Sjómannablaðið Víkingur - 01.07.1946, Qupperneq 22

SÍLDIN OG SAGAN
UNDRAFISKURINN. SEM SKÚP STDRVELDI
□ □ □ LLI STYRJÖLDUM
Grein þessi, sem er eftir George Mell,
og hér er þýdd úr tímaritinu World
Digest, fjallar um síldina og áhrif henn-
ar á sögu þjóðanna. Mun mörgum þykj;.
fróðlegt að lesa um þennan duttlunga-
fulla fisk, sem afkoma okkar íslendinga
er svo mjög undir komin, enda leiðir
greinin í ljós, að voldugri og stærri
þjóðir en íslendingar hafa átt og eiga
velgengni sína eigi hvað sízt síldinni að
þakka.
Franskur rithöfundur á seytjándu öld ritaði
um síldina sem fisk þann, er ákvæði örlög heims-
velda. Um aldaskeið hefur verulegur hluti tekna
ýmissa þjót.a myndazt vegna nærveru þessa
fiskjar við strendur Norðurálfu. Síldin olli því,
að smáfiskiþorp breyttust á skömmum tíma í
stórborgir, er efndu til viðskipta við framandi
lönd og færðu Vesturlönd og Austurlönd nær
hvert öðru. Síldin olli því og, að stjórnmála-
kenningar urðu til, sem enn gætir og hafa meira
að segja margvísleg áhrif á hildarleik þann, sem
nú er háður.
Fyrir nær sex öldum lögðu geysistórar síldar-
torfur leið sína inn í hið salta Eystrasalt. Var
sú trú manna, að hvalir væru valdir að síldar-
göngum þessum. Um þær mundir var kjöt mun-
« Nfci-’* r.—■■■« '' :Ní - 6 0 m '/yyý' /yyýfr wN- Ég 1| p r « r- T N i 1 &
rVhti'* gÉÉ wæ V ím Ná A ... *jjk\ N* í 'Mí. . * > ' J
W//y' Fi Æ&'. 'ópet lA & m
Aðalstöðvar síldarinnar.
aðarvara í Norðurálfu, og fiskur var mun þýð-
ingarmeiri fæðutegund þá en nú. Hann var
snæddur á öllum hinum fjöldamörgu hátíðisdög-
um, en þegar tekið var að verka síld, var raun-
verulega brotið blað í sögu mannkynsins. Síldin
reyndist hinar ákjósanlegustu vistabirgðir og
nú var mun auðveldara að búa heri vistum en
áður hafði verið. Það er sögn, að brezki herinn
við Crécy hafi neytt hálfrar milljónar sílda áður
en hann lagði til hinnar sögufrægu orrustu. —
Síldai'hreistur.
Krossfararnir neyttu geysilegrasíldarbirgða.En
síldarorrustan var háð í febrúar árið 1429,
til þess að ná á vald sitt saltfisksendingu til
ensku hersveitanna, er sátu um Orléans.
Með síldveiðar að aðalatvinnuvegi urðu borg-
irnar Lúbeck, Bremen, Hamborg, Stettin og
Rostock mikilvægar miðstöðvar heimsviðskipt-
anna. Floti þeirra óx mjög, og viðskiptafröm-
uðir þessara borga gerðu út verzlunarleiðangra
um gervalla Norðurálfu. Kaupmenn þessir
stofnuðu Hansastaðasambandið árið 1241 til
þess að treysta hagsmuni sína sem bezt. Þegar
veldi þeirra var mest, höfðu þeir útibú í hundr-
að og þrjátíu borgum, og slíkt var traustið á
austurlingnum, eins og gjaldeyrir þeirra var
nefndur, að hann varð sterlingspund vorra
tíma.
Þegai svo mátti segja, að veldi Hansastaða-
manna byggðist á yfirráðum yfir fiskveiðunum,
gerðu þeir ráðstafanir til þess að halda því, sem
þeir höfðu komizt höndum yfir. Skipasmíða-
stöðvarnar við Eystrasalt, sem flugher banda-
manna hefur nú unnið mest grand, bergmáluðu
einu sinni af hamarshöggum, þegar þar var
152
V I K I N G U R