Náttúrufræðingurinn - 1931, Blaðsíða 9

NÁTTÚRUPR.
23
fundið skýringu. I fyrsta lagi er svo gengið frá umbúnaði
tálknanna, að vatn eða raki helst í þeim, þótt fiskurinn bregði
sér á land, svo að tálknblöðunum (þönunum) er eigi hætt til
að þorna eða skorpna meðan á landi er dvalið. 1 öðru lagi eru
hólf með mörgum afkimum — nokkurskonar völundarhús —
fyrir framan og ofan sjálf tálknin. Eru þau að innan þakin
þunnri háræðaríkri húð. Áður fyrri héldu menn, að þessi völ-
undarhús væru vatnsforðabúr, er geymdu vatn til að halda
tálknunum rökum. Nú þykjast menn þess fullvissir, að þau
séu nokkurskonar öndunartæki, þar sem súrefni úr venjulegu
Skrid/islíur.
andrúmslofti geti leiðst inn í háræðanetið í vegghimnu hólf-
anna og þaðan í aðalblóðrás fiskanna. Þau vinni með öðrum
orðum á sama hátt að súrefnisnámi, eins og iungu land-
dýranna.
Fiskurinn andar því með tvennu móti, bæði sem fiskur
með tálknum, og einnig sem landdýr með tækjum, er svipar
til lungna.
Enn merkilegra er það, að svo virðist sem loftöndun fiskj-
arins sé honum ennþá meiri lífsnauðsyn en tálkn-öndunin. 1
Austurlöndum og víðar hafa menn oft til gamans skriðfiska
í smáum vatnskerum í húsum inni, því að þeir eru litfagrir
og þola vel þá meðferð, sem fiskum mætir í slíkum vistum.
Er þá auðvelt að athuga lífshætti þeirra. Við og við stinga
þeir munninum upp í vatnsborðið og glepsa munnfylli sína
af lofti. Síðar, er þeir hafa notfært sér þetta loft, sleppa
þeir því sem loftbólum út um munninn aftur. — Sé með neti