Náttúrufræðingurinn - 1931, Blaðsíða 8

22
NÁTTÚRUFR.
Skríðfískarínn í Attsttirlöndam.
(Anabas scandens).
Fiskur þessi er smávaxinn (15—20 cm. langur) vatnafisk-
ur, skyldur aborrunum (Perca), er lifa í ám hér í Evrópu.
Heimkynni hans er á Vestur-Indlandi, Birma, Ceylon og Fil-
ippseyjum. Hann lifir bæði á jurta- og dýrafæðu. Fyrir löngu
hefir fiskur þessi vakið eftirtekt manna. Þegar á 9. öld sögðu
tveir arabiskir ferðamenn frá því, að þar eystra fyndist fisk-
ur, er skriði á þurrt land, klifraði upp í blaðkrónur kókos-
pálmanna og gæddi sér þar á pálmavíni! Að sjálfsögðu eru
það ýkjur einar, að fiskur þessi sé svo snjall að ldifra. Þó mun
hann eitthvað kunna í þeirri list, því að Malajar nefna hann
,,Undi-Colli“, sem þýðir klifurfiskur. Danskur herforingi, að
nafni Daldorf, er dvaldi þar eystra (1791) segir líka frá því,
að hann hafi séð skriðfisk á stofni pálma eins, er óx hjá tjörn.
Hafði hann klifrast upp eftir sprungu í stofninum, og var hann
kominn mannhæðarhátt frá jörðu. Hélt hann sér föstum með
broddum á tálknlokunum, en ýtti sér áfram með því að sveifla
sporðinum og spyrna í með broddum á gotraufaruggunum.
Líklega er það sjaldgæft, að fiskurinn klifri á þennan hátt,
því að eigi eru til áreiðanlegar frásagnir þessu samhljóða frá
síðari tímum.
Hinsvegar er fiskur þessi furðu leikinn í landferðalögum
á sléttu, og hann getur einnig grafið sig í jörðu, þar sem jarð-
vegur er laus, leirborinn eða sendinn. f hundraðatali hafa
menn séð fiska þessa ýta sér áfram yfir grasigróið land og
yfir garða, er girða tjörn frá tjörn. En slík ferðalög eru fisk-
unum ekki hættulaus. Krákur og gleður hópast að þeim og
fagna því að geta hremmt slíkar krásir á þurru landi. Þegar
tjarnir þorna, þar sem slíkir fiskar lifa, skríða þeir yfir land
til annarra tjarna eða grafa sig 1—2 feta djúpt ofan í tjarn-
arbotninn, leggjast í dvala og bíða þess rólegir, að vatn safn-
ist aftur í tjarnarstæðin. — En oft er svefnró þeirra raskað.
íbúar héraðanna fara á fiskveiðar með rekur og haka, róta
upp tjarnarstæðunum, og taka fiskihlut sinn á þurru landi.
Nú mun það ýmsum þykja undarlegt, að vatnafiskur, er
aflar sér súrefnis með tálknum, skuli geta lifað lengri eða
skemmri tíma á þurru landi. Á þessu hafa lífeðlisfræðingar