Skinfaxi - 01.04.1922, Blaðsíða 2

S K I N F A X I
26
meiri skortur á þjóðlegum áhuga hér en
annarsstaðar. Auðvitað er varhugavert að
meta ættjarðarástina eftir Íslandsljóðum,
blaðaglamri eða sautjánda-júní-ræðum —
enda væri þá yfrið til af henni hér —, en
samt ber eg hið bezta traust til almenn-
ings í þessu efni.
Og undirtektirnar geta sýnt nokkra grein
þess, hversu margir menn með íslenzku
þjóðinni geta unnið og — umfram alt —
vilja vinna óeigingjarnt að andlegu starfi,
sem kemur ef til vill ekki að fullum not-
um fyr en eftir þeirra dag, og þeirra verð-
ur máske alls ekki við getið. En slík starf-
semi er hin göfugasta, sem til er«.
Jón Ofeigsson, kennari ritar:
». . . Vafalaust er, að allir skynugir
menn, leikir og lærðir, geta orðið að miklu
liði, ef þeir vilja láta mál þetta til sín
taka. ...
. . . Vonandi er, að allir þeir, sem
unna tungu vorri, telji ekki eftir sér að
taka á sig þetta litla ómak og séu fúsir
til að leggja fram sinn skerf, svo að veg-
ur hennar megi verða sem mestur. Og
bregðist menn vel við liðsbóninni, mun
það sannast sem oftar, að margar hendur
vinna létt verk, Jjótt óvinnandi sé einum«.
Magnús Helgason, forstöðum. Kennara-
skólans ritar:
»Eg óska af heilum huga bæklingi þess-
um fararheilla. Erindið, sem hann fer með,
er þjóðarnauðsyn. Island á ekki í eigu
sinni dýrmætari fésjóð en tunguna. En
það er líkt um hana og landið sjálft, að
hún er varla könnuð til hálfs, þó að fá-
einir ágætir fræðimenn hafi lagt sig þar
alla til. Rannsóknir þeirra hafa að mestu
lent í forntungunni og bókmálinu. Málfar
síðari alda og mælt mál nú á dögum hefir
setið á hakanum. Hér er nú meira en mál
að bæta úr skák. Fyr en það er gert,
eignumst vér ekki orðabók, er við megi
hlíta, og með hverju árinu, sem dregst aö
kanna mælta málið, eigum vér á hættu,
að fleiri orð eða færri týnist að fullu og
öllu.
Alþingi hefir hin síðustu ár veitt einum
manni, Þórbergi Þórðarsyni, lítils háttar
styrk til að safna orðum úr alþýðumáli til
íslenzkrar orðabókar. Var hann byrjaður
á því áður og hefir síðan lagt á það fylstu
alúð og orðið furðumikið ágengt. En það
er vitaskuld, að slík málkönnun er miklu
meira verk en svo, að einn maður komist
yfir á skörnmum tíma, eða ríkissjóður hafi
efni á að kosta. Hér er því gripið til þess
úrræðis, sem mér sýnist heillaráð og eina
ráðið, að heita á almenning til liðveizlu.
Þykist eg jíá illa þekkja jjjóðrækni Islend-
inga, ef þreivri liðsbón verður ekki vel tekið.
Þórbergur hefir með bæklingi jæssum lagt
á ráðin, hvernig liðveizlunni megi bezt
haga, svo að hún komi að sem fylstum
notum með minstum kostnaði og fyrirhöfn.
Virðast mér vel forsagnir lians, bygðar á
þekkingu og eigin reynslu og svo ljósar
og vel skýrðar með dæmum, að vel greind-
ir menn geti haft þeirra not, jafnvel þó
að lítið kunni í málfræði. Þó að Jjær kunni
í fljótu bragði að sýnast allmiklar fyrirferð-
ar, Joá hygg eg, að Jjær muni reynast
auðveldari í framkvæmd, og er ])á ná-
kvæmnin fremur til bóta en meins. Má og
mikill munur verða að mannsliði, þó að
eigi sé alt í fylsta lagi. Gefst hér gott
færi ungmennafélögunum að standa við
heit sitt, að »efla alt, sem er rammíslenzkt*.
Væri þeim sem öðrum Jjað sæmdarhlutur
og metnaðar, aö verða Jæssu málefni að
sem beztu liði og vinna sér með því til
þakkar allra, sem íslenzkri tungu unna.«
Sigurður Nordal, prófessor ritar:
... En missir er í hverju orði, sem týn-
ist, ekki einungis fyrir málfræði og menning-
arsögu, heldur fyrir lifandi bókmál og dag-
legt mál. Tungan á eftir megni að yngja
sig upp meö Jdví að gefa gömlum oröum
nýjar merkingar, og á tímurn, þegar svo
mikið af útlendum hlutum og liugtökum