Skinfaxi - 01.07.1923, Síða 1

S^VxvJai'x
5. BLAl)
REYKJAYÍK, JLLÍ 1923.
XIY. ÁR
Hugleiðing.
Ef við spyrjum merka lýðháskólamenn
í Danmörku að því, hverjar séu helstu
kröfurnar sem gerðar séu til kenslunnar í
skólum þeirra, og í öðru lagi hvaða gagn
skólarnir hafi unnið, þá mundu svörin í,
stuttu máli, verða eitthvað á þessa leið:
Lýðskólarnir leggja ekki áherslu á það,
sem lærðir menn eru vanir að nota, þegar
þeir vilja gera sig merkilega af þekkingu
sinni. Skólarnir vilja kenna unglingunum
að elska guð og ættjörðina, kenna þeim
að nota hugsun Og skynjun, fá þá til að
spyrja og leita, svo þeir verði færir um
að veíja og hafna á réttan hátt.
Lýðskólarnir vilja kenna æskunni hvern-
ig hún á að læra og sýna henni hug-
sjónir, sem henni ber að vinna fyrir um
aldur og æfi.
Menningarsaga og ættjarðarsagan eru
aðalnámsgreinar í lýðskólunum. — í
sögutímunum er talað um tímamótin, bent
á örlagaþrungin atvik, þegar örfá orð og
augnabrögð hafa skapað hamingju eða
óhamingju einstaklinganna, og stundum
valdið aldakjörum þjóðanna. Námsmaður-
inn er leiddur á sjónarhæð eða vegamót.
Honum er sýnt hvernig straumar renna,
og hann á að sjá hvernig sumir þeirra
liggja til lífsins, en aðrir til dauðans.
Enníremur eru dregnar fram myndir af
fórnfúsum afburðamönnum, er hætta öllu,
sem þeir höfðu að tapa, fyrir ættjörð
sína. Á þennan hátt vilja skólarnir sýna
í hverju list lífsins sé fólgin. Þeir vilja
kenna æskunni að þekkja sína eigin sál.
Af sögunni skal hún læra að þekkja hið
andlega lögmál, sem gilt hefir meðal þjóð-
anna. Með jDjóðsöngvum sínum og ætt-
jarðarljóðum, vilja skólarnir glæða ást
nemendanna á náttúrunni, en kenna þeim
þó fyrst og fremst að þekkja það um-
hverfi, sem þeir lifa í, eða næst þeim
liggur.
Reyndir og mikilhæfir lýðskólamenn
vilja ekki stíga yfir lækinn til að sækja
vatn, heldur skýra sem best það samband,
sem á að vera milli mannsins, átthaganna
og þjóðfélagsins. Skólarnir vilja leggja
mikla rækt við heimilislífið. Þeim er það
ljóst að innan heimilisins, við brjóst mæðr-
anna og í trúnni á landið hafa afburða-
mennirnir eignast Jiær hugsjónir, sem síð-
ar hafa orðið að leiðarstjörnum mann-
kynsins.
Eftir 1864 hættu Danir að mestu að
hugsa um landvinninga og annað það,
sem ekki kom þeim við, eða þeir voru
ekki færir um. Síðan hafa þeir lagt alt
kapp á að rækta lýð sinn og land, og allir
vita að Jjar hefir þeim mikið unnist, að
riiinsta kosti á sumum sviðum. Lýðskól-
arnir eru, ef til vill merkasti þátturinn í
þessari menningarstarfsemi. Þess vegna
hafa Joeir unnið Dönum ómetanlegt gagn
og reynslan hefir sannað tilverurétt Joeirra.
Lýðskólahugmyndir Dana hafa borist
víða um lönd, og margt bendir til að ná-
grannarnir geti lært mikið af þeim, ef
þeir liaga skólastarfsemi sinni viturlega og