Samvinnan - 01.01.1937, Page 4

SAMVINNAN
1. HEFTI
Námshringar samvinnumanna
Nauðsynleg undirstaða allra heil-
brigðra stefna og skoðana er þeklc-
ing. Þekking almennings á góð-
um stefnum er styrkur þeirra.
Þessar staðreyndir eru samvinnu-
mönnum ljósar, enda gera þeir
yfirleitt mikið að því að kynna
samvinnustefnuna, störf félaganna
og árangur.
Sænskir samvinnumenn gera lík-
lega meira en nokkrir aðrir að
því að kynna stefnu sína og starf.
Þeir gefa áriega ut fjölda bóka,
blaða (eitt þeirra kemur út í x/2
milljón eintökum á viku) og smá-
rita. Þá búa þeir til fræðslukvik-
myndir um starfsemi félaganna, og
eru þær sendar til llestra eða allra
félaganna í sambandinu. Loks starf-
rækja þeir skóla og námshringa.
Námsbringastarfsemin byrjaði í
smáum stíl fyrir 4 árum. Fáir trúðu
á gagnsemi þeirra og möguleika til
úlbreiðslu. Reyndin varð þó önnur.
Útbreiðslan varð mjög ör, og eru
námshringar samvinnumanna nú
starfandi um alla Svíþjóð.
Sérstök fræðsludeild, semstjórnar
námshringunum, er starfandi í sam-
bandinu. Ákveður hún náms- og
umræðuefnið á liverjum tíma og
gefur út leiðbeiningar um, hvernig
hvert málefni slculi rætt, og bendir
á, hvar þátttalcendur geti aflað sér
upplýsinga ogfróðleiks urn málefnin.
Til umræðu eru tekin ýms sam-
vinnu- og hagfræðileg mál. Stjórn-
andi fræðsluslcrifstofu þessarar
semur dálítinn pésa um efnið, sem
á að ræða, þar sem liann skiptir
efninu niður í kaíla og bendir á,
í hverri röð og á hvern hátt lieppi-
legast sé að ræða málefnið. í lolc
bvers umræðukafla eru spurningar,
sem ætlazt er til, að fundurinn
svari skriflega, og séu þau svör
niðurstaða umræðnanna. Svörin eru
síðan send til skrifstofunnar í Stoklc-
hólmi; þar er farið yfir þau, leið-
rétt og gerðar við þau nauðsynlegar
athugasemdir, og eru þau síðan
send aftur til stjórnanda náms-
liringsins. Þá er í pésum þessum
bent á þær bækur, sem til eru um
þetta efni og heppilegar eru taldar.
Á mörgum stöðum er auðvitað
enginn maður, sem nokkra sér-
þekkingu befir á þessum málum,
svo hann sé sjálfkjörinn stjórnandi
hringsins, en þá hefir sú aðferð
verið liöfð, að þessir pésar liafa
verið sendir einhverjum ungum,
efnilegum og áliugasömum manni
i héraðinu og hann beðinn að
gangast fyrir stofnun liringsins og
stjórna honum, og liefir þetta gefizt
vel. Námshringarnir hafa, eins og
ég gat um í upphafi, náð geysilega
mikilli útbreiðslu, og eru nú starf-
andi rúmlega 2300 námshringar
með 30 þúsund þátttakendum.
Sænskir samvinnumenn telja þessa
fræðslustarfsemi nú eina lang-
öílugustu og þýðingarmestu út-
breiðslustarfsemi félaganna. Upp
úr þessum fræðsluhringum vaxa
hópar ungra áhugamanna innan
livers félags. Þessir ungu menn
afla sér á þennan hátt þekkingar
á samvinnu-, viðskipta- og fram-
leiðslumálum og öðrum hagfræði-
legum efnum og fá á þann hátt
áhuga fyrir samvinnumálum. Hvers
virði væri það ekki fyrir hvert
samvinnufélag, að slíkir liópar á-
hugamanna væru starfandi innan
þeirra.
Er slík starfsemi hugsanleg hér á
landi og með hverjum hætti?spyrja
ef til vill einhverjir. Ég, fyrir mitt
leyti tel, að slík fræðslustarfsemi
væri vel framkvæmanleg hér og
mundi hafa mjög mikla þýðingu,
ef henni væri vel stjórnað og rétti-
lega fyrir komið. Fjöldamörg málefni
eru til, sem mjög væri gagnlegt að
taka til umræðu. Það má nefna
nokkur dæmi: Staðgreiðslan og
gildi hennar, leiðin út úr slculda-
verzluninni, þáttur samvinnunnar i
íslenzku atvinnulífi, fjárhagur kaup-
félaganna, samvinnufélögin og
iðnaðurinn, hagsýni í liúshaldi o.
m. íl. Það er vitanlega ekki liægt
að gera ráð fyrir, að þessir náms-
ílokkar leysi mörg mál og komist
að endanlegum niðurstöðum, en
nokkur bending gætu svör þeirra
Frli. á 14. hls.
Alheimsregla kaupfélaganna er staðgreiðsla. Láns-
verzlunin er hættan. En fram á síðustu tíma liefir
íslenzkum bændum og sjómönnum verið nauðugur
einn kostur að fá lán nokkurn hluta úr ári. í meir
en hálfa öld hafa islenzku kaupfélögin barizt fyrir því
að finna öruggt form fyrir lánsverzlun. Fram að
heimsstyrjöldinni mátti heita, að þetta gengi vel.
Verðsveiflurnar voru lióflegar, og sveitafólkið vildi
standa í skilum. Með stríðinu komu órólegir timar,
mikill byigjugangur í öllu verðlagi, gengissveiflur og
verðhrun. Þá mynduðust víða skuldir, sem erfitt var
að greiða. En smátt og smátt hafa kaupfélögin fundið
nýtt öryggi. Gjaldeyrisloforðin eru tekin upp að nýju
og fylgt vel eftir. Sá, sem ekki stendur í skilum, tap-
ar trausti og fær ekki lán í næsta sinn. Hver kaup-
stjóri og hver félagsmaður þarf að hugsa um þessar
reglur, að þær má ekki brjóta. Staðgreiðslan er og
verður jafnan fyrsta boðorðið. Alstaðar þar, sem menn
vinna fyrir kaupi, sem greitt er vikulega eða mán-
aðarlega í peningum, á kaupfélagið að krefjast skif-
yrðislausrar staðgreiðslu. En þar sem svo framleið-
endur eiga í lilut, sem selja vörur sínar nokkrum
sinnum á ári, er allt undir komið, að gjaldeyrislof-
orðin séu nákvæm, vel litið eftir af kaupstjórunum
og félagsmönnum melnaðarmál að efna vel heit
sin. J. J.
4