Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1961, Blaðsíða 2

Sjávarútvegur og fLskibnadur
Helgi Bcrgs, verkfr., ritar í
Tímann greinaflokk um fram-
leiðslu og atvinnumál þjóðarinn-
ar, og höfum vér fengi'S leyfi
hans til að birta liér þann |)átt,
er fjallar um sjávarútveg og fisk-
iðnað
* * *
Á árunum 1930—40 var síld-
araflinn að meðaltali rétt innan
við 100 þúsund tonn á ári og
annar afli rúmlega 200 þúsund
tonn. Nú hefur hann meira en
tvöfaldazt, en miklar sveiflur
hafa verið á síldarmagninu. Þó
hefur það á seinustu árum verið
nokkru meira en það var fyrir
stríðið, en nær ekki nema þegar
bezt lætur meðaltali stríðsár-
anna.
Vinnan, sem í veiðarnar hefur
verið lögð, hefur farið vaxandi
og hefur verið áætlað, hvað
mörg ársverk hafa verið lögð í
fiskveiðar, og sést niðurstaðan í
töflu I, sem tekin er úr skýrslu,
sem Efnahagssamvinnustofnun
Evrópu hefur látið gera, um
fiskveiðar þeirra landa, sem í
stofnuninni eru:
TAFLA I.
Arsverk í fiskverkun á Islandi
1938—58.
1938 ............... 4400 ársverk
1948 ............... 5400 —
1953 ............... 5700 —
1958 ............... 5900 —
Samkvæmt þessu hefur vinna
við fiskveiðar aukizt um 34%
en á sama tíma hefur aflinn
aukizt um 87%.
Á sama hátt er athyglisvert
að sjá hvernig fiskiskipastóllinn
hefur vaxið á sama tímabili, en
Skipunum hefur ekki fjölgað
svo mjög, en þau hafa stækkað
um meira en helming.
Afköst manna og skipa sjást
bezt í töflu III, sem sýnir afla-
magn á hvern sjómann og hvert
tonn í fiskiskipi. Til samanburð-
ar eru sýndar hliðstæðar tölur
frá öðrum fiskveiðiþjóðum.
TAFLA III.
Afli á hvern sjómann o(j á livert Bll'I
í skipi ásumt heildarafla í ýmsum
Evrópulöndum 1958
Heildaraíli Meðalafli á Meðalaíli i
í þús. tn. sjómann tn. BRT í 1
Danmörk 598 40 8
Frakkland 525 13 2
Þýzkaland 712 68 4
ísland 580 95 11
Holland 314 43 3
Noregnr 1363 20 3
Portúgal 455 3 4
Spánn 836 8 2
SvíþjóS 224 20 3
Bretland 990 43 3
það má sjá á töflu II. veiðitæki og framúrskarandi
TaFbA II.
Fjöldi og stcerð ísl. fiskiskipa 1938—58. ( Stærðir í þúsundnm BRT).
1938 1948 1958
Fjöldi Stærö Fjöldi Stærð Fjöldi Stærð
Skip undir 100 BRT . . 564 9,6 582 17,6 610 21,2
Skip 100—299 BRT .. 35 4,7 51 7,2 45 6,2
Skip 300—499 BRT .. 32 11,1 21 7,4 7 2,6
Skip yfir 500 BR.T .... 1 0,7 35 21,1 41 27,8
Samtals 632 26,1 689 53,3 703 57,8
Á undanförnum 20 árum hef-
ur meðalafli á sjómann vaxið
um 39%. en meðalafli á tonn í
fiskiskipi minnkaði um 15%, og
er þetta í samræmi við þá eðli-
legu þróun, að láta betri tæki
létta mönnum störfin.
Af töflunni sést, að íslending-
ar eru ekki aðeins afkastamestir
veiðimenn miðað við sjómanna-
fjölda og flotastærð, heldur einn-
ig svo langafkastamestir, að þeir
eru alveg í sérflokki. Það hlýtur
að vera lærdómsríkt að gera sér
grein fyrir orsökum til þessa
mikla árangurs. Þær eru auðvit-
að margar, gjöful fiskimið um-
hverfis landið, fullkomin skip og
Helgi Bcrgs
fengsæl og dugmikil sjómanna-
stétt. Því miður verður að telja
eina ástæðu enn, sem ekki er
jafnmikið ánægjuefni, en hún er
sú, að við höfum nú um nokk-
urt skeið lagt meiri áherzlu á
aflamagnið en vörugæðin.
Það stendur til bóta. En yfir-
burði okkar verðum við að nota
okkur til hlítar. Þegar við sækj-
um fjarlæg mið á stórum togur-
um, þá höfum við ekki þá sér-
stöðu sem við höfum hér við
landið. Aðrar þjóðir, sem hafa
góða aðstöðu til byggingar full-
kominna hafskipa, geta veitt
okkur harða samkeppni á fjar-
lægurn miðum, þó þær eigi.
kannski ekki eins vaska sjómenn
og við. Sérstaða okkar sem fisk-
veiðiþjóðar er fyrst og fremst
fólgin í miðunum umhverfis
landið, og hana verðum við að
hagnýta okkur sem bezt. Það
gerum við með því að leggja
fyrst og fremst áherzlu á að
landa aflanum nýjum og fersk-
um, því aðeins með því móti get-
um við skapað fiskiðnaðinum
skilyrði til þess að framleiða
gæðavöru, sem aldrei bregzt.
Aukning aflamagns
Hvað getum við lengi haldið
áfram að auka aflamagnið, sem
við drögum á miðunum okkar?
Um þetta eru skiptar skoðanir,
enda virðist skorta þær rann-
sóknir og þá þekkingu á högum
VÍKINGUR
90