Samvinnan - 01.10.1952, Síða 17

Hcr sjást jrambjóðendur stóru jlokkanna i forsetahosningunum i Bandarikjunum, til vinstri Dwight D. Eisenhower, ásamt varaforsetaefni sínu, Richard
Nixon og konum þeirra, en til heegri er Adlai Stcvenson.
auk þess eru ýmsar sérstakar ástæð-
ur.
Fyrst má nefna það fyrirkomulag,
að menn verða í Bandaríkjunum að
mæta fyrir kosningar og láta skrá sig
inn á kjörskrá. Er þá um leið athug-
að, hvort þeir hafi óvéfengjanlegan
kosningarrétt, en vanræki menn að
láta skrá sig, fá þeir ekki að kjósa.
Þetta var upphaflega gert til að
hindra kosningafalsanir, „kirkjugarðs-
atkvæði“ og annað slíkt, sem ekki var
óalgengt. Þá þurfa menn í mörgum
fylkjum að skrá sig sem flokksmann
í öðrum hverjum flokkanna til þess
að geta tekið þátt í prófkosningum
innan þeirra um val frambjóðenda.
Er þannig hindrað, að menn kjósi í
háðum flokkunum.
Þá er þess að geta, að í mörgum
fylkjum er annarhvor flokkanna svo
miklu öflugri en hinn, að úrslit eru
talin örugg. Þetta dregur að sjálf-
sögðu mjög úr kosningaþátttöku, en
í slíkum ríkjum er hin eiginlega bar-
átta í prófkosningum hins öfluga
flokks, þar sem menn eigast við um
framboðið. Þannig hafa suðurríkin
lengi verið öflugasta vígi demókrata,
hvernig sem nú fer, og ríki eins og
Vermont einlit vígi repúblikana.
Þá hafa allmörg ríki til skamnrs
tíma hindrað kosningaþátttöku
blökkumanna með ýmsu móti. Sums
staðar er þess krafizt, að menn verði
að sanna, að þeir séu læsir, og fjöldi
fátækra svertingja kærir sig ekki að
ganga undir slíkt próf. Onnur ríki
hafa lagt á kosningaskatt, 1—2 doll-
ara á ári, þar sem þau hafa vitað, að
mikill hluti blökkumanna mundi
heldur sitja heima en greiða slíkan
skatt. Þróunin í Bandaríkjunum hef-
ur, allt frá dögum Lincolns og þræla-
stríðsins, verið í áttina til aukins
jafnréttis blökkumanna, enda þótt
nokkuð sé enn eftir af slíkum hindr-
unum í vegi þeirra, svo sem hér var
minnzt á.
EINSTAKIR HÓPAR
KJÓSENDA.
Enda þótt í Bandaríkjunum ægi
saman fólki af öllum stéttum og þjóð-
urn, hvað uppruna og efni snertir, eru
einstakir hópar kjósenda, sem skera
sig úr, og frambjóðendur reyna mjög
að laða að sér. Er fróðlegt að kynn-
ast þessu, því að það skýrir marga
hluti við kosningabaráttuna vestra.
Helztir þessara hópa eru:
Bœndur. Þeir voru áður fyrr yfir-
leitt repúblíkanar, en Roosevelt vann
þá til fylgis við sig og Truman hefur
sennilega sigrað 1948 vegna þess, hve
honum tókst að halda miklu bænda-
fylgi. Sterkasta vopn demókrata er
að benda á, að 1932, er þeir tóku við
völdum af repúblíkönum, ríkti kreppa
og fátækt, ef ekki neyð, í sveitum
Bandaríkjanna. Nú ríkir þar hins
vegar velmegun og menn snúast ekki
auðveldlega gegn þeim, sem bætt
hafa hag þeirra. Báðir flokkar fylgja
ábyrgðarverði á flestum landbúnað-
arafurðum og víðtækum ríkisafskipt-
um af verðlagi og sölu afurðanna. En
demókratar fylgja slíku miklu fastar
eftir og repúblíkanar eru í eðli sínu
gegn slíkum ríkisafskiptum. Bæði
Stevenson og Eisenhower töluðu
mjög til bænda og ferðuðust um land-
búnaðarhéruðin.
Verkalýðurinn. Hinir félagsbundnu
verkamenn og iðnaðarmenn eru ef til
vill sterkasti kjósendahópur Banda-
ríkjanna, þar sem stjórnmálanefndir
þeirra eru yfirleitt dugmiklar við að
fá þá til að taka þátt í kosningunum.
Demókratar hafa byggt mikið á fylgi
verkalýðsins, enda hafa þeir náið sam-
band við hann. Þegar verkalýðsleið-
togar sögðust ekki vilja Alben Bark-
ley sem forsetaefni, hrundu allar von-
ir hans á samri stundu eins og spila-
borg. Flokkurinn lét sér ekki detta í
hug að velja frambjóðanda, sem
verkalýðsleiðtogar ekki vildu styðja.
Hið mikla deilumál, sem verkalýðinn
varðar, eru Taft-Hartley lögin, og
mun Stevenson fá mikið verkalýðs-
fylgi sökum þess, að hann vill af-
nema þau, en Eisenhower aðeins
bre}^ta þeim.
Verzlunarmenn og eigendur fyrir-
tækja, stórra og smárra, eru að sjálf-
sögðu kjarninn í repúblíkanaflokkn-
um.
Suðurríki Bandaríkjanna hafa frá
því í þrælastríðinu verið algerlega á
valdi demókrata, enda þótt leiðtogar
þeirra séu margir hverjir stórum
íhaldssamari en aðrir leiðtogar demó-
krataflokksins (t. d. Roosevelt og
Truman) hafa verið. Mikil deila
stendur milli þeirra og annara demó-
(Frh. á bls. 21)
17