Samvinnan - 01.01.1937, Side 14

SAMVINNAN
1. HEFTI
Verzlun og atvinnulíf
1936
I'Iestir ]>eir, er fylgjast vilja með al-
mennum málum og atvinnulifi þjóðar-
innar, vilja gjarna gera sér nokkra grein
fyrir þvi, hvernig ástatt er í þeim cfnum
um áramótin, og livernig árið, sem er að
liða, hefir verið. Skal hér þvi gerð nokkur
grein fyrir framleiðslu og verzlun ársins
i sem allra styztu máli, þvi rúmið lej'fir
ekki langt mál um þetta efni.
Bústofninn
Fé helir fækkað á landinu undanfarin
ár, aðallega vegna hinnar illkynjuðu sauð-
fjárveiki, sem kallast borgfirzka fjárpestin.
1 ár hefir fjárstofninum fœkkað um 8—10
þúsund, en frá því, að féð var flest,
um 706 þús., hefir því nú fækkað ofan i
690 þúsund. Hestum fækkar einnig og
hefir fækkað á siðustu 7 árum úr 55 þús.
niður i 46. Kúm fjölgar aftur á móti all-
mikið og mest í þeim héruðum, sem liafa
mjólkurbú. Nautgripir munu nú vera um
32 þúsund á öllu landinu. Tala geitfjár
er alltaf svipað eða hálft þriðja þusund.
Hænsnum hefir tjölgað mikið undanfarin
ár, nema á síðastliðnu ári mun þeim held-
ur hafa fækkað. Hænsni eru milli 50 og 60
þúsund á öllu landinu.
Mjólkurframleiðslan og sala mjólkurafuráa
Mjólkurmagnið, sem selt liefir verið gegn-
um mjólkurbúin í landinu, hefir aukizt
um 20°/o eða um 2 millj. Uni 5 millj. litra
af mjólk liafa verið seldar i Reykjavík á ár-
inu, 175 þús. litrar af rjóma og 230 þús.
kg. af skvri. Allmikil aukning er á öllum
þessuin vörum miðað við árið 1935. Ostar
hafa verið tluttir út fyrir 157 þús. kr., og
er það fvrir 90 þús. kr. meira en á árinu
1935. Smjörblöndun i smjörliki hefir verið
aukin siðari hluta ársins úr 3°/o í 8°/o.
Garðyrkja og nýbýli
Garðyrkja jókst mikið á árinu, líklega
mest sökum kartöfiuverðlaunanna, en lögin
um framleiðsluverðlaun fyrir kartöflur
komu til framkvæmda á árinu. Aukningin
varð þó miklu meiri en gert var ráð fyrir, og
mun hafa verið um rúm 50°/o eða úr 40
þús. tn. 1935 i 60—70 þús. tn. 1936. Hafin
hefir verið bygging á 55 nýbýlum viðs-
vegar um landið á árinu. Iiýli þessi hafa
öll fengið styrk samkvæmt lögum um
nýbýli. Einnig liafa 15 nýbýli, sem byrjað
var að reisa á árinu 1935, fengið stj’rk á
árinu. Undirbúningi samvinnubyggðarinnar
i Flóanum hefir verið haklið áfram og
unnið að framræslu.
Sala landbúnaðarvara innanlands
Eins og kunnugt er, ákveður kjötverð-
lagsnefnd verð á kindakjöti á innlenda
markaðinum, og var það 3 aurum hærra
í haust en haustið 1935. Var heild-
söluverð á iýrsta verðflokki, en það er
bezta kjötið af dilluun og ungu fé, sem
hér segir;
A fyrsta verðlagssvœði (frá og með 21.
sept. kr. 1,13 pr. kg. nema í Rej'kjavik,
Hafnarfirði, Vestmannaeyjum og Akranesi,
þar 1,18 pr. kg. til verzlana, en kr. 1,23
pr. kg. i licilum skrokkum til einstaklinga.
A öðru verðlagssvœði kr. 1,08 pr. kg.
(frá og með 16. sept.).
A þriðja verðlagssvœði kr. 1,03 pr. kg.
(frá og með 16. sept.).
A fjúrða verðlagssva-ði kr. 1,08 pr. kg.
nema á Akureyri og Siglufirði, þar kr. 1,13
pr. kg. (frá og með 16. sept.).
A fimmta verðlagssvœði kr. 1,03 pr. kg.
(frá og með 16. sept.).
Kjötverðið til framleiðenda hefir á þessu
ári hækkað um 5 aura kg., en smásölu-
verðið hefir ekki hækkað nema um 3 aura,
en 2 aurarnir koma sökum lækkunar á
verðjöfnunargjaldinu.
Verð á rjómabússmjöri hefir verið eins
og í fj’rra eða kr. 3,20 kg. i lieildsölu.
Verð á bögglasmjöri hefir verið töluvert
lægra, enda minnkar stöðugt sala á þvi,
eftir þvi sem meira er af rjómabús-
smjörinu.
Sláturfé
Dilkar seldir til slátrunar voru í haust
353 þúsundir eða 8 þús. fieiri en haustið
1935. Fessi fjölgun sláturfjár stafaði aðal-
lega af þvi, að slátrunin hefir orðið mikil á
sauðfjárpestarsvæðinu. Tala fullorðins
sláturfjár var 22 þúsund eða 2 þús. færra
en árið 1935. Þungi sláturdilka fer stöðugt
vaxandi. Siðan kjötverðlagsnefnd fór að
gera skýrslur um kjötþunga dilka, en það
er fj’rst 1934, hefir meðalþungi dilkskroppa
aukizt úr 12,47 kg. 1934 upp í 13,46 kg.
1936 eða tæplega 1 kg. Þessi þj’ngdar-
aukning l>ýðir auðvitað allmikla fram-
leiðsluaukningu á kjöti i landinu.
Sala landbúnaðarvara erlendis.
Verðlag hefir verið hækkandi
Sala landbúnaðarvaranna lieíir gengið
grciðlega eftirspurn liefir verið töluverö
og verð yflrleitt hækkandi.
Öll ársframleiðsla ullarinnar er seld að
undanteknu því, sem verksmiðjurnar taka
til vinnslu, og verð hefir verið um 25°/o
hærra en í fj’rra. Samkv. skýrslu Hagstof-
unnar hafa tæp 840 tonn af ull verið flutt
út fj’rir 1,878 þús. kr., og er það fj’rir 657
þús. kr. meira en á árinu 1935. Gærur eru
allar seldar, og var verð þeirra 25°/o liærra
en í fj’rra. llr allmiklu af gærum er nú
unnið i landinu. Sútunarverksmiðja S. í.
S. tók í haust 120 þús. gærur til vinnslu.
Vcrðmæti útflúttra gæra er i ár kr. 1,878
þús., og er það um 674 þús. kr. meira en
i fj’rra. Garnir liafa allar verið hreinsaðar
í Iandinu á siðastl. ári gærur fýrir um
253 þús. kr. og verð svipað og á árinu 1935.
Saltkjötið hefir eins og að undanförnu
verið selt til Noregs. Rétt höfðum við til
þess að selja ]>angað 7000 tn., og var
kvótinn allur notaður. Allmikið er þegar
selt af j)essa árs framleiðslu, Verð á salt-
kjöti var um 12 °/o liærra en 1935. Af
freðkjöti er búið að selja 1020 tonn af
framleiðslu ársins 1936. Leyfi fékkst á ár-
inu til ]>ess að fij’tja 600 tonnum meira
af frj-stu kjöti til Englands en í fjrra.
Verð var heldur lægra en á árinu 1935.
Eftirstöðvar af útfiutningskjöti eru nú um
600 tonn, en engir erfiðleikar munu verða
á að selja það, sökum hins aukna kjöt-
kvóta i Englandi.
Ostur seldist fj’rir um 100 þ,ús. kr.
meira á síðastl. ári en á næsta ári á undan.
þriðjungi færri liestar voru fiuttir út á
siðastliðnu ári en 1935, og var verð lítið
eitt lægra. Landbúnaðarvörurnar hafa j’fir-
leitt liækkað í verði að undanteknu frj’sta
kjötinu, og hafa verðmæti Iandbúnaðarvar-
anna, sem út hafa verið fiuttar, mikið auk-
izt, enda hefir magnið einnig verið miklu
meira, nema hvað hestar liafa færri verið
fluttiir út en 1935. Frli.
Gnðl. Ilósinkran:.
Frh. af 4. bls.
ef til vill oft orðið. En aðalatriðið
er hitt, að þátttakendur hringanna
fái þeldíingu á þessum ^málutn,
og fyrir það aukinn áliuga á sam-
YÍnnumálum og hverskonar um-
bótum og framförum.
Til þess að koma slíkri náms-
hringastarfsemi, sem liér ræðir um,
af stað, þarl' auðvitað all mikinn
undirbúning og vinnu, en ef nokkurt
starf væri lagt í slíka fræðslustarf-
semi, og áhugi væri bæði hjá
stjórnanda og þátttakendum, er ég
sannfærður um að liún kæmi hér
að mjög miklu gagni.
Guðl. Rósinkranz.
Rikisprentsmiðjan Gutenberg.
14