Skinfaxi - 01.09.1919, Síða 5

SKINFAXI
69
býlis og gerðu þá að frjálsum mönn-
um.
Um ræktarsemi til ættjarðarinnar
nægir að benda á eitt dæmi, af ótal
mörgum, frá fyrri tímum. — ]?á er
„Gunnar vildi heldur bíða hel, en horf-
inn vera af fósturjarðarströndum“ eða
Einar pveræingur, hann mat meira
frelsi ættjarðarinnar heldur en liylli er-
lenda þjóðhöfðingjans. — Trygð for-
feðranna við fornan átrúnað. — Fast-
lieldni þjóðarinnar frá landnámstíð við
íslenska tungu — þrátt fyrir undirokun,
kúgun og innlimunartilraunir sterkari
þjóðar. — Yfir höfuð að tala, ræktar-
semi þjóðfélagsins og einstaklinganna
er talandi vottur um það, á hvaða
þroskastigi þjóðfélagið stendur, — og
nægir að benda á það í sögu vorri, að
þá er yfirgengi höfðingja og svilc, voru
sem mest, glataði þjóð vor sjálfstæði
sínu, og varð svo þar á eftir að bæta
fyrir mcð margra alda kúgun, valda-
girni, metorðagirni og ræktarleysi
þeirra, sem með völdin fóru og fremst
stóðu í þjóðfélaginu.
Marga mæta menn hefir fámenna
þjóðin okkar átt, sem hafa varið öll-
um bestu kröftum sínum til viðreisn-
ar þjóðerninu bæði út á við og innbyrð-
is. — Yrði of langt að telja nöfn þeirra
hér, enda hverjum manni svo kunn
starfsemi þeirra, sem annars nokkuð
hugsa um það, livað hver einstakling-
ur leysir af hendi í þarfir félagsheildar-
innar.
pó má benda á þá Fjölnismenn, sem
áttu drjúgan þátt í endurreisn íslenskr-
ar tungu, er var mjög á glapstigu kom-
in — Jóns Sigurðssonar, sem best barð-
ist fyrir sjálfstæði voru, — Skúla
Magnússon, sem alt lagði í sölurnar til
að auka vehnegun þjóðarinnar og
brjóta einokunarhlekkina, — Eggert
Ólafsson og Björn Halldórsson o. fl.,
sem bentu þjóðinni innbyrðis á að nota
það sem best, sem landið gæfi af sér,
og að það gæti orðið til meiri nytsemd-
ar landsmönnum ef þeir vildu sjálfir.
— Allir þessir menn, og margir fleiri,
voru langt á undan samtið sinni; þjóð-
in skyldi ekki hugsjónir þcirra, og laun-
in hjá samtíðarmönnmn þeirra voru
oftast nær vanþakklæti, fyrst eftir ald-
ir og ár sjáum vér hvers virði starf
þeirra og líf hefir verið. — peir hafa
farið með vanþalddæti samtíðarinnar
sumir hverjir niður i gröfina. — pað
er alt og sumt. — Nú reisum við þeim
minnisvarða til minningar um vel unn-
ið starf — og er það í alla staði gott og
blessað — og þó munu allir verða að
játa, að til meiri blessunar hefði starf
þeirra orðið, ef vér hefðum verið svo
þroskaðir að fylgja þeim að verki.
(Framh.)
Um orsakir styrjalda.
i.
Um haustið 1914, þá er vegur pjóð-
verja stóð einna liæst í stríðinu, rituðu
rúmir 90 þýskir spekingar, opið bréf
til hinns siðaða heims, þar sem þeir
reyndu að réttlæta aðferðir pjóðverja
í Belgíu.
En að minsta kosti einn þýskur vís-
indamaður neitaði að skrifa undir
skjalið, og hann var hinn frægi líffæra-
fræðingur Dr. G. F. Nicolai prófessor
við Berlínarháskóla.
Skömmu eftir að hið fræga bréf var
birt, sendi Dr. Nicolai opið bréf til und-
irskrifta um alt pýskaland. par hélt
hann þeirri skoðun fram, a ð styrjaldir
og blóðsúthellingar væru ónáttúrlegar