Skinfaxi - 01.10.1923, Qupperneq 5

S K IN F A X I
61
um aldaraðir tekið gilda sköpunarsögu
biblíunnar. peir trúarflokkar, sem skyld-
astir eru kristnu trúnni hafa éinnig
álitið, að í upphafi skapaði guð þeirra
him'in og jörð og allar þær verur, sem
finnast þar. Biblían gefur þá skýringu
að alt var skapað á sex dögum. Núlíð-
arvisindamenn álíta að hinir ágætu
fræðimenn, sem hafa ritað þá heilögu
hök, tali þar í líkingum, og að dagur
iijá þeim þýði lengra tímabil.
Eftir að náttúruvísindin urðu græn
grein á lifmeiði mannsandans, voru
farnar tvær leiðir af leiðtogunum á því
nýja sviði. Nokkrir reyndu að samcina
kenningar biblíunnar og árangur vísind-
anna, en nokkrir liinir djörfustu neit-
uðu algerlega kenningum hennar um
þetta efni. Til þessa dags og i náinnt
framtíð — þrátt fyrir allar tilraunir -—
má búast við því, að hér standi autt
blað í sögu vísindanna. pó virðist árang-
ur ýmsra tilrauna og tilgátur sumra
fræðimanna benda á að þetta sé ekki
með öllu óleysanleg ráðgáta og skal
nú með nokkrum orðum skýrt frá skýr-
ingum þeirra manna, — um þetta mál
—, sem hafa og verðskulda álit sem
áreiðanlegir vísindamenn.
Frá byrjun vega var jörðin i loft-
kendu eðlisástandi. Seinna varð hún
fljótandi. Ytra og innra v,ar hún gló-
andi, svo að lifverur höfðu enga mögu-
leika til að þróast þar. Jarðlögin sýna
að það.er tiltölulega seint á æfiskciði
jarðarinnar að lifverur eru framkomn-
ar á yfirborði hennar. Jarðlögin sýna
enn fremur að tegundir lífveranna eru
ekki myndaðar á fáum dögum. Skiip-
unarverkið hefir náð yfir löng timabil
í sögu jarðarinnar, og i jarðlögum frá
hinum ýmsu tímum er lík,a hægt að sjá
hvernig þroskun lífveranna frá lægra
stigi tilverunnar til hærri stiga henn-
ar fer fram. Á byrjunarstigi hefir innri
og ytri bygging þeirra verið frumleg
og fábrotin, líffærin fá og lífsstarfsemi
að líkindum sein heild takmörkuð.
Hver tegund það hefir verið, sem hóf
göngu sína í feiknaauðn hinn,a fyrstu
jarðtímabila, vita menn ekki; og hvern-
ig hún í fyrstu er til orðin, er enn þá
óráðin gáta.
Nú skal í fáum orðum skýrt frá
þeim ýmsu skoðunum, sem hafa ríkt
um uppruna lifsins, hjá eldiri fræð'i-
mönnum, ásamt því, sem vísindamenn
vorra daga hafa ályktað um þetta efni,
Sjálfsköpun (generalis ætpiivoca).
Frá því í fornöld og fram um miðja
síðastliðna öld var það álit margra
fræðimanna, að í lifandi verum st,arf-
að sjálfstætt afl, sem þeir nefndu lífs-
aflið. pegar það starfaði, rikti það yfir
sjálfráðum og ósjálfráðum lífsverkun-
um lífvcranna og stjórnaði þeim í öllu.
pessi kenning er svo gömul, ,að föður
hennar má telja gríska spekinginn
Aristoteles. Hann hefir í sambandi við
þcssa skoðun haldið þvi fram, að byrj-
un lífsins væri fólgin í sjálfsköpun af
hverri tegund fyrir sig.
Hinn mikli spekingur færði til sönn-
unar máh sínu eftirfylgjandi dæmi:
Oft finnast fiskar í tjörnum, sem eru
nlveg þurar einhvern tíma ársins. Eina
leiðin lil að fiskur skapist á þessum
stað, er ,að lífsaflið laki bústað i leirn-
um sem finst i botni tjarnarinnar. Flug-
ur og maðkar áleit hann að væri skap-
aðar á sama hátt, af líkömum dauðra
dýra.
pessi kenning náði svo föstum tök-
um á hugum ýmsra fræðimanna, að
jafnvel læknir einn, sem var uppi frá
1577—1644, segir, að mús sje auðvelt
að skapa á þann hátt, að brauð og korn
er látið í djúpa krukku og hún sett á
afvikinn stað, svo muni eftir fáa daga
fullvaxin mús vera mynduð þar af.