Skinfaxi - 01.04.1919, Síða 1

4. BLAÐ
REYKJAVÍK, APRÍL 1919.
X. ÁR.
Ábyrgðarhluti.
„— Mikill ex* ábyrgðarhluti þeirra
manna, sem vilja rísa gcgn forlögunum
og staðháttunum og koma upp barna-
skólum í hverjum hreppi-------]?essi
oi*S eru gripin úr greininni „þýðingar“
eftir Sigui'S pi'ófessor Noi’dal, þciri'i,
sem prentuS er í nýútkomnum „Skírni“.
Mér fanst þau vera í ritgei'Simli lik nál
í mjúkum kodda. ]?au stungu mig ó-
þægilcga — blönduðu fyi'ir mér lævi
ánægjuna af þeim mörgu og ágætu ný-
mælmn, er prófessorinn liefir fram að
bjóða.
Hví vill Nordal ekki fá barnaskóla í
sveitir? Yegna þess, að „skólunum hælt-
ir við að troða i menn dauðri þekkingu,
án þess að setja hana í samband við
líf og þroska“ og „fyrirmyndarnem-
endur erlendra barnaskóla lxætta oft
að líta í almennilega bók um fermingu.“
Með öðrum orðum: Hann finnur mein-
semdir í barnaskólunum, eins og hann
hefir kynst þeim erlendis. Vegna þess-
ara meinsemda vill hann láta skei-a þá
niður, en minnist ekki á lækningu einu
oi'ði. —
Hvað eiga íslensku barnaskólarnir
að gera? peir eiga að búa æskidýðinn
undir að afla sér mentunar á eigin spýt-
ur. þeir eiga að vekja lestrarlöngun
barna, og gei'a þau fær um að svala
henni. pað geta þeir, og gera, ef rétt
er á lialdið. Að vísu þarf að bi'eyta lil
frá þvi, sem nú er — taka upp les-
bækur í stað námsbóka o. fl. En þær
umbætur koma jafnfi'amt skólahúsun-
um. —
Nordal ætlar hehnilunum allan veg
og vanda af bai'nafræðslunni. Kennir
þess nokkuð í ræðu lians um það efni,
að hann þekkir ekki nákvæmlega heim-
ilishætti í sveitum, eins og þeir eru nú
orðnir. pað, sem bannar hehnilunum
barnakensluna, er ekki einkum ment-
unarskortur, heldur öllu fremur t í m a-
s k o r t u r — og tómlæti. Afarviða
eru hjón ein á bæ með barnahóp. pau
eru önnum kafin allan daginn. Barna-
kenslan dregst á langinn og lendir í
útideyfu. pó að hjálparhendur séu
nokkrar, eru þær aldrei fleii'i en svo,
að annir yfirgnæfa. Nú er líka sú aldan
uppi í almeningshugum, að efna-hags-
munir eru metnir öðru fremur. At-
vinnu- og verslunarmál eru efst á
baugi, hjá alþýðu ekki síður en lands-
stjórn. Heimilin gei’a við barnafi'æðsl-
una, svipað og þjóðin við kennarana.
Sá viðurgerningur verður lengi að
bi’eytast til batnaðar.
Eg held eg ýki ekki, þó að eg segi,
að þriðjungur barna komist ólæs, eða
a. m. k. lítt læs, á skólaskyldualdur (10
ára); en fyrir þann tíma heinita lögin
að börn hafi lært lestur. Sjálfsagt mundi
þetta ekki lagast, heldur hitt, ef kemi-
arar tækju sér fyrir hendur aðra at-