Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1940, Blaðsíða 14

FRIÐRIK V. ÓLAFSSON, skólastjóri:
Um útbúnað vélbáta
Hrakningar og björgun áhafnarinnar af v.b.
„Kristján" hafa vakið menn til nýrrar um->
hugsunar um útbúnað hinna mörgu fiskibáta
vorra, sem sækja afla sinn á dýpstu mið á
hvaða tíma árs sem er.
Eðlilega verður mönnum fyrst hugsað til
talstöðvanna, sem allir viðurkenna nú, að sé
eitthvert allra-gagnsamasta bjargtækið, sem
hægt sé að búa bátana út með, og sem hraða
verður eins og unnt er að koma í hverja þá
fleytu, sem á sjó fer, og sem haft getur slíkt
tæki. En jafnvel þó slíkt tæki sé til, getur það
verið í landi til viðgerðar eða í ólagi um borð
þegar til þarf að taka, einkum meðan fram-
leiðsla tækjanna og kunnátta í meðferð þeirra
er hvorttveggja á byrjunarstigi. Hitt er þó
veigameira, að eins og nú standa sakir, er það
minni hlutinn af bátum vorum, sem fengið haf a
talstöðvar, og meðan ófriðurinn stendur, er
hætt við að úr því verði ekki bætt til hlítar,
einkum þegar litið er á hinn mikla kostnað,
sem er við öflun og viðhald tækjanna.
Meðan svona er ástatt, liggur því næst fyrir
að athuga hvernig bátarnir eru útbúnir að öðru
leyti til að mæta margra daga hrakningi um
hávetur, því að auðvitað geta svipuð tilfelli og
,,Kristján“ lenti í, komið fyrir hvaða bát sem
er. Þegar vél bilar í bát, og ekki næst í skip til
að draga hann til hafnar, verða bátverjar að
treysta á seglin til að bjargast á til lands og á
rekakkerið til að verja bátinn áföllum í aftök-
um. Um þennan útbúnað eru sett fyrirmæli í
reglugerð um skoðun skipa, og ber að sjálf-
sögðu að ganga út frá að þeim sé hlýtt, og að
formönnum sé bæði áhuga- og metnaðarmál að
hafa þetta í lagi. En jafnvel þótt svo sé, bendir
einmitt dæmið um „Kristján" manni á, að ekki
sé þetta einhlítt bátverjum til bjargar. Bátur-
VÍKINGUR
inn var að hrekjast á hafinu í 12 daga og bát-
verjar gátu lítillar hvíldar notið vegna
þrengsla, kulda, óveðurs og stöðugs erfiðis við
að hagræða seglum, ausa bátinn, eima vatn og
viðhalda eldi eftir að eldspýturnar voru þrotn-
ar. Ekki var að furða, þó nokkuð væri af þeim
dregið þegar þeir loks náðu landi, og að
þeir þættu hafa sýnt allmikið þrek í að láta
ekki bugast né leggja árar í bát, þegar svo
lítil von virtist um björgun og líðan þeirra var
jafn ill og nærri má geta. Þó voru þeir svo
heppnir, að bilunin varð ekki fyr en þeir höfðu
dregið línuna, svo að þeir höfðu fisk til matar
og gátu eimað vatn til drykkjar, nægilegt til
að halda í sér lífinu með.
Hvernig hefði nú farið fyrir þessum mönn-
um, hefði matai’- og vatnsforði þeirra verið til
eins dags, eins og altítt mun á þessum bátum,
og hefðu þeir ekki getað náð í vatn eða fisk til
matar? Er líklegt að þeir hefðu þolað 10—11
daga erfiði, vökur, kulda og vosbúð, matar- og
vatnslausir, og leyft þó því af kröftum sínum,
sem með þurfti til að sigla til lands og ná
sambandi við fólk? Ég læt hverjum eftir að
dæma þar um, en ég býst ekki við að neinum
hefði þótt þar skemtileg aðkoma, sem fundið
hefði bátinn eftir þann tíma og séð mennina,
ef þeir hefðu þá verið innanborðs.
Ég álít ekki að draga þurfi upp fyrir les-
endum mynd af ástandinu á bátnum undir
slíkum kringumstæðum, til þess að menn sjái
að hér þarf umbóta við. Við þessu er líka
hægt að gera með litlum kostnaði, og er í raun.
inni furðulegt að svona tilfelli þurfi að koma
fyrir, til þess að opna augu manna í þessu efni.
Engu er kostað til að ráði, þó ávalt sé til í
hverjum bát matarkassi með svo sem vikuforða
af þurru brauði, niðursoðnu kjöti og eldspýt-
14