Samvinnan - 01.05.1947, Page 6

Turnar, sem þessi, blasa hvarvetna viö augtim.
i námuhéruðum Englands.
ÞAÐ eru til mörg hundruð kola-
námur í Bretlandi, sem svipar
mjög til Robin Hood-námunnar í
Lancashire. Og litli námubærinn á
hæðinni gæti alveg eins verið í Der-
bysbire eða Wales. Þeir eru allir hver
öðrum líkir. Þar, djúpt niðri í undir-
heimurn, grafa verkamenn eftir kol-
um, til Jress að hjólin í brezkum verk-
smiðjum geti haldið áfram að snúast.
Litli bærinn hefur þolað snjóa, sam-
gönguleysi og kulda í vetur, eins og
aðrir brezkir bæir, og sumarsins var
Jrar beðið með eftirvæntingu. Það var
fyrst í þessum mánuði, að lífið komst
Jrar í samt lag aftur, eftir þungbærasta
vetur á þessari öld.
Það eru nú liðin 10 ár síðan eg
heimsótti litla námubæinn og skoðaði
Robin Hood námuna, en eg get vel
gert mér í hugarlund, hvernig Jrar
muni umhorfs í dag. Þar sjást fáir karl-
menn á ferli fyrir hádegi, en konurnar
Þeir grafa það úr iðrum jarðar
sem er gulli dýrmætara
Haukur Snorrason riíjar upp heimsókn í brezka kolct-
námu og segir frá lífi og kjörum þeirra, sem starfa 1
brezka kolaiðnaðinum
rölta í milli sölubúðanna til Jress að
draga fong í búið. Nú eru þeir að-
clrættir erfiðari og mikilsverðari en
áður. Nú Jrarf að gæta ýtrustu hagsýni
og sparsemi um meðferð skömmtunar-
seðlanna, en minna sakar nú en áður,
j)ótt shillingarnir fjúki. Reykur, sót
og kolaryk liggur eins og dimm blæja
yfir húsaþökunum. Ur flugvél mundi
enginn sjá konurnar, sem rölta um
göturnar með körfu undir hendinni.
En að afloknu hádegi breytist jressi
mynd. Þá er meira um að vera. Karl-
mennirnir eru á hlaupum eftir göt-
unum. Sumir eru á leið til námanna,
aðrir að konia Jraðan. Þá eru vakta-
skipti. Almenningsvagnar spúa kol-
svörtum, Jneytulegum mönnum út á
göturnar og fyllast á ný af hreinlegum,
rösklegum mönnum, sem eru á leið
til vinnustöðvanna. En klukkan hálf
þrjú er komin kyrrð á litla bæinn á ný.
Þá eru verkamennirnir
horfnir, og konurnar að
fást við búsýslu innan
dyra. Þá er næði til þess
að skoða námubæinn.
Það er ekki margt að
sjá. í samanburði við
suma aðra námubæi er
litli bærinn þó vel á vegi
staddur. Þar eru a. m. k.
tvö kvikmyndahús, snot-
ur verzlunargata og veit-
ingahús og ölstofur á
hverju götuhorni. Litli
bærinn er um margt
sjálfum sér nógur. Alls konar iðnaður
og framleiðsla Jnóast við hliðina á
aðalatvinnugreininni, sem er kola-
vinnslan í námunum sex, sem eru í
næsta nágrenni hans.
En þegar komið er út fyrir hjarta
bæjarins, þá glatar hann sérkennum
sínum og verður aðeins brezkur námu-
bær. Þar eru heimili námumannanna
í endalausum húsaröðum. Húsin eru
Brezkur námumaöur.
öll byggð úr tígulsteini, hvert Jreirra
er tvær íbúðir, en þau eru öll eins, og
allar göturnar þar eru eins, aðeins
misjafnlega gamlar og setnar dálítiö
mismunandi fólki. Það er allt og surnt-
Litli bærinn er drungalegur og ömni-
legur, eins og flestir aðrir brezkn
námubæir, sérstaklega á vetrardegt-
Jregar kolarykið liggur svo þétt yí11
bænum, að það gengur með sigur af
hólmi í hinni eilífu viðureign við
dagsbirtuna, og rökkur tekur að siga
yfir skönnnu eftir miðjan dag, rett
eins og ]>að væri í svartasta skanrni'
de<>inu á íslandi. Þannig er mvndin>
sem blasir við auganu svo víða í iðn'
aðarhéruðunum í Mið- og Norður-
Englandi. Þar skín sólin sjaldan, og
geislar liennar varpa aðeins daufuin
bjarma, þegar heiðir.
Næst bænuin er Robin Hood nám-
an. Það vinna um það bil þúsund
verkamenn.og þeir graf;1
1700 smálestir af kolum
á dag. Náman er gömuh
og að því mun reka, að
hún verður lögð niður.
En enn þá sveitast JaeU
þar niðri í undirgöng'
unum. Þegar eg kom
þar, var unnið í allt aö
400 feta dýpi undir yfiý
borði. Þar Hggja kolin 1
lögum, senr eru ]x> an'
eins nokkur fet á þykkt-
Náma þessi var eign eins
stærsta nánrafélagsins, og
afköstin þar voru talin ofan við meðal'
lag, vegna jress, að nokkuð var þar af
nýtízkulegum vélum, en eigi að síðui
var sagt, að náman væri að öllu leyt1
lakar btiin en bandarískar nánuU-
Bandaríkjamenn tóku vélar snemnw 1
þjónustu sína, og afköstin þar erU
miklu meiri en í Bretlandi. Hvermg
er þá umhorfs þarna niðri í undir-
göngunum? Eg skal rifja lauslega upp