyrstu drættina er þeir náðu
til þess að matreiða og seðja hungrið
— og stundum lagt óæti til munns —
og hart að gengið, flosnuðu menn upp
hópum saman og fóru á vergang með
fjölskyldu sína, gengu betlandi og
hnuplandi bæ frá bæ, og — margir
króknuðu út af í vesaldómi og harð-
rétli á flakki þessu.
petta gefur nú noklcra hugmynd um
líkamlegu og efnalegu hagsældina.
En ef vér lítum innar, inn i hugskotið,
hjartalagið; hvað má búast við að sjá
þar? par er skuggalegt, þvi galdra- og
djöflatrú fylla þar öndvegi og út frá
hatur og nístandi hefnigirni til þeirra
er léku þá svona grátt. Við crum svikn-
ir, sögðu þeir, — svíkjum aftur, og
þeir létu sand í ullina, lýsi í smjörið og
jafnvel grjót o. fl. o. fl. — pað er stol-
ið frá okkur, sögðu þeir, stelum aftur,
og þeir gerðu það. Hugsunin varð gagn-
tekin af einhverri vonskublandinni
magnleysis-meðvitund, eins og á sér
stað lijá mönnum sem hata, en geta
ekki svalað sér, mönnum sem eru rang-
indum beittir, en geta ekki náð rétti
sínum. Og guð má vita við hvað myrk-
ur það hefði lent, ef Hallgrímur Péturs-
son hefði ekki kveðið „lieilaga glóð i
freðnar þjóðir" og fleiri leiðarljós kom-
ið og lýst þjóðinni út úr myrkrinu.
(Framh.)
Úti-íþróttir.
I 12. tbl. Skinfaxa 1917, er grein með
þessari fyrirsögn, eftir vin minn Ól. Sveins-
son. Reynir hann þar, meðal annars, að
skýra (þýða) það, sem Danir nefna „Fri
ldræt“, Sviar nefna „Almán Idrott“ og
enskumælandi þjóðir kalla „Athletics". Vill
hann kalla þetta einu orði úti-íþrótt-
i r. — Eins og lesendum blaðsins er kunn-
ugt, þá skrifaði eg — fyrir nokkrum árum
— um knattspyrnuíþróttina hér; voru þær
greinar settar í úti-íþrótta-dálkinn, því eg