Rauði fáninn - 01.11.1936, Blaðsíða 6

6
RAUÐI FÁNINN
Unga fólkið á Akureyri.
Á Akureyri er afarmikið atvinnu-
leysi meðal æskulýðsins, því ýmsar
atvinnugreinar (fisk- og síldarvinna)
hafa lagst niður á seinni árum.
Þó hefir á síðustu árum risið upp
töluverður nýr iðnaður, þar sem ung-
lingar og stúlkur vinna.
Kjör þessa verksmiðjufólks eru
mjög slæm, enda hefir það engin
samtök haft, þangað til í fyrra að það
stofnaði félagið ,,Iðju“ — gegn
fjandskap sumra atvinnurekenda. Fé-
lagið hefir- vaxið mjög og eflst síð-
an og veifður sjálfsagt fært um að
bæta kjör verksmiðjufólksins að mun.
Sendisveinar eru eitthvað um 30
á Akureyri. Launakjör þeirra eru ó-
heyrilega slæm. Fyrir 9—10 klukku-
stunda erfiða vinnu á dag, árið um
Lring, hafa þeir aðeins 35—75 kr. á
mánuði. Sendisveinarnir hafa enn
engan fálagsskap með sér, sem er þó
orðin lífsnauðsyn fyrir stéttina. Mörg-
um þeirra er orðin ljós hin brýna
nauðsyn á slíkum hagsmunasamtök-
um og vafalítið verður þess skammt
-að bíða, að „Sendisveinafélag Akur-
<eyrar“ verði stofnað og að það berj-
ist með þeim árangri, að kjör sendi-
sveinanna á Akureyri verði ekki lak-
ari, en stéttarbræðra þeirra í Reykja-
vík.
Iðnnemar eru allmargir á Akur-
-eyri. Kjör þeirra munu hvorki vera
betri eða verri en annars staðar, en
mörg eru dæmi þess, að gerðir samn-
ingar af hálfu meistaranna eru þver-
brotnir og á margan hátt troðið á
rétti þeirra. Þetta ætti að sýna iðn-
nemunum nauðsynina á því að stofna
með sér öflug hagsmunasamtök til
varnar og sóknar í þeirri baráttu, sem
þeir hljóta að heya á komandi tím-
um. —
Önnur félög. Af því sem áður er
sagt, er það Ijóst, að hagsmunasam-
tök alþýðuæskunnar, þ. e. a. s. þeirr-
aar æsku, sem ekki er skipulögð í
verklýðsfélögunum, eru mjög veik og
að mestu ósköpuð enn sem komið er.
Þau æskulýðsfélög, sem berjast fyrir
.almennum menningarmálum, eru flest
fámenn og lítilsmegandi. Iþróttafé-
lögin, og þá sérstaklega íþróttafélag
alþýðunnar, _,,Þór“, eru all sterk.
:,,Þór“ hefir barist fyrir því undan-
farið að reist yrði íþróttahús á Akur-
•eyri, sem er afarmikið nauðsynjamál
■og má teljast mál málanna, ef æsk-
an á að geta lifað menningarlí'fi. En
^,,Þór“ má ekki standa einn í þeirri
íbaráttu. Hann verður að safna um sig
öllum framfarasinnuðum æskulýðsfé-
lögum og mynda þannig sterka her-
línu gegn afturhaldinu, sem berst
gegn þessu nauðsynjamáli. — Póli-
tísk æskulýðsfélög eru tvö á Akur-
eyri: F. U. K. og F. U. F. Þau berjast
bæði eftir því sem þau bezt geta fyrir
menningar- og framfaramálum æsk-
unnar, en eru bæði of fámenn ennþá.
U. M. F. A. hefir nú lengi — illu
heilli — legið niðri og er því einskis
nýtt fyrir æskulýðinn.
Það, sem skortir sérstaklega á í
félagsmálum æskunnar á Akureyri,
eru sterk heildarsamtök, sem öll
frjálslynd æska gæti fylkt sér inn í.
Nafn þess félags er ekkert aðalatriði.
— Ungmennafélag Akureyrar, Æsku-
lýðsfálag Akureyrar — bæði nöfnin
mættu vel duga; aðalatriðið er, að
sá félagsskapur vildi berjast fyrir
brýnustu menningarmálum æskúnn-
ar og heilbrigðu skemmtanalífi henn-
ar, að sá félagsskapur væri fjörmik-
ill og glaðvær, svo að æskan fyndi
að þar væri hennar rétti staður. Þann-
ig væri líka bezt byggt það varnar-
virki, sem sókn fasismans meðal
æskulýðsins strandaði á. Það er
skylda alþýðuæskunnar á Akureyri
að gera sitt til þess, að fasisminn nái
ekki að læsa klóm sínum um föður-
land okkar.
B. J.
Menningarmál æ$ku>
lýðsins á Seyðisfirði.
Hvar, sem maður kemur í kaup-
tún á Austurlandi, gefst að sjá hörm-
ungar atvinnuleysis, en þó er lang-
ömurlegast að sjá allan þann ung-
lingahóp sem ráfar um göturnar og
veit ekki hvað hann á að taka fyrir
hendur.
Á Seyðisfirði er atvinnu ung-
linga þannig háttað, að meiri hluta
sumarsins verða þeir að stunda línu-
vinnu frá morgni til kvölds. Stundum
kemur það fyrir, að þannig verða þeir
að standa hræringarlausir í sömu
sporum, alt að 14 tíma í sólarhring.
Á þennan hátt er unglingunum ó-
mögulegt að taka þátt í því litla í-
þróttalífi, sem þar er, eins og t. d.
sundi. Á Seyðisfirði er að nafninu til
sundtjörn, sem í blómatíð kaupstað-
arins var ístjörn, sem jökulvatn renn-
ur í. En bæjarstjórnin hefir látið
dubba upp á hana svo að hún álítur
að hún sé nothæf. En það er langt
frá því að svo sé. Og er háborin
skömm fyrir höfuðstað Austurlands
hvað hann hefir látið sig slíkt menn-
ingarmál litlu varða. Meira að segja
á tímabili féll sundkennsla alveg
niður.
Afleiðingin af þessu er sú, að fjöldi
af ungum mönnum, þó sérstaklega
sjómenn, kann ekki sund, sem kemur
líka af þvi, að atvinna þeirra er þann-
ig, að þeir hafa aldrei tíma og tæki-
færi, þegar tíðarfarið er þannig, að
hægt sé að vera í jökulvatni. Á haust-
in', þegar erfiði verklýðsæskunnar er
lokið, þá býður hennar ekki annað en
dapurlegt atvinnuleysi.
Væri nú upphituð sundlaug á staðn-
um, eins og er alstaðar í stærri kaup-
túnum landsins, væri mikið bætt úr
þessum vandræðum.
En þetta er ekki nægilegt. Ungling-
arnir verða að mynda með sér félags-
skap sem hefir það grundvallaratriði
að taka til meðferðar atvinnuleysis-
mál þeirra, halda uppi félagslííi með
skemtifundum, jafnvel gangast fyrir
samkomuhúsbyggingu, sem ekki er
til á staðnum og sem altaf hefir ver-
ið hemill á félagslífi unga fólksins.
Það er álit allrar íslenskrar al-
þýðu, að mestu vandræðin í núver-
andi þjóðskipulagi, sé vaxandi at-
vinnuleysi meðal æskulýðsins, sem
geti leitt unglingana út 1 ýmislegt,
sem annars mundi ekki þekkjast.
Það er fyrir löngu sannað hið gamla
orðtak: „Iðjuleysið er rót alls ills“.
Svona félagsskap ætti að mynda í
hverju kauptúni landsins, og væri það
siðferðileg skylda hlutaðeigandi bæj-
arstjórnar og ríkisstjórnar, að taka
kröfur þeirra um atvinnumál og ann-
að til meðferðar.
Reykjavík, 4. nóv.
Vilhj. Sveinsson.
Chaplin orf Ilitler.
Vinur Chaplins kom eitt sinn í
heimsókn til hans í vondu skapi.
„Hvað gengur að þér, Chaplin
minn?“ spurði maðurinn.
„Þessi Hitler er áð eyðileggja mig“,
muldraði Chaplin.
„Hvernig þá“, spurði vinurinn.
„Sjáðu nú til“, svaraði Chaplin.
„Eg get vel afborið það, að hann api
eftir mér skeggið. Og mér er nokkuð
sama um það, þó að heimurinn tali
næstum því eins mikið um hann eins
og mig. — En að menn skuli hlægja
og mig. — En, að menn skuli hlægja
aldrei sætt mig við“.