Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1948, Qupperneq 18

DRÁTTARBRAUT
Um þessar mundir er mikill áhugi vaknaður fyrir byggingu nýrrar og stórrar
dráttarbrautar hér á landi. Mönnum er Ijóst, að sú geysilega sóun á erlendum gjald-
eyri, sem nú & sér stað vegna þess, að viðgerðir á kaupskipaflota vorum verða ad
fa/ra fram erlendis, er stórfellt tjónfyrir þjóðarheildina, sem ekki verður við unað öllu
lengur. Auk gjaldeyristjónsins tapast við þetta mikil vinna út úr landinu og útgerð-
arfélög verða fyrir margvíslegum töfum og tjóni.
f júnímánuði 19AU stofnuðu allmargir iönaðarmenn i Reykjavík með sér félag,
„Skipanaust h.f.“, til að koma upp dráttarbraut og öðrum nauðsynlegum tælcjum til
skipaviðgerða og skipasmíða. Hlutafé var 1,3 millj. kr. Félagið tryggði sér land við
Elliðaárvog og samdi við ameríslct sérfræðingafirma í drúttarbrautagerð, Crandall
Dry Dock Engineers, Inc. Boston, um smíði dráttarbrautarinnar. Framkvæmdir eru
komnar það áleiðis, að jarðvinnu er að mestu lolcið og lceypt hefur verið allt burða-
timbur til brautanna. Er það þegar komið til landsins. Dráttarbraut þessi á að taka
skip allt að 2500 smálesta stór. Telja þeir, sem vit hafa á slíkum málum, fyrirkomu-
lag allt við dráttarbrautina frábærlega hentugt og stórum betra en víða er á drátt-
arbrautum erlendis.
Til frekari skýrimgar á þessu mikla nauðsynjamáli sjávarútvegsins, birtir Sjó-
mannablaðið Víkingur fróðlega grein úr amerísku tímariti, eftir J. Stuart Crandall,
framkvæmdastjóra og yfirverlcfræðing Crandall Dry Doclc Engineers, Inc. Er þar að
finna ýmsar upplýsingar um dráttarbrautir.
Er þess að vænta, að ríkisstjóm, Alþingi og Fjárhagsráð sýni nauðsynjamáli
þessu velvilja og fullan slcilning.
Fyrri tíma aöferöir.
Upphaflega voru skip dregin á land með
handafli upp í sem minnstan halla, en eftir því
sem þau urðu stærri og þyngri fóru menn að
smíða vindur og Fönikíumenn byrjuðu síðar
að nota rennibrautir. Eftir því sem vísindin
þróuðust, fóru menn að nota vagna á hjólum
og einnig gufu og rafmagn, sem aflgjafa í stað
manna og hesta. Dráttarbrautir voru fundnar
upp í Bandaríkjunum eftir að byrjað var að
draga skip á land á rennibrautum, sem mak-
aðar voru í feiti. Síðan voru dráttarbrautirnar
gerðar þannig úr garði, að stjórna mætti hrað-
anum er skip voru dregin á land eða rennt í
sjó.
Skipabrautir.
Um 1840 byggði William Hazard Crandall,
sem var framkvæmdastjóri skipastöðvar í New-
port, Rhode Island, tvær dráttarbrautir, sem
þóttu svo fullkomnar, að hann var fenginn til
að byggja brautir íyrir önnur fyrirtæki. Árið
1854 var hann fenginn til að byggja í Boston
braut fyrir 1200 tonna skip, en það var stærra
verk en áður hafði þekkst. Einn sona hans,
Horace Ieving Crandall, sem stjórnaði verkinu,
fékk eigendurna til að taka upp ýmsar nýjung-
ar, þannig að segja má að hér sé um að ræða
fyrstu þurrkvína á hjólum. Meðal umbótanna
voru hallabreytingar og nýtt fyrirkomulag, sem
gerði það að verkum, að auðvelt var að vinna
hvernig sem á sjávarföllum stóð. Einnig setti
hann vinnupalla á brautina þannig, að betur
mætti komast að til að bregða á vírum áður en
skipið er dregið upp á vagninum. Braut þessi
er enn í notkun eftir 92 ár. Síðan hafa verið
byggðar yfir 220 brautir fyrir allt að 5,000
tonna skip.
Brautarteinar.
Teinar dráttarbrautanna eru af tveimur gerð-
um. Er önnur fyrir allt að 1000 tonn, en þá
eru vagnarnir úr tré, en hin fyrir allt að 2,500
tonn, en vagnarnir eru þá úr stáli. Eru teinarn-
ZBO
VÍ <1N □ U R