Skinfaxi - 01.03.1922, Blaðsíða 2

i8
S K I N F A X I
78,962 pör sjóvetlingar; 5802 ál. vað-
máls. Við vorum þá ekki nema- 60 þús-
undir, og þá var engin vél til neins
hingað komin. Sjálfsagt var þetta ekki
„fínn“ varningur, en hann seldist, og
enginn hafði neinu til kostað að læra
þessa vinnu. —
Eg veit vel, að nú er breytt; sumt
breytt, sumt ekki. Við erum þriðjungi
fjölmennari en um miðja 19. öld, við
höfum lært fleira, kunnum meira og
höfum nú margvíslegar vélar til hjálp-
ar; það ætti því, ef við notuðum tím-
ann eins vel og afar og ömmur, að
liggja langt um meira eftir okkur í
ýmsum iðnaði. Og hvað þörfina, að
leggja þetta á okkur, snertir, þá hygg
eg, að hún hafi aldrei verið meiri en
nú, aldrei verið meira lífsspursmál fyr-
ir okkur en einmitt nú, að þjóna okk-
ur sjálfir. Við höfum nú um skeið lát-
ið aðra þjóna okkur, sitið oft auðum
höndum sjálfir, en keypt vinnu af öðr-
um, og súpum nú seyðið af þessu ráð-
leysi í botnlausum skuldum við aðrar
þjóðir. Lítið í landhagsskýrslurnar og
teljið saman, hvað álnavaran, sem við
kaupum, kostar. — pað er dýrt að
láta aðrar þjóðir klæða sig og skæða
og fæða, að miklu leyti, mætti bæta
við. Við erum nú að sligast undir út-
lendum vörukaupum, ætum og óætum.
Við kvörtum yfir því, að innlend
vinna sé dýr, og hún er það líka; en
hún rennur þó inn í þjóðarheimilið; en
útlendingum, sem vinna fyrir okkur
um öll lönd, verðum við að borga út úr
heimilinu; en að sú vinna sé dýr, heyr-
ist sjaldan nefnt. Fyrir stríðið fengu
sveitamenn rúmar 2 kr. fyrir meðal-
gærur; þær komu hingað aftur sútað-
ar, og kostuðu þá 10 kr. — þorsteinn
gamli á Skipalóni þreif einhvern tíma
herðasjal af stúlku í búð, og brá því
á vigtina; það reyndist hálfpund að
þyngd; ullin var þá í 60 aurum pund-
ið, — en 8 krónur kostaði sjalið. Við
þyrftum að eiga nokkra svoleiðis þor-
steina núna til að opna á okkur aug-
un. — Á ófriðartímunum síðustu fengu
þjóðirnar tilfinnanlega að þreifa á því,
að holt er heima hvað; og að betra er
hjá sjálfum sér að taka en sinn bróð-
ur að biðja, eða hjá kunningja að
kaupa; en þetta sama gildir engu síð-
ur á friðartímum. Aðalmeinið, þar sem
fólk þyrpist saman, í kaupstöðum og
sjóþorpum, er atvinnuleysið. „Ekkert
til að gera, ekkert til að gera“, er við-
kvæðið. það er eitthvað bogið við
þetta. Tíminn, sem aðrir telja peninga,
honum verður okkur oft svo lítið úr.
Við styðjum oft húsgaflana, skjálfum
af kulda og berjum okkur til hita, með-
an svitinn rennur af útlendingum
hundruðum saman, sem eru að tæta
ullina okkar, súta skinnin, sauma á
okkur fötin, smíða stólana, sem við
sitjum sleðana og leikföngin handa
börnunum okkar o. s. frv. o. s. frv.
I-Iér þarf að verða breyting á, ef vel
á að fará. Hyggin húsmóðir hugsar í
tíma fyrir efni, og ætlar hverjum á
heimilinu verk að vinna, er tómstund
er; svo var það áður í sveitum, og svo
mun það, sem betur fer, vera víða
þar enn. En það væri synd að líkja
bæjarstjórnunum okkar allflestum við
slíkar fyrirhyggjukonur. þær sýnast
víðast sofa, meðan bæjarholurnar eru
að íyllast af aðkomandi verklausum
lýð; þegar svo er kominn húsfyllir eða
meira, þá er farið að rumska og vara
menn við að koma, nákvæmlega mátu-
lega of seint; til þess að gera svo eitt-
hvað í áttina til bjargar, er farið að
fálma í ofboði, taka lán, láta vinna eitt-
hvað og eitthvað, sem vafasamt er að
borgi sig, og á óhentugasta tíma. það
er ekki von að vel fari. —
En eg sný mér aftur að iðnaðinum.
Eg veit ekki hvort stóriðja yrði þjóð